Ιδιωματικές λέξεις και φράσεις

[Λορένα]

Λοιπόν... επειδη μου αρεσε ετσι οπως συνέχισε το νηματιο, λεω να συμπληρώσω ακόμη κάτι. Μερικές λεξουλες δηλ. που χρησιμοποιούμε στην θεσσαλία.

Θα διατηρήσω και.. την προφορά

1. γκιζέρσα

2. βιδούρα

3. κατσιασμένος.

4. μπιζέρσα

5. μπαΐλτσα

6. βουρλάθκα

7. τρόιρα

8. σούρλα

7. ξεκουτσιάκθα

(γελαω και μονο που τις γραφω)

 

[Φαροφύλακας]

Ε, μερικές νομίζω πως τις ξέρω... Για να δούμε:

1. γκιζέρσα = έκανα βόλτα, τριγύρισα

3. κατσιασμένος = για μαλλί, μπερδεμένο

4. μπιζέρσα = βαρέθηκα

5. μπαΐλτσα = βαρέθηκα

 

[Αντέρωτας]

Κατσιασμένος (με την εννοια του ατροφικου και υπαναπτικτου) το λέμε και στην Αθήνα πάντως

 

[Λορένα]

Φαροφύλακα σωστός

μόνο που στο 3. η ερμηνεια που δινουμε εμεις, ειναι αυτη του Αντέρωτα.
Ε.. πηραμε και κατι απο τον νότο

(ενδιαφέρον παντως.. κοιτα να δεις ποσα κοινά εχουμε με την βορεια και.. λιγακι προς ανατολη (οπως βλεπεις τον χαρτη ) Ελλάδα)

οι υπόλοιπες..;

 

[Χρυσηίδα]

Δυο πράγματα που θυμάμαι από την Κρήτη είναι:

βαρεμένη = έγκυος

ξανοίγω = κοιτάζω

Για το δεύτερο θυμάμαι χαρακτηριστικά που μου έλεγαν "ξάνοιχ' το" ή "ξάνοιξ' το" κι εγώ έψαχνα να βρω ποια πόρτα ή ποιο βιβλίο έπρεπε να ανοίξω!!!

 

[Φαροφύλακας]

μόνο που στο 3. η ερμηνεια που δινουμε εμεις, ειναι αυτη του Αντέρωτα.
Ε.. πηραμε και κατι απο τον νότο

Πιστεύω πως η δική σας ερμηνεία, που μου είναι κι αυτή γνωστή, είναι μεταφορική και έπεται τής πρώτης. Ίσως μάλιστα δεν έδωσα και τόσο καλό ορισμό στην προηγούμενη ανάρτηση. Κατσιασμένο είναι το μαλλί όταν είναι απεριποίητο, όπως των ράστα δηλαδή. Είμαι σίγουρος πως το λένε για μαλλιά ανθρώπων κι έχω μια αίσθηση πως χρησιμοποιείται και για μαλλί που παίρνουμε από ζώα, θα πρέπει να ρωτήσω για να βεβαιωθώ.

Όπως είπα, η χρήση για να περιγράψει κάποιον ταλαίπωρο πρέπει να είναι μεταφορική.

βαρεμένη = έγκυος

Δηλαδή αν ποτέ βρεθώ στην Κρήτη θα πρέπει να προσέξω πριν πω σε καμιά κοπέλα: "Φύγε! θα σε βαρέσω!"

 

[Χρυσηίδα]

Δηλαδή αν ποτέ βρεθώ στην Κρήτη θα πρέπει να προσέξω πριν πω σε καμιά κοπέλα: "Φύγε! θα σε βαρέσω!"

Καλό!!!!! ))))

Όσο για το κατσιασμένο, εγώ που μεγάλωσα με σκυλάκι και δεν το άφηνα στιγμή από τα χέρια μου, θυμάμαι τη μαμά που μου έλεγε όλη την ώρα :
" Άστο, πια, θα το κατσιάσεις!".
Και, μάλλον, δεν εννοούσε θα του κάνεις ράστα!!! ))

 

[Λορένα]

Λοιπόν.... η επεξηγηση των παραπάνω ειναι :


2. βιδούρα = ειναι το δοχειο που μαζευουν το γαλα οι κτηνοτρόφοι

6. βουρλάθκα = τρελάθηκα

7. τρόιρα = τριγύρω

8. σούρλα = η μύτη (χρησιμ. για τα ζώα, και στον ανθρωπο μαλλον κοροιδευτικά)

7. ξεκουτσιάκθα = ξεποδαριάστηκα (απο το κότσι μαλλον )

 

[Φαροφύλακας]

Όσο για το κατσιασμένο, εγώ που μεγάλωσα με σκυλάκι και δεν το άφηνα στιγμή από τα χέρια μου, θυμάμαι τη μαμά που μου έλεγε όλη την ώρα :
" Άστο, πια, θα το κατσιάσεις!".
Και, μάλλον, δεν εννοούσε θα του κάνεις ράστα!!! ))

Κατσιασμένο επίσης μπορεί να είναι το ρούχο που από το πλύσιμο έχει χαλάσει η υφή του, μοιάζει δηλ. μαζεμένο και ταλαιπωρημένο.

 

[Ευθυαυλητής]

Θέλω να προσθέσω κι εγώ κάποιες εκφράσεις που άκουγα από τους ανθρώπους στην ηλικία της γιαγιάς μου στην Κέρκυρα, κάνει τάραμα είναι μία έκφραση των παλιών στην Κέρκυρα για το κάνει κρύο. Και άλλη μία φράση για το κρύο, ταμπάρο λέγανε οι παλιοί Κερκυραίοι το χοντρό παλτό, το πανωφόρι.

 

[Γλωσσολάγνος]

ταμπάρο λέγανε οι παλιοί Κερκυραίοι το χοντρό παλτό, το πανωφόρι.

Αχά!!! Από το ιταλικό tabarro, προφανώς (ας θυμηθούμε, όσοι οπερόφιλοι, και την πρώτη όπερα από το "Τρίπτυχο" του Πουτσίνι, με τίτλο Il tabarro [Το πανωφόρι]).

Μα γιατί κανείς δεν ασχολείται με τον δικό μου γρίφο, στην ανάρτηση 15; :ε;: :χμχμ:

 

[Φαροφύλακας]

Αυτές τις μέρες πάντως πράγματι έκανε ταραμά, ήθελε ταμπάρο!

 

[Λορένα]

Σας καληνυχτίζω γράφοντάς σας μία πρόταση που έχω φτιάξει, σε κοζανίτικο ιδίωμα, κυρίως με λέξεις που περιέχουν γκ. Μπορεί κανείς να μαντέψει το νόημά της;

Ιέφυβγαν τα γκουτζιανέλια μι τς γκλιαγκουρέοι κι γκιζιρνούσαν μι ζγκούραβα γκαργκούλια ζ γκλάβα κι πισκίρια ζ γκρ́λιακα. Ιέ ρα γκαργκάλια!

εκανα μια προχειρη αποπειρα μεταφρασης του γριφου σου Λαγνε:

έφευγαν τα .... με τους ... και τριγυρνουσαν με σκούρα ......... στο κεφάλι και ...... στην κοιλια. Ε ρε γελια

δυστυχως μερικες λεξεις δεν μπορεσα :λυγμ:

 

[Γλωσσολάγνος]

Καλό για αρχή! Λοιπόν:

- το (ι)έφυβγαν σημαίνει για την ακρίβεια "έφυγαν" κι όχι "έφευγαν", όσο κι αν ακούγεται παράδοξο.
- το γκιζιρνούσαν πράγματι σημαίνει "τριγυρνούσαν". Θυμίζω, σε όσους είναι εξοικειωμένοι με τα βόρεια ιδιώματα, και τη λέξη γκιζέρι (το): "βόλτα, περίπατος".
- το ζγκούραβος σημαίνει "λερωμένος", και μου μοιάζει για λέξη σλαβικής προέλευσης. Νομίζω ότι η ηχητική ομοιότητα με το λατινογενές σκούρος ( < ιταλ. oscuro < λατιν. obscurus) είναι τυχαία.
- η λέξη γκλάβα είναι ευρύτερα κατανοητή στην ηπειρωτική Ελλάδα, και σημαίνει όντως "κεφάλι". Σλαβικής προέλευσης λέξη (βλ. π.χ. το Βοσνιο-Κροατο-Σερβικό glava / глава).
- όχι, γκ́ρλιακα δεν είναι η κοιλιά. Καλό μάντεμα πάντως, και αν σκέφτηκες ότι η λέξη είναι ηχομιμητική, είσαι σε καλό δρόμο. (Επισημαίνω ότι η λέξη τονίζεται στο "ρ"!!!)
- τα γκαργκάλια είναι, βεβαίως βεβαίως, τα γέλια!

Καμιά άλλη απόπειρα πριν αναρτήσω τη λύση;

 

[Λορένα]

τα πισκίρια, ειναι τα νομισματα; ή εστω κατι σαν κοσμημα-στολιδι;

οκ το νοημα το επιασα, αλλά με δυσκολευει. Τελειως δεν θα μπορεσω να το μεταφρασω.

 

[Γλωσσολάγνος]

Αυτές τις μέρες πάντως πράγματι έκανε ταραμά, ήθελε ταμπάρο!

Τώρα το πρόσεξα... Ταραμά;;; :χαχαχα: Τουρκολέξεις στην κερκυραϊκή ομιλία; Οποία ύβρις!
Το τάραμα προφανώς προέρχεται από το τάραγμα, με την έννοια της τρεμούλας από το κρύο.

Δίνω και τη λύση του κοζανίτικου γρίφου που είχα γράψει παραπάνω, αφού τον θυμίσω πρώτα:

Ιέφυβγαν τα γκουτζιανέλια μι τς γκλιαγκουρέοι κι γκιζιρνούσαν μι ζγκούραβα γκαργκούλια ζ γκλάβα κι πισκίρια ζ γκρ́λιακα. Ιέ ρα γκαργκάλια!

(Ναι, το παράκανα λίγο με την παρήχηση του γκ... )

Η λύση: "Έφυγαν τα παιδάκια με τους γέρους και τριγυρνούσαν με λερωμένα μαντίλια στο κεφάλι και πετσέτες στον λαιμό. Ε ρε γέλια!"

 

[Φαροφύλακας]

γκοζανίτικος γκρίφος τελικά..

 

[Πολυξενη]

κι αλλο κι αλλο..

μπστάμπανο, ξερεις κανεις τι ειναι; (ζηλεψα και ειπα να βαλω και εγω κατι)

 

[Ευθυαυλητής]

Ωραίες αλήθεια ο ιδιωματικές εκφράσεις της γλώσσας μας. Θέλω να προσθέσω κάποιες φράσεις από την απέναντι πλευρά του Ιονίου Πελάγους, τη Θεσπρωτία. Λοιπόν, οι θείοι μου και οι παππούδες μου όταν ήθελαν να περιγράψουν έναν άνθρωπο αδύναμο, ασθενικό και αδύνατο τον έλεγαν σκιώρισμα, και ο άνθρωπος που είχε μία δόση τρέλας, ήταν διαφορετικός από τους άλλους, δε συμβάδιζε με την κοινή λογική ήταν τροξός. Αυτά για σήμερα. Σε κάποια περιοχή της Κέρκυρας επίσης, το μικρό σκυλάκι, το κουταβάκι, το ονομάζουν ακόμα και σήμερα κουτσέλι. Δε γνωρίζω την ετυμολογία αυτών των λέξεων, την αναζήτηση την αφήνω στους ειδικούς.

 

[Φαροφύλακας]

μπστάμπανο, ξερεις κανεις τι ειναι;

σε ποιο ιδίωμα;