Απορία για τον αόριστο «εμπερδεύθην»
- Thread starter Σαλάτας
- Start date
Δεν ξερω πως ειναι σωστα. Εγω το εγραψα σε Φατσέικη καθαρεύουσα. Δηλ. στο εναλλακτικό συμπαν οπου υπαρχει η δοτικη "τω κιοφτέδι".
Μήπως πρόκειται για παθητική φωνή, άρα εν προκειμένω έχουμε να κάνουμε με το μπερδεύομαι, το οποίο απαντά στο γενικό «κανόνα» που γράψαμε σε άλλο νήμα: (;)
«ο παθητικός αόριστος (α) απαρτίζεται από τα εξής στοιχεία:
την αύξηση στην οριστική, συν το ρηματικό θέμα, συν το πρόσφυμα (χρονικό) -θη- ή -θε-, συν την κατάληξη»
Μπερδεύομαι και παιδεύομαι με τα φωνηεντόληκτα ρήματα, αλλά τι κι εάν ἐμπερδεύθην και ἐπαιδεύθην, αφού ἠκούσθην; (ορίστε και η εξαίρεσή σου να μην έχεις παράπονο)
Last edited:
Χαχαχα Εκείνος ο κανόνας δέν ήταν για την καθαρεύουσα :Ρ Το "εμπερδεύθην" αντικατεστάθη από το "μπερδεύτηκα". Αλλά εγώ άλλο είχα πεί. Αν πάρουμε το "μπερδεύομαι", φυσικά θα γινόταν "εμπερδεύθην". Αλλά σύμφωνα με το Βικιλεξικό, το "μπερδεύω" είναι από το "μπερδένω", που είναι από το "(ε)ν" + "περιδέω". Αν το "περιδέω" είναι από το "περί" + "δέω", τότε το εμπεριδέομαι/εμπεριδούμαι, θα κάνει "εμπεριεδέθην".
Δέν ηκούσθης. Εδιαβάσθης :Ρ
(Σύμφωνα με το Βικιλεξικό, το "διαβάζω" είναι από το "διαβιβάζω". Αν είναι έτσι, τότε είναι σωστό το "εδιαβάσθης", ή έπρεπε να είναι "διεβάσθης", γιατί το "διαβιβάζω" κάνει "διεβίβασα"?)
Δέν ηκούσθης. Εδιαβάσθης :Ρ
(Σύμφωνα με το Βικιλεξικό, το "διαβάζω" είναι από το "διαβιβάζω". Αν είναι έτσι, τότε είναι σωστό το "εδιαβάσθης", ή έπρεπε να είναι "διεβάσθης", γιατί το "διαβιβάζω" κάνει "διεβίβασα"?)
Εμπεριεδεήθην είναι το σωστό αν πάρουμε ως βάση τους αρχαίους τύπους της λέξης. Επίσης οι δίφθογγοι πράγματι λογαριάζονται ως μιά συλλαβή, δεν τους χωρίζουμε ποτέ.
Και για να μην αφεθεί η συγκεκριμένη δήλωση «ξεκρέμαστη», οδηγώντας ενδεχομένως σε διαδρομές παρεξηγήσεων ή ζήλιας (χαλώντας μας τα τυχερά), οφείλω να εξηγήσω την πηγή της.
Μου θυμίζεις Σαλάτιε, ένα παλιό μου αντίγραφο που πλέον έχει τα διπλάσια (+) χρόνια του παρόντος σου.
Τις στιγμές αυτού (εκείνου) του παρελθόντος, συχνά οι αναζητήσεις μου -γλωσσολογικές ή μη- γίνονταν βορά (όλων) αυτών που δεν έβρισκαν λόγο ή νόημα ύπαρξης τέτοιων προβληματισμών.
Σήμερα δύναμαι να χτίσω ή να γκρεμίσω αυτοβούλως, με τη χρήση μιας μόνο λέξης ή πρότασης.
Βαδίζεις σε ένα όμορφο μονοπάτι, απόλαυσε το ταξίδι και τις βροχερές, αντάμα (ἐν τῷ ἅμα) με τις ηλιόλουστες, εμπειρίες του.
(και δε θα χάσεις
)
Last edited:
Αγαπητέ μου, επιτρέψτε μου να επανέλθω στο ερώτημά σας, επειδή έχει ενδιαφέρον.
Η απορία σας είναι δικαιολογημένη για δύο σημαντικούς λόγους:
1) Το ρήμα μπερδεύω (μεσαιωνικό) προέρχεται από τύπο *ἐμπεριδέω, ο οποίος όμως είναι αμάρτυρος, δηλαδή υποθετικός. Επομένως, δεν υπήρξαν ποτέ παρελθοντικοί τύποι όπως *ἐμπεριεδέθην κτλ. Οι μεσαιωνικοί τύποι ενεστώτα που συναντώνται στα κείμενα είναι κυρίως (ἐ)μπερδεύω, (ἐμ)προδένω και παρόμοια.
2) Ο σχηματισμός του δεν είναι ακριβώς φωνητικός αλλά αναλογικός. Οι μεσαιωνικοί τύποι μπερδεμένος (συντελεσμένη μετοχή) και ἐμπέρδεσε, ἐμπερδέσαν (συνοπτικός παρελθοντικός ή αόριστος) παρουσίαζαν ομοιότητα με το σχήμα ρημάτων σε -εύω (π.χ. μεσν. δουλεμένος - δούλεψε - δουλεύω, θαρρεμένος - θάρρεψε - θαρρεύω κ.ά.), με αποτέλεσμα να σχηματιστεί νέος ενεστώτας (ἐ)μπερδεύω, η δε φυσική εξέλιξη σε (ἐ)μπεριδένω (πβ. δέω > δένω) να μην επικρατήσει. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται συμμετρική ή τετραμερής αναλογία.
Ευχαριστώ.
Υ.Γ. Θα πρότεινα στους αγαπητούς διαχειριστές να διαχωριστεί το νήμα τού ρήματος μπερδεύω από το αρχικό για τον ρόλο τού ημιφώνου στο κορόιδεψα (που το καθιστά τονούμενο στην τρίτη συλλαβή), επειδή αποτελούν χωριστά θέματα.