Μαίρη Σέλλεϊ (Mary Shelley) : "Φρανκεστάιν ή ο σύγχρονος Προμηθέας"

[Τραβιατα]

Frontispiece illustration to 1831 edition of Frankenstein

Η Μαιρη Σελλευ γειτονευε με τον Λορδο Μπαυρον το 1816 στην Γενευη.Σχηματισαν τοτε μια παρεα που αποτελειτο απο την Σελλευ,Λορδο,την ετεροθαλη αδελφη της Μαιρη Κλαιρ και τον γιατρο και γραμματεα του Μπαυρον,Τζων Γουιλλιαμ Πολιντορι.
Η Μαιρη περιγραφει τις υγρες μελαγχολικες μερες,που ατελειωτες ωρες διαβαζαν ιστοριες φαντασματων,μεχρι που ο Μπαυρον προτεινε να γραψει ο καθενας τους απο μια τετοια ιστορια.
Ο Φρανκενσταιν ηταν προιον θυελλας ναρκωτικων ουσιων,σεξουαλικης εντασης και πνευματικης παραφορας που επικρατουσε στην βιλα του Μπαυρον.
Το βιβλιο πρωτοεκδοθηκε το 1818 στο Λονδινο και ειχε τετοια επιτυχια στο αναγνωστικο κοινο που εγινε πρωτο σε πωλησεις βιβλιο εκεινης της εποχης.Λογω της μεγαλης ζητησης του οι εκδοσεις <Στανταρντ Νοβελς> αποφασισαν να το επανεκδοσουν το 1831.
Η ιστορια ξεκινα στην Αρκτικη,οπου ενας εξερευνητης συνανατα εναν παλαβωμενο νεαρο ονοματι Βικτωρ Φρανκενσταιν,ο οποιος μιλαει για τη φρικη που τον εφερε σε αυτη την καταραμενη γωνια της γης.Κανει μια αναδρομη στα πειραματα με τα οποια δημιουργησε εναν τεχνητο ανθρωπο με μελη απο πτωματα.Ομως,αντι για τον ομορφο υπερανθρωπο που ειχε φανταστει,το δημιουργημα του ηταν ενα τερας.Ετσι ο Βικτωρ τον εγκαταλειπει αηδιασμενος.
Την συνεχεια δεν την αποκαλυπτω σε περιπτωση που καποιος θελει να διαβασει το βιβλιο.
Οι κεντρικοι χαρακτηρες του βιβλιου προερχονται απο μια σειρα αρχετυπων γοτθικων μορφων που συνδιαστηκαν για να δημιουργησουν αυτο το διαχρονικο εργο.Το πρωτο αρχετυπο φαναρωνεται και απο τον υποτιτλο του μυθιστορηματος "Ο Συγχρονος προμηθεας".Οπως γνωριζουμε ο πρωμηθεας αψηφισε τον νομο των θεων και εδωσε την φωτια στους ανθρωπους.Ητιμωρια των θεων ηταν φρικτη,συμφωνα με τον μυθο,ο Προμηθεας ηταν αλυσοδεμενος σε ενα βραχο ενω ενας αετος του ετρωγε τα σωθικα,τα οποια καθε πρωι αναδημιουργουνταν,ετσι ωστε το μαρτυριο να ειναι αιωνιο.
Η ομοιοτητα με τον Βικτωρ Φρνκενσταιν ειναι προφανης,αφου εξαιτιας της διψας του για γνωση τιμωρηθηκε για την υβρη που διεπραξε.

πορτραιτο της Μαιρης Σελλευ

 

[Αλίκη]

Το περιεργο της υποθεσης ειναι οτι ο Φρανκεσταιν στην ουσια ειναι ο επιστημονας, οχι το τερας οπως λανθασμενα εχει μεταφερθει στις μερες μας. Το βιβλιο το διαβασα κι εγω περυσι και μου ειχε αρεσει παρα πολυ. Δεν ηξερα ολα αυτα για τις ναρκωτικες ουσιες, ηξερα μονο οτι εκαναν καποιου ειδους διαγωνισμο μεταξυ τους, κ η Μαιρη Σελλεϋ εγραψε αυτο, που το εμπνευστηκε απο ενα ονειρο που ειχε δει, ενα τερατομορφο πλασμα να στεκεται πανω απο το κρεβατι της την ωρα που κοιμοταν (σκηνη του βιβλιου).

 

[Φένια]

Μία ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια. Η Σέλλευ ήταν νεότατη, κοντά στα είκοσι, και παντελώς άσημη, ενώ οι υπόλοιποι της παρέας ήταν κατά πολύ μεγαλύτεροί της και καταξιωμένοι ποιητές. Το γεγονός αυτό της προκαλούσε μεγάλο άγχος και της ήταν αδύνατον να σκεφθεί μία ιστορία. Κάθε πρωί, οι άλλοι τρεις την ρωτούσαν αν είχε σκεφθεί κάτι και απαντούσε αρνητικά. Μία μέρα είχε αυτή την έμπνευση -δεν ήξερα ότι ήταν προιόν ονείρου- και άρχισε να γράφει ένα έργο που έμεινε στην ιστορία, ενώ τα γραπτά των τριών ανδρών ξεχάστηκαν.

 

[Χρυσηίδα]

Μου άρεσε κι εμένα πάρα πολύ ο Φρανκεστάιν. Εξαιρετική ατμόσφαιρα τρόμου, εξαιρετικά διλήμματα για τη δύναμη της επιστήμης και για το αν ο άνθρωπος μπορεί να την έχει στην υπηρεσία του και μόνο ή όχι. Η ηλικία της συγγραφέως όντως έπρεπε να αναφερθεί (τα ναρκωτικά και τα όργια, βέβαια, είναι ένα κουτσομπολιό που θα προτιμούσα να έλειπε, γιατί ακόμα και να αληθεύουν μάλλον λίγη σχέση έχουν με τη συγγραφή του βιβλίου )

 

[Φαροφύλακας]

(τα ναρκωτικά και τα όργια, βέβαια, είναι ένα κουτσομπολιό που θα προτιμούσα να έλειπε, γιατί ακόμα και να αληθεύουν μάλλον λίγη σχέση έχουν με τη συγγραφή του βιβλίου )

Κι όμως, Χρυσηίδα, ίσως να έχουν σχέση και μάλιστα μεγάλη. Δεν μπορεί τάχα η απελευθέρωση από ηθικούς φραγμούς να βάλει την σκέψη σε νέες ράγες και σε μια δημιουργική κατεύθυνση; Κι είναι τάχα σύμπτωση το ότι πολλοί δημιουργοί (π.χ. της ποπ και ροκ μουσικής) έχουν περάσει την πιο δημιουργική τους φάση παρέα με ναρκωτικά και πολύ και έκλυτο σεξ;

 

[Χρυσηίδα]

Δεν ξέρω, άμα δοκιμάσω θα σου πω

 

[Λορένα]

Εχει γινει και σχετικη ταινια, με καποιον που ταξιδευει στον χρονο και γνωριζει την Σελλεϊ την εποχη που εγραφε το βιβλιο, και δεν κρυβει καθολου τα οργια που γινοταν στην βιλα.

Παντως περα απο τα κουτσομπολια, εχω δει 2-3 την ταινια (με τον Φραγκενσταιν), αλλα ποτε δεν την τελειωσα. Φοβομουν οτι θα μου δημιουργουσε εφιαλτες.

 

[Ονειρευτής]

Χωρίς πάντως να θέλω να συνηγορήσω υπέρ της μίας ή κατά της άλλης άποψης, νομίζω πως το θέμα το οποίο ανήρτησε η Τραβιάτα, πρέπει να αφορά περισσότερο το μυθιστόρημα της Σέλλεϊ αυτό καθ’ αυτό ως λογοτεχνικό έργο και λιγότερο κάτω από τις συνθήκες εκείνες σύμφωνα με τις οποίες γράφτηκε, και που φυσικά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε επ’ ακριβώς, παρά μόνο από τις φήμες οι οποίες το συνοδεύουν – κάτι που πιστεύω πως θέλει να εστιάσει και η Χρυσηίδα με την αρχική της τοποθέτηση.

 

[Αμοντιλιάδο]

Μου είχε αρέσει κι εμένα πολύ το βιβλίο.

 

[Ονειρευτής]

Όταν η Μαίρη Γκόντγουιν Σέλλευ (1797 – 1851) έγραψε τον Φρανκεστάιν (1817) έγινε μια νέα ρεαλιστική ανάπτυξη στο γοτθικό μυθιστόρημα. Η Κα Σέλλευ πέτυχε τη φρίκη και το μυστήριο μέσα από την χρήση της επιστήμης, ή αν θέλετε, της χυδαιοεπιστήμης. Ο παράγοντας της φρίκης στο βιβλίο της δεν ήταν όπως μέχρι πρότινος συνηθιζόταν το φάντασμα, μήτε κάποιο υπερφυσικό όν, μήτε η αυταπάτη σαν τέτοια. Ήταν ένα πραγματικό τέρας που κατασκεύασε η τεχνική εμπειρογνωμοσύνη κάποιου Δρ Φρανκεστάιν.

Ο βρικόλακας όσο και το τέρας του Φρανκεστάιν, δημιουργήθηκαν την ίδια στιγμή στην αγγλική λογοτεχνία και στον ίδιο χώρο. Η σύμπτωση συντελέστηκε το καλοκαίρι του 1816 στην Γενεύη της Ελβετίας, όπου η Μαίρη Σέλλευ με τον σύζυγο της Πέρσυ Σέλλευ, την ετεροθαλή αδελφή της Κλαίρη, τον λόρδο Βύρωνα και τον προσωπικό του ιατρό Τζων Πολιντόρι πήγαν για διακοπές. Η ομάδα πρωτοέμεινε στο Hotel d’ Angleterre, κι έπειτα έπιασε γειτονικά σπίτια στις ακτές της λίμνης της Γενεύης. Η Μαίρη έγραψε αργότερα πως ήταν ένα «υγρό, μελαγχολικό καλοκαίρι, κι η βροχή μας έκλεινε για μέρες στο σπίτι». Για να διασκεδάσει η προικισμένη αυτή ομάδα αποφάσισε να διαβάζει γερμανικές ιστορίες φρίκης. Τότε μια νύχτα του Ιούνη ο Βύρων είπε: « Θα γράψουμε ο καθένας μια ιστορία με φαντάσματα».

Πριν από τα τέλη του καλοκαιριού, η 18χρονη Μαίρη εμπνευσμένη από μια φιλοσοφική συζήτηση κι’ ένα εφιάλτη, έγραψε από μόνη της εξολοκλήρου το μυθιστόρημα Φρανκεστάιν. Όταν αργότερα τυπώθηκε, ορισμένοι κριτικοί βιβλίων πίστεψαν πως πραγματικός συγγραφέας ήταν ο άνδρας της. Η Μαίρη έγραψε την ιστορία του Φρανκεστάιν για να δείξει με ευνοϊκή διάθεση την αποτυχία ενός επίδοξου επιστημονικού σωτήρα της ανθρωπότητας. Το κοινό αναστατώθηκε και το δημιούργημα της έφτασε να εμπνεύσει μια ατελείωτη σειρά ιστορικών για τον «τρελό επιστήμονα» που προσπαθεί να πάει πέρα από τους φυσικούς νόμους, αντίθετα από τους κανονικούς θεοφοβούμενους θνητούς. Προχωρώντας έτσι αθέλητα δημιουργεί ένα τέρας παρά έναν υπεράνθρωπο. Τέλος το ανόσιο πλάσμα καταστρέφει τον δημιουργό του.

Ο Βύρωνας για να μην ξεπεραστεί από μια γυναίκα επεξεργάστηκε στην Γενεύη ένα σχέδιο μιας ιστορίας μ’ έναν βρικόλακα, αλλά ποτέ δεν την τελείωσε. Απεναντίας ο 20χρονος Πολιντόρι (1795 – 1821), άγγλος ιταλικής καταγωγής και πρώην σπουδαστής της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, πήρε την ιδέα του Βύρωνα και χρησιμοποιώντας την ως βάση έγραψε μια ιστορία με τον τίτλο: «Ο Βρικόλακας (The Vampire) », σύμφωνα με την οποία ένας ακόλαστος νέος, ο λόρδος Ράθβεν – πρόσωπο που σκιαγραφούσε αόριστα τον Βύρωνα – σκοτώνεται στην Ελλάδα και γίνεται βρικόλακας, αποπλανώντας την αδελφή του φίλου του Ώμπρεϋ την οποία και πνίγει την επόμενη νύχτα των γάμων του. Η ιστορία αυτή δεν σημείωσε ποτέ επιτυχία στο κοινό και δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση της ο Πολιντόρι αποτυχημένος στην λογοτεχνία και την ιατρική πήρε δηλητήριο και αυτοκτόνησε.

Παρ’ όλα ταύτα όμως το έργο του είχε ήδη δημοσιευτεί τον Απρίλη του 1819 στο New Monthly Magazine με το όνομα του Βύρωνα εξαιτίας μιας παρανόησης από μέρους του εκδότη, κάνοντας τον Γκαίτε να δηλώσει πως ήταν ότι καλύτερο είχε γράψει ποτέ ο Βύρωνας. Πρίν από μερικά χρόνια ο ίδιος ο Γκαίτε είχε δώσει υπόσταση στον θρύλο του βρικόλακα στο Braut Von Korinth, που δημοσιεύτηκε το 1797.

Κάπως έτσι λοιπόν είχαν τα πράγματα σύμφωνα με το VIII κεφάλαιο του βιβλίου των R.T. McNally και R. Florence «In Search of Dracula, A true history of Dracula and vampire legends».

 

[Ατλαντίσια]

Το διάβασα πρόσφατα, πολύ καλό, καλογραμμένο, όχι τόσο τρομακτικό για μένα, περισσότερο αγωνία και λύπη μου προκάλεσε!