Ίλια Ιλφ & Γεβγκένι Πετρόβ: ''Οι Δώδεκα Καρέκλες''

[Ιαβερης]

Τίτλος: Οι Δώδεκα Καρέκλες
Πρωτότυπος τίτλος: Двенадцать стульев
Συγγραφείς: Ίλια Ιλφ & Γεβγκένι Πετρόβ ( Ильф и Петров)
Έτος πρώτης έκδοσης: 1928




Όταν σκεφτόμαστε ρωσική λογοτεχνία στο νου μας, αυτομάτως και δικαίως, έρχονται τα ονόματα του Ντοστογιέβσκι, του Τσέχωφ, του Πούσκιν, του Γκόγκολ,και βιβλία όπως η 'Αννα Καρέννινα, το Έγκλημα και Τιμωρία, η Κυρία με το Σκυλάκι, η Μάνα, όλα τους έργα- σταθμοί της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Όμως τι υπάρχει μετά απ' αυτούς τους γίγαντες συγγραφείς; Ίσως τίποτα αντάξιο, θα' λεγε κανείς και μάλλον με το δίκιο του. Μετά την πτώση της μοναρχίας σστη Ρωσία και την άνοδο των Μπολσεβικών στην έξουσια, η ρωσική λογοτεχνία , υπό την πίεση του καθεστώτος, ακολούθησε ένα μονοπάτι, καθαρά προπαγανδιστικό και διαποτισμένο με τα κομμουνιστικά ιδεώδη. Αυτό ίσως συνέβαλε στο να μην είναι πλέον επιθυμητή και συνεπως άγνωστη στο δυτικό κόσμο. Ήταν, όμως, όλα τα μετεπαναστατικά έργα γκρίζα και προπαγανδιστικά όπλα στα χέρια των Σοβιετικών; Ευτυχώς όχι, κι ένα από τα βιβλία που κατάφερε πολύ έξυπνα να ξεφύγει από το άγρυπνο μάτι του καθεστώτος, να το γελοιοποιήσει χωρίς να τιμωρηθεί, είναι '' Οι Δώδεκα Καρέκλες'' των Ιλφ και Πετρόφ.
Το βιβλίο εκδίδεται το 1928 και, παρά τις επιφυλακτικές κριτικές των κριτικών της εποχής που το χαρακτήρισαν πολύ απλοϊκο και περισσότερο ανεκδοτικού χαρακτήρα, γνώρισε τεράστια επιτυχία , αγαπήθηκε από τους αναγνώστες, έκανε τον κόσμο να ταυτιστεί με κάποιους από τους ήρωες, και το σηματικότερο, άντεξε στο χρόνο και διαβάζεται ακόμη και σήμερα. Εκ πρώτης όψεος το βιβλίο φαίνεται καθαρά χιουμοριστικό, με ήρωες καρικατούρες που μπλέκουν σε απίστευτες και κωμικές καταστάσεις, όμως κάτω από απ΄αυτήν την επιφάνεια υποβόσκει μια σκληρή σάτιρα κατά του καθεστώτος, κατα της οικονομικής πολιτικής των κομμουνιστών, κατά του δημοσίου, οι Μπολσεβικοί γελοιοποιούνται με πολύ έξυπνο αλλά και αστείο τρόπο σε κάθε σκήνη του βιβλίου. Ας πούμε όμως και δύο λόγια για την πλοκή του βιβλίου:

Βρισκόμαστε στο 1927, δεκα χρόνια μετά την Επανάσταση, στην επαρχική πόλη Ν. όπου συναντάμε τον Ιπολίτ Ματβέεβιτς Βερομπίανινοβ, Παλιό μέλος της αριστοκρατίας και χήρος, ο Ιπολίτ ζει τη μίζερη και γκρίζα ζωή του δουλεύοντας ως δημόσιος υπάλληλος στο ληξιαρχείο της πόλης του, μοιράζοντας το ίδιο σπίτι με τη πεθερά του, τη μαντάμ Ποτούχοβα. Η τελευταία κάποια στιγμή πέφτει βαριά άρρωστη στο κρεβάτι και, βλέποντας ότι η ώρα της να αποχαιρετήσει τον μάταιο τούτο κόσμο πλησιάζει, αποκαλύπτει στον γαμπρό της ένα μυστικό: στο παλιό αρχοντικό τους στη Μόσχα, φοβούμενη τους Μπολσεβικούς που άρπαζαν ότι έβρισκαν μπροστά τους, έχει κρύψει σε μια από τις δώδεκα καρέκλες της τραπεζαρίας ολόκληρη περιουσία αποτελούμενη από ακριβά κοσμήματα, διαμάντια και μαργαριτάρια. Καλέι τον γαμπρό της να πάει να τα βρει και να φτιάξει τη ζωή του. Ο Βερομπιάνινοβ, μετά την κηδεία της πεθεράς του, πουλάει όλα τα υπάρχοντα του και πηγαίνει στη Μόσχα στην αναζήτηση του θησαυρού. Στην πρωτεύουσα όμως, για καλή και κακή του τύχη, συναντά τον Οστάπ Μπέντερ, έναν νεαρό, παμπόνηρο, ενθουσιώδη τυχοδιώκτη, ο οποίος προσφέρεται να βοηθήσει τον νέο φίλο του στην εύρεση του κρυμμένου θησαυρού. Κι εδώ πλέον αρχίζουν τα βάσανα κι οι περιπέτειες του παλιού αριστοκράτη, καθώς μπλέκεται σε διάφορες κωμικές καταστάσεις , το κυνήγι του θησαυρού γίνεται όλο και πιο σκληρό καθώς δεν είναι ο μόνος που το αναζητά...
Δεν θα πω κάτι παραπάνω για τη πλοκή, απλά πάρτε το βιβλό και διαβάστε το! Διαβάζεται μονορούφι, κάθε σελίδα και ανατροπή, κάθε παράγραφο και γέλιο. '' Οι Δώδεκα Καρέκλες'' είναι από τα πιο διασκεδαστικά βιβλία που έχω διαβάσει, αντάξιο σε χιούμορ και σάτιρα με τον Στρατιώτη Σβέϊκ του Χάσεκ θα' λεγα, καθώς και στα δύο οι συγγραφείς παρωδούν την εποχή στην οποία ζούσαν. Υπάρχει επίσης '' Το Χρυσό Μοσχάρι'' , που αποτελεί συνέχεια των Καρεκλών, όμως δεν το έχω διαβάσει ακόμη αλλά το έχω στα προσεχή μου αναγνώσματα. Εύχομαι να είναι αντάξιο του πρώτου.

 

[Τζόνκαν]

Μόλις τα βρήκα σήμερα και τα δύο )) και ξεκίνησα της 12 καρέκλες .Παρ'όλο που η μετάφραση είναι από τα Ρώσικα και δεν είναι κακή ,διατηρώ κάποιες επιφυλάξεις από το λίγο που διάβασα .

 

[Στιλλ ιλλ]

Κατατοπιστικότατη η παρουσίαση σου, μου άνοιξε την όρεξη. Κάπου το είχες ξανασχολιάσει και το είχα βάλει απο τότε στο μάτι. )

 

[Ιαβερης]

Τζονκαν, εννοείς ότι έχεις επιφυλάξεις ως προς την μετάφραση και θα την ήθελες καλύτερη ή ως προς το περιεχόμενο; Να σημειώσω εδώ ότι το βιβλίο το διάβασα στα βουλγαρικα και δεν έχω άποψη για τις ελληνικές εκδόσεις. Αυτός είναι κι ο λόγος που στην παρουσίαση δεν έδωσα παραπάνω στοιχεία για το βιβλίο ( εκδόσεις, μετάφραση κλπ) γιατί δεν βρήκα κάτι συγκεκριμένο στον ιστό για να δώσω κάποιες οδηγίες.
Στιλλ, πιστεύω θα σου αρέσει , μιας και έχεις μεγάλη αγάπη για τη ρωσική λογοτεχνία. Όσον αφορά την σάτιρα τους, οι Ιλφ και Πετρόβ μου θυμίζουν τον Γκόγκολ και τις Πεθαμένες Ψυχές του.

 

[Τζόνκαν]

Ναι για την ελληνική μετάφραση λέω που είναι επανέκδοση του 1971 μιας μετάφρασης που είχε κυκλοφορήσει το 1948 (;) και που δεν φαίνεται να έχει υποστεί κάποια επιμέλεια .Ο μεταφραστής λέγεται Κώστας Μερτβάγος και είδα ότι έχει μεταφράσει πολλά Ρώσικα βιβλία αλλά δεν ξέρω κάτι γι αυτόν .Αν κάποιος έχει καμμιά πληροφορία .....
Όσο για το αν θυμίζουν Γκογκόλ ,νομίζω ότι το χιούμορ τους είναι πιο λαϊκό απ ότι του Γκογκόλ και τείνει προς τη φάρσα ,ενώ του Γκογκόλ προς το γκροτσέσκο .

 

[Ιπποπόταμος]

Το βιβλίο το διάβασα πρόσφατα έχοντας διαβάσει και εγώ τα εγκωμιαστικά σας σχόλια εδώ (του Ιαβέρη και ενός άλλου μέλους που δεν το θυμάμαι).
Το διάβασα από τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 1977 (εδώ το εξώφυλλο). Μιας και το δανείστηκα και δεν το έχω πια δεν ξέρω αν πρόκειται για τον ίδιο μεταφραστή :/
Η μετάφραση πάντως μου είχε φανεί αξιοπρεπής και το ίδιο το βιβλίο δεν είναι τόσο πολύπλοκο ή τόσο εξεζητημένο που να απαιτεί ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τον μεταφραστή.

Στα του βιβλίου τώρα...
Το βιβλίο είναι όντως αστείο και νομίζω με το "λαϊκό" που το χαρακτήρισε ο Τζονκαν έπεσε πολύ κοντά. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να πω πως το ευχαριστήθηκα το βιβλίο. Νομίζω πως ο κύριος λόγος είναι οτι από την πρώτη στιγμή μου έδινε την εντύπωση πως ξέρω τι θα γίνει σε όλο το βιβλίο και μου θύμιζε έντονα παλια ελληνική ταινία (σημ.: τελικά όντως έχει εμπνεύσει μια ελληνική ταινία αν θυμάμαι καλά λέγεται "Αγάπησα μια πολυθρόνα" ή κάπως έτσι, αλλά και ξένες μια εκ των οποίων έχει σκηνοθετήσει ο Μελ Μπρουκς).
Όπως λοιπόν και με αρκετές παλιές ελληνικές ταινίες ενώ είναι -και για μένα- ευχάριστες συνήθως με αφήνουν ψιλοαδιάφορο ή τις βαριέμαι γιατί το χιούμορ τους ακολουθει την πεπατημένη με αποτέλεσμα να χάνει το στοιχείο της έκπληξης, του καινούργιου, του διαφορετικού. Αντιλαμβάνομαι πως αυτό πιθανότατα αδικεί το βιβλίο το οποίο για την εποχή του ίσως ήταν πρωτοποριακό αν όχι και τολμηρό δεδομένων των συνθηκών (κάποιες εκ των οποίων δεν διστάζoυν να τις διακωμωδήσουν) αλλά αυτή ήταν η αίσθηση που μου άφησε.


Αγαπημένο μου κομμάτι του βιβλίου οι παγαποντιες του Οστάπ Μπέντερ

 

[Τζόνκαν]

Νομίζω ότι οι εκδόσεις Σύγχρονη εποχή είχαν νεότερη μετάφραση που ίσως είναι καλύτερη .Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Ιαβέρη που μου γνώρισε αυτό το βιβλίο

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

όλο το βιβλίο και μου θύμιζε έντονα παλια ελληνική ταινία (σημ.: τελικά όντως έχει εμπνεύσει μια ελληνική ταινία αν θυμάμαι καλά λέγεται "Αγάπησα μια πολυθρόνα" ή κάπως έτσι, αλλά και ξένες μια εκ των οποίων έχει σκηνοθετήσει ο Μελ Μπρουκς).

Όντως υπάρχει το Αγάπησα μια πολυθρόνα με τον Βουτσά (οι πολυθρόνες έχουν μειωθεί σε 4 από 12) γυρισμένη το 1971 σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο Λάκη Μιχαηλίδη. Είναι ριμέικ της ταινίας του 1961 Το παιδί της πιάτσας με τον Κώστα Χατζηχρήστο σε σκηνοθεσία Χατζηχρήστου και Απόστολου Τεγόπουλου ξανά σε σενάριο Μιχαηλίδη.

 

[Ιπποπόταμος]

Τώρα βρήκα οτι η μετάφραση της έκδοσης της Σύγχρονης Εποχής έγινε μάλλον από τον Απόστολο Κοτσιώλη.
(πηγή)

 

[Τζόνκαν]

Ευχαριστώ Ιπποπόταμε αλλά ούτε και γι'αυτόν ξέρω κάτι ως μεταφραστή .

 

[Χρυσόστομος]

Διασκεδαστικό φαινεται Ιαβερη και οντως θυμιζει την παλιά ελληνικη ταινία. Θα με ενδιεφερε να το διαβάσω αλλα ειναι δυσκολο να βρεθει. Απο μια γρηγορη αναζητηση που εκανα δεν υπαρχει πουθενά διαθέσιμο. Αν τυχει παντως και το βρω θα το πάρω σίγουρα.

 

[Τζάρλαξλ]

ωραια παρουσιαση για ενα βιβλιο που με ενδιαφερει. Ευγε

 

[Δουλτσινέα]

Πολύ ενδιαφέρον Ιαβέρη, δεν γνώριζα την ύπαρξη του βιβλίου. Το βάζω στη λίστα με τις προσεχείς αγορές!

 

[Ιαβερης]

Τζόνκαν, μάλλον λανθασμένα έβαλα στο ίδιο σακί τον Γκογκολ με τους Ιλφ και Πετροβ, γιατί όντως το χιούμορ των τελευταίων είναι πιο προφανές, είναι πιο εύκολα αντιληπτό και εύπεπτο για τον αναγνώστη, ενώ του Γκογκολ η σάτιρα είναι υποχθόνια, πρέπει να σκεφτεί ο αναγνώστης για να την αντιληφθεί. Ως προς αυτό συμφωνώ μαζί σου, έκανα την σύγκριση ίσως γιατί και με τους δύο, ή τρεις μάλλον, γέλασα το ίδιο. )) Πάντως έχω ενθουσιαστεί πολύ με το βιβλίο και το συστήνω θερμά σε όλους!
Ιπποπόταμε, ο Οσταπ Μπεντερ δεν υπάρχει, η σκηνή με το διαπλανητικό τουρνουά σκακιού με ξεπέρασε!

 

[Τζόνκαν]

Πέτυχα τις 12 καρέκλες ,από Σύγχρονη Εποχή ,στον Ίστωρ και το πήρα σε τιμή αρκετά ακριβούτσικη ,18 ευρώ .Τώρα θα δω ποιά μετάφραση είναι καλύτερη για να την κρατήσω .

 

[Τσίου]

Υπάρχει επίσης '' Το Χρυσό Μοσχάρι'' , που αποτελεί συνέχεια των Καρεκλών

Γνωρίζεις αν το χρυσό μοσχάρι είναι κανονική συνέχεια; γιατί σκεφτόμουν να ξεκινήσω απ'αυτό και μετά να πιάσω τις δώδεκα καρέκλες.

 

[Ιαβερης]

Τσίου, δεν το έχω διαβάσει ακόμη για να σου πω με σιγουριά αλλά απ'ότι έχω καταλάβει από διάφορες πηγές στον ιστό, ναι, είναι η συνέχεια των Καρεκλών. Η Κασταλια που το έχει διαβάσει ίσως μπορεί να σου δώσει παραπάνω πληροφορίες. Όμως προσωπική άποψη, ξέκινα τις Καρέκλες πρώτα.