Μ. Καραγάτσης: "Η Μεγάλη Χίμαιρα"

[Χρυσηίδα]

Διάβασα τη Μεγάλη Χίμαιρα του Καραγάτση, μετά από προτροπή του ταιριού μου, της Ακτίς. Και το ευχαριστήθηκα όσο δεν παίρνει. Το μόνο βιβλίο του Καραγάτση που είχα προσπαθήσει να διαβάσω πριν μερικά χρόνια ήταν το Δέκα, αλλά δε με είχε τραβήξει. Ευτυχώς, λοιπόν, που μου δόθηκε η ευκαιρία να αναθεωρήσω την άποψή μου για αυτόν τον συγγραφέα.

Πολλοί χαρακτηρίζουν τη Μεγάλη Χίμαιρα ψυχογράφημα. Ίσως και να είναι. Εμένα μου άφησε την εντύπωση ενός πολύ καλοδουλεμένου μυθιστορήματος, με πλοκή που σε συνεπαίρνει. Κεντρική ηρωίδα είναι η Γαλλίδα Μαρίνα, και την παρακολουθούμε από κοριτσάκι στη γενέτειρά της Ρουέν μέχρι τα είκοσί της περίπου, που σπουδάζει και γίνεται μια παθιασμένη ελληνίστρια, για να καταλήξει στη συνέχεια στην Ελλάδα, γυναίκα ενός Έλληνα καπετάνιου. Εγκαθίστανται στην ιδιαίτερη πατρίδα του συζύγου της, τη Σύρο, και από το σημείο αυτό και πέρα, η Μαρίνα αρχίζει να μεταλλάσσεται, και από δυτικοευρωπαία να γίνεται Ελληνίδα, να ζει σε μια αυστηρά παραδοσιακή οικογένεια, να προσαρμόζεται σε έναν ολότελα διαφορετικό τρόπο ζωής και μια διαφορετική νοοτροπία.

Αυτό βέβαια που δεν αλλάζει απ' όποια χώρα κι αν προέρχεται κανείς είναι ο έρωτας και η Μαρίνα θα το ζήσει αυτό το αίσθημα παραπάνω από μία φορές και από όλες του τις πλευρές, και τις πολύ καλές του και τις πολύ κακές του. Ο έρωτας είναι ένα από τα κυρίαρχα θέματα του βιβλίου, και μάλιστα ο γυναικείος έρωτας και η γυναικεία σεξουαλικότητα. Θυμίζει λίγο Μαντάμ Μποβαρύ, γιατί και σ' εκείνη την περίπτωση έχουμε έναν άντρα συγγραφέα να καταπιάνεται με τον ερωτισμό και τον ψυχισμό της γυναίκας. Μάλιστα, η Μαντάμ Μποβαρύ αναφέρεται κάμποσες φορές στη Μεγάλη Χίμαιρα. Γενικότερα, ο Καραγάτσης κάνει ευρεία χρήση της διακειμενικότητας, κι έτσι εκτός από την Μποβαρύ, έχουμε αναφορές στη Μήδεια, στον Παλαμά, κ.ά.

Γνωρίζοντας τη δημοφιλία των άλλων έργων του Καραγάτση αναρωτήθηκα γιατί δεν έχει γίνει ακόμα τηλεοπτική σειρά. Αν γυριζόταν καλά, θα ήταν εξαιρετικό. Σίγουρα θα έπρεπε να παίζεται μετά τις έντεκα, αλλά εμείς τα μεγάλα παιδάκια θα το ευχαριστιόμασταν πολύ νομίζω

Ένα απόσπασμα:

"Κι έξαφνα μια απορία καθήλωσε την ψυχή της: "Γιατί, μέσα σε οχτώ μήνες, έμαθα τη γλώσσα και τη λογοτεχνία των σύγχρονων Ελλήνων; Επειδή ο άντρας μου είναι Έλληνας. Επειδή η Ελλάδα είναι το νέο και οριστικό βιοτικό μου πλαίσιο. Γιατί όμως παράτησα την πατρίδα μου, τη γλώσσα και το πνεύμα της; Γιατί ήρθα να ζήσω σε τούτα τα χώματα, να μάθω τη γλώσσα του λαού τους και να παθιαστώ για την πνευματική του δημιουργία; Μ' ένα λόγο, γιατί από Γαλλίδα σιγομεταλλάζω σε Ελληνίδα; Επειδή έτυχε ο άντρας που αγάπησα να είναι Έλληνας. Κι αν ήταν Φιλανδός ή Βραζιλιάνος, με την ίδια ευκολία θα εγκλιματιζόμουν στο φιλανδικό ή το βραζιλιάνικο πνευματικό πλαίσιο; Ας πάρουμε όμως την αντίθετη άποψη, κι ας υποθέσουμε ότι ο άντρας που αγαπώ και μ' αγαπάει - ο Γιάννης - έμενε οριστικά μαζί μου, στη Ρουέν. Θα εκγαλλιζόταν άραγε με την ευκολία που εγώ εξελληνίζομαι;" Πάλι χαμογέλασε, κάπως σαρκαστικά. Όχι, ο Γιάννης δεν θα εκγαλλιζόταν στη Ρουέν. Απεναντίας, πάλι θα κατόρθωνε να εξελληνίσει τη γυναίκα του, κατά κάποιο ελάχιστο ποσοστό, μέσα στο δικό της εθνικό περίγυρο. "Έτσι προστάζει η φύση για τη γυναίκα, να ρυθμίζει τη βιοθεωρία της ανάλογα με τις εκκρίσεις των ωοθηκών της, που είναι παθητικά υποταγμένες στην κυριαρχία της συγκεκριμένης τεστοστερόνης που τις ερεθίζει. Παθητικά υποταγμένες..."

Δεν ξέρω με πόσο ενδιαφέρον θα διαβαζόταν το συγκεκριμένο βιβλίο από άντρες. Υπάρχει κανείς που να το έχει διαβάσει;

 

[Πολύνιους]

Το είχα διαβάσει κάπου 15-16 και θυμάμαι με είχε νευριάσει πολύ σχετικά με το πώς έδειχνε να είμαστε οι γυναίκες, αλλά το σκεφτόμουν πρόσφατα το θέμα (με αφορμή το νήμα εδώ για την Μαντάμ Μποβαρύ) και μάλλον κάτι δεν είχα καταλάβει καλά. Θυμάμαι να μου αρέσει πολύ η γλώσσα του Καραγάτση και η πλοκή με είχε συνεπάρει.

Απορία: η διακειμενικότητα είναι όταν στο κείμενό σου αναφέρεις έργα άλλων; μου είχαν πει πως αυτό λέγεται 'ετεροαναφορικότητα'- το ίδιο είναι;

 

[Χρυσηίδα]

Απορία: η διακειμενικότητα είναι όταν στο κείμενό σου αναφέρεις έργα άλλων;

Ακριβώς Πρόκειται για μετάφραση του intertextuality.

Την ετεροαναφορικότητα δεν την έχω ακούσει ποτέ.

 

[Ευστρατια]

Το διάβασα πρόσφατα το βιβλίο και μου άρεσε. Η Μαρίνα είναι πραγματικά τραγική φιγούρα, που έκανε λάθη και τα πλήρωσε ακριβά. Ο κίτρινος φάκελος του ίδιου μου άρεσε λίγο παραπάνω..

 

[Αμοντιλιάδο]

Εδινα ενα μαθημα στη σχολη και ειχα παρει μαζι μου τον Λιαπκιν, που διαβαζα εκεινον τον καιρο, και τον ειχα αφησει στην ακρη του θρανιου. Ενας επιβλεπων καθηγητης, νεος σε ηλικια, το προσεξε, σταματησε, μου ειπε ''τη μεγαλη χιμαιρα να διαβασεις, το καλυτερο του, σπουδαιο βιβλιο'' και συνεχισε. Ηταν μια ομορφη στιγμη, σφηνα στα ολοκληρωματα και τις στατικες -το βιβλιο δεν το εχω διαβασει ακομα.

 

[Μανταλενα]

πολυ αγαπημενο βιβλιο. το πρωτο του καραγατση που διαβασα.
μαλιστα ηταν την ιδια περιοδο με την μποβαρυ κ εκανα συνεχεια υποσυνειδητα συγκρισεις αναμεσα στις δυο

 

[Ευστρατια]

Όντως, η αφήγηση εκείνης της γριούλας ήταν συγκλονιστική.. Τραγική μορφή και η πεθερά της Μαρίνας και φυσικά καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και οι Μοίρες που τις περιγράφει τόσο όμορφα ο Καραγάτσης..

 

[Μια]

Το έχω διαβάσει και το βρήκα τραγικό.(ωραία τραγικό).Λυπήθηκα για την ηρωίδα,γιατι τιμωρήθηκε για τον έρωτά της,και δεν ξέρω αν κάποιος μπορεί να το θεωρήσει φεμινιστικό ή ακριβως το αντίθετο.Επίσης ναι, μια ξένη "τιμωρείται" γιατί ουσιαστικά δεν προσαρμόζεται στα κοινωνικά δεδομένα της ελληνικής επαρχίας.Γνωρίζω γυναίκες που έχουν το ίδιο πρόβλημα ακόμα και σήμερα.

 

[Ευστρατια]

Και μένα, τα συναισθήματα που μου άφησε η ηρωίδα είναι λύπη, ειδικά προς το τέλος ... Το σημείο που θύμωσα λίγο και έκλαψα είναι

Spoiler

εκεί που πεθαίνει η κόρη της και την ζητάει..

 

[Εμμιωαν]

Είναι ένα από τα βιβλία που δεν ξεχνάω κι ας έχουν περάσει χρόνια από τότε που το διάβασα. Μάλιστα την πρώτη φορά που πήγα στη Σύρο έψαχνα να βρώ τις "εικόνες" του. Μου αρέσει πολύ ο Καράγατσης, με ενοχλεί λίγο η εμμονή του στη σεξουαλικότητα-αν και από τότε που διάβασα το βιβλίο της κόρης του "Το ευχαριστημένο ή Οι δικοί μου άνθρωποι"κατάλαβα ότι ήταν τα προσωπικά του βιώματα που πρόβαλε. Τέλος πάντων οι συνεύρεσεις της ηρωίδας με τυχάρπαστους ανθρώπους του λιμανιού μου θύμισε λίγο αντίστοιχες σκηνές στο "Δαμάζοντας τα κύματα" του Λαρς φον Τριερ αν και στην ταινία γίνονται με υποκίνηση του συζύγου. Εντούοις και οι δύο ηρωίδες έχουν ιδαιἰτερη σχέση με τη σεξουαλικότητα τους.

 

[Ιωάννα Μος]

Τελείωσα τη Μεγάλη Χίμαιρα πριν από λίγες ώρες. Παρ' όλο που αρχικά δεν με ενθουσίασε, όσο προχωρούσε το βιβλίο ενθουσιαζόμουν όλο και περισσότερο και προς το τέλος δεν μπορούσα να τ' αφήσω απ' τα χέρια μου.
Δεν θα ξαναπώ αυτά που ήδη είπατε και με τα οποία συμφωνώ. Το μόνο που έχω να προσθέσω είναι πως εμένα δεν μου άρεσε ο ρόλος που έπαιζαν οι μοίρες και τα διάφορα στοιχειά στην εξέλιξη της ιστορίας. Η εμπλοκή τους έδινε στον Καραγάτση την ευκαιρία να κάνει ένα πολύ όμορφο λογοτεχνικό παιχνίδι. Σαν κοσμοθεωρία όμως, η άποψη πως τα πάντα είναι γραμμένα και προαποφασισμένα από τη μοίρα μας και το ριζικό μας με βρίσκει μάλλον αντίθετη.
Αυτό βέβαια είναι μια λεπτομέρεια. Γενικά το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον και απόλαυσα την ανάγνωσή του στο έπακρο.

Το ξέρετε πως το μυθιστόρημα δραματοποιήθηκε και αυτές τις μέρες παίζεται στο θέατρο Πορεία; Τη σκηνοθεσία έχει κάνει ο Δημήτρης Τάρλοου, εγγονός του Καραγάτση. Μήπως έχει δει κανείς την παράσταση να μας πει εντυπώσεις;

 

[Αριάδνη]

Ενα από τα ομορφότερα βιβλία που χω διαβάσει! Ενα λεπτό ψυχογράφημα μιας γυναίκας που την σκοτώνει το πάθος επηρεασμένο σαφώς απο την εμμα μποβαρύ. Συγκλονιστικο και μας δείχνει τι πρέπει μια γυναίκα να αποφεύγει για να μην καταστραφεί και ισσοπεθωδεί και ειδικά μια γυναίκα που φαίνεται πως αποκτά τα πάντα και θέλει ολο και περισσότερα...ο καραγατσης εδω δαιμονοποιεί λίγο το πάθος αν όχι η μαρίνα θα ζούσε και εδώ ειναι που παει γάντι ο στίχος, αξίζει φιλε μου να υπαρχεις για ενα όνειρο και ας είναι η φωτιά του να σε καψει! Επισης θυμιζει την ζυλιετ στο και ο θεος επλασε την γυναικα η μαρινα πολυ την θυμιζει και με ανδρα και με κουνιαδο...μονο που η ζύλιετ μετανοει και επανορθωνει και μενει ζωντανη!

 

[Ευδοξια]

Το ειχα διαβάσει στην εφηβεία μου και -απορώ γιατί- αλλά δεν μου έκανε καμία εντυπωση, δεν θυμάμαι τίποτα από την πρώτη μου εκείνη ανάγνωση. Το ξαναδιαβασα το καλοκαιρι που μας πέρασε και το αγάπησα!

 

[Σμίλα]

Ανέτρεξα στο νήμα για το βιβλίο για ένα λόγο . Ο λόγος είναι απάντηση-καθυστερημένη κατά 3,5 χρόνια- και στην ερώτηση της Ιωάννας Μος.
Είδα την παράσταση εδώ στη Θεσσαλονίκη η οποία απ΄ότι καταλαβαίνω παίζεται από τότε σε Ελλάδα και εξωτερικό . Τη βδομάδα που πέρασε ήταν στην πόλη μου και ευτύχησα να τη δώ εχθές. Η σκηνοθεσία όπως είπε και η Ιωάννα του εγγονού Δημήτρη Τάρλοου .Το βιβλίο δεν το έχω διαβάσει αλλά φαινόταν ότι είχε γίνει εξαιρετική δουλειά στην απόδοσή του. Η πρωταγωνίστρια Μαρίνα υπέροχη καθώς και όλος ο θίασος. Σκηνοθεσία εξαιρετική επίσης . Με συγκίνησε πολύ και λυπήθηκα για όλους -νέοι, ωραίοι και τραγικοί στη μοίρα τους . Αν το φέρει πάλι στην Αθήνα να πάς Ιωάννα , αξίζει! (εάν βέβαια δεν το έχεις δει στα χρόνια που μεσολάβησαν από την ερώτησή σου) .
Εννοείται ότι το βιβλίο μπήκε επίσης στα προς ανάγνωση .