Απορία για την ετυμολογία/ορθογραφία των λ. μαμά/μάνα
- Thread starter Σαλάτας
- Start date
Θα σου παραθέσω μια μικρή ιστορία του Λουδοβίκου των Ανωγείων που κι αν -φαινομενικά- δεν έχει σχέση με την απορία σου, έχει -αρχικά- σχέση με τις λέξεις του τίτλου του νήματος.
Σ' ένα μικρό δωματιάκι ζούσαν οι δύο νεαροί μετανάστες, στο Μόναχο.
-Με πόσα νι γράφεται η μάνα; ρώτησε ο Σάκης καθώς έπιασε μολύβι και χαρτί να γράψει γράμμα.
-Δεν ξέρω με πόσα νι γράφεται, αλλά βάλε πολλά άλφα στο τέλος..
Επί του ερωτήματος, θα επιστρέψω με επί της ουσίας πινελιές, αν -στο μεταξύ- δεν απαντηθεί στις αναρτήσεις που πιθανόν θα ακολουθήσουν.
Σ' ένα μικρό δωματιάκι ζούσαν οι δύο νεαροί μετανάστες, στο Μόναχο.
-Με πόσα νι γράφεται η μάνα; ρώτησε ο Σάκης καθώς έπιασε μολύβι και χαρτί να γράψει γράμμα.
-Δεν ξέρω με πόσα νι γράφεται, αλλά βάλε πολλά άλφα στο τέλος..
Επί του ερωτήματος, θα επιστρέψω με επί της ουσίας πινελιές, αν -στο μεταξύ- δεν απαντηθεί στις αναρτήσεις που πιθανόν θα ακολουθήσουν.
Last edited:
Τηρώντας δεσμεύσεις.
Ανατρέχoντας σε λεξικά, στην προκείμενη περίπτωση του Τεγόπουλος-Φυτράκης (1993) που είναι εύκαιρο στη -τωρινή- βιβλιοθήκη μου, για να επιβεβαιώσω υποψίες μου, προκύπτει πως όντως το μαμά, μεταγενέστερο του μάμμα, προέρχεται από την αρχαία ελληνική μάμμη.
Επιπροσθέτως, η γυναίκα που έχει ως επάγγελμα να ξεγεννά τις επίτοκες, εκτός από μαία, συναντάται κι ως μαμή -μεσαιωνικό μαμμή-, με την προέλευση της λέξης να έχει ρίζες επίσης από τη μάμμη. Η μαία, ως ομηρική λέξη, χρησιμοποιούνταν ως προσφώνηση προς ηλικιωμένες γυναίκες, αλλά και προς την γιαγιά ή και την μητέρα. Γι αυτό και σε πολλά λεξικά η ερμηνεία της μάμμης, είναι και αυτή της γιαγιάς.
Υπόσταση έχει και ο ισχυρισμός ότι μάμμη και μάμμα είναι χαϊδευτικά της μητρός στην αρχαία ελληνική.
Και στην περίπτωση της μάννας, όταν χρησιμοποιείται ως προσφώνηση της μητέρας, υποθέτω πως αποδεχόμαστε την ίδια ρίζα, οπότε η γραφή της περιλαμβάνει τα δύο νυ (νι), με ανομοίωση του μ σε ν.
Υπάρχει βέβαια και το άκλιτο ουσιαστικό μάννα, με εβραϊκή προέλευση από τη λέξη man, που στην παλαιά (νομίζω) διαθήκη ήταν τροφή που έριξε ο καλός θεός στους καλούς εβραίους όταν διάβαιναν την έρημο. Και για κάθε απροσδόκητο καλό, χρησιμοποιούμε την έκφραση: μάννα εξ ουρανού.
Πιστεύω πως με την πάροδο του χρόνου είχαμε μετατόπιση τόνου και απλοποίηση της γραφής, όπως με τόσες και τόσες λέξεις στη Νέα Ορθογραφία (γόμα – γόμμα, κακαβιά – κακκαβιά, γαρίφαλο – γαρύφαλλο, και ούτω καθεξής).
Ίσως οι «βάρβαροι» λαοί που ακόμα τραγουδούν: Oh Mammy, oh Mammy Mammy Blue, να παραμένουν πιο κοντά σε κάποιες ρίζες. :p
Προσωπικά, το μαμμόθρεφτο (μάμμη + τρέφω), το γράφω με δύο μι.
Προσωπικά, δεν ενοχλούμαι καθόλου όταν συναντώ τις γραφές μαμμά και μάννα και δεν τις θεωρώ λανθασμένες.
Προσωπικά, θα σου έλεγα: χρησιμοποίησε όσα μι και νι επιθυμείς Σαλάτιε· μοναχά μη ξεχνάς να βάζεις πολλά άλφα στο τέλος. ;)
Ανατρέχoντας σε λεξικά, στην προκείμενη περίπτωση του Τεγόπουλος-Φυτράκης (1993) που είναι εύκαιρο στη -τωρινή- βιβλιοθήκη μου, για να επιβεβαιώσω υποψίες μου, προκύπτει πως όντως το μαμά, μεταγενέστερο του μάμμα, προέρχεται από την αρχαία ελληνική μάμμη.
Επιπροσθέτως, η γυναίκα που έχει ως επάγγελμα να ξεγεννά τις επίτοκες, εκτός από μαία, συναντάται κι ως μαμή -μεσαιωνικό μαμμή-, με την προέλευση της λέξης να έχει ρίζες επίσης από τη μάμμη. Η μαία, ως ομηρική λέξη, χρησιμοποιούνταν ως προσφώνηση προς ηλικιωμένες γυναίκες, αλλά και προς την γιαγιά ή και την μητέρα. Γι αυτό και σε πολλά λεξικά η ερμηνεία της μάμμης, είναι και αυτή της γιαγιάς.
Υπόσταση έχει και ο ισχυρισμός ότι μάμμη και μάμμα είναι χαϊδευτικά της μητρός στην αρχαία ελληνική.
Και στην περίπτωση της μάννας, όταν χρησιμοποιείται ως προσφώνηση της μητέρας, υποθέτω πως αποδεχόμαστε την ίδια ρίζα, οπότε η γραφή της περιλαμβάνει τα δύο νυ (νι), με ανομοίωση του μ σε ν.
Υπάρχει βέβαια και το άκλιτο ουσιαστικό μάννα, με εβραϊκή προέλευση από τη λέξη man, που στην παλαιά (νομίζω) διαθήκη ήταν τροφή που έριξε ο καλός θεός στους καλούς εβραίους όταν διάβαιναν την έρημο. Και για κάθε απροσδόκητο καλό, χρησιμοποιούμε την έκφραση: μάννα εξ ουρανού.
Πιστεύω πως με την πάροδο του χρόνου είχαμε μετατόπιση τόνου και απλοποίηση της γραφής, όπως με τόσες και τόσες λέξεις στη Νέα Ορθογραφία (γόμα – γόμμα, κακαβιά – κακκαβιά, γαρίφαλο – γαρύφαλλο, και ούτω καθεξής).
Ίσως οι «βάρβαροι» λαοί που ακόμα τραγουδούν: Oh Mammy, oh Mammy Mammy Blue, να παραμένουν πιο κοντά σε κάποιες ρίζες. :p
Προσωπικά, το μαμμόθρεφτο (μάμμη + τρέφω), το γράφω με δύο μι.
Προσωπικά, δεν ενοχλούμαι καθόλου όταν συναντώ τις γραφές μαμμά και μάννα και δεν τις θεωρώ λανθασμένες.
Προσωπικά, θα σου έλεγα: χρησιμοποίησε όσα μι και νι επιθυμείς Σαλάτιε· μοναχά μη ξεχνάς να βάζεις πολλά άλφα στο τέλος. ;)
Last edited:
Σαλατικοι προβληματισμοι απο κουνια δηλαδη
Α, σέ ευχαριστώ καί τώρα :Ρ
"Κακαβιά" καί "γαρίφαλο" πρώτη φορά τά βλέπω έτσι γραμμένα.
Εε, κοίταξε, όταν σχεδόν όλοι γράφουν "μαμά" καί εσύ γράφεις "μαμμά", θα θεωρηθείς αγράμματος, ασχέτως αν εσύ είσαι ο σωστός :Ρ Μπορώ, όμως, να μήν τούς δίνω σημασία, καί, όπως γράφω "αφ' ού", να γράφω "μαμμά" :Ρ
Πόσα άλφα, περίπου? ?
Ίσως. ?
υπάρχουν στιγμές που τρίβω τα μάτια μου κατά την ανάγνωση κειμένων που ακολουθούν νέα ορθογραφία, ίσως επειδή θεωρούσα -συναισθηματικά- πως η ορθογραφία των λέξεων, συνδέεται άμεσα με την ετυμολογική προέλευσή τους (λιχούδης – λειχούδης.. πάει χάθηκε το λείχω, και είναι τόσο ωραίο ρήμα :p).
ετυμολογικώς σωστότεροι είναι οι τύποι με τα δύο μι/νι· κι αν ανησυχείς για το τι και πως θα θεωρηθείς, σιγουρέψου πρώτα αν αυτοί που σε αποκαλούν επίθετα, εν προκειμένω αγράμματο, τουλάχιστον το γράφουν με δύο μι. ;)
θα έρθει ο καιρός που θα δώσεις μόνος σου απάντηση σε αυτήν σου την ερώτηση.
Ίσως συναρπαστική η μωρουδίστικη γλώσσα, ιδίως οι θεωρίες περί επιφωνημάτων που απευθύνουν τα μωρά, καθώς και περί λέξεων σε αναδιπλασιασμένη μορφή. Ταξιδεύοντας λιγάκι και ακούγοντας, παραδείγματος χάριν, ούγγρους γύρω σου να λένε anya και anyu, κάτι ίσως κοντινό στο τούρκικο anne, σε κάνει να σκέφτεσαι πως η ανθρώπινη φύση είναι ακόμα πιο συναρπαστική.
Ως μπόνους, θα αφήσω τη μετάφραση της μαμάς στα φινλανδικά, διαθέσιμη στο google για να μη χαλάω εκπλήξεις.
Last edited:
Εγώ, κανονικά, θα έπρεπε να ακολουθώ την νέα ορθογραφία, όντας 19. Αλλά από μικρός έγραφα τις λέξεις όπως ήταν αρχικώς γραμμένες. Το περίεργο είναι ότι μικρός δέν διάβασα κάποιο παλιό βιβλίο, όπου οι λέξεις ήταν έτσι γραμμένες, άρα δέν είναι ότι έτσι μού κάθονται καλύτερα επειδή έτσι τίς έμαθα μικρός. Δέν μπορώ να καταλάβω τί μπορεί να έγινε.
Προφανώς. Καί γι' αυτό είπα: "Εε, κοίταξε, όταν σχεδόν όλοι γράφουν "μαμά" καί εσύ γράφεις "μαμμά", θα θεωρηθείς αγράμματος, ασχέτως αν εσύ είσαι ο σωστός :Ρ"
Χαχαχαχα okay!
Είναι, όντως, συναρπαστική.
Χωρις το επώνυμο; Αισχος. Μαθε τροπους στο παιδι, σε παρακαλω, μην αρχισει τα: "Ε, ψιτ, εσυ ο ψηλός" (ή ημιψηλος, μετριου αναστήματος κ.λπ)
