Παραμύθια.. και τα διδάγματά τους!

[Λορένα]

Ψιλό χαζεύοντας προχθές, έναν τόμο, με παλιά και κλασσικά παραμύθια, όπως της Σταχτοπούτας, Χιονάτης, Κοκκινοσκουφίτσας κτλ αναρωτήθηκα, τι μηνύματα άραγε να περνούν στα σημερινά παιδιά, και τι μηνύματα, μας πέρασαν εμάς κάποτε, που (μάλλον) μας συνοδεύουν ακόμη! Να ήταν άραγε και τα σωστά;
Και.. είναι σωστό, να διαβάζουν τα παιδιά, τέτοια παραμύθια;


Η Σταχτοπούτα πχ. Πολλά θα μπορούσε να μας πει τώρα που το σκέφτομαι! Όπως, πως να είσαι τέλεια προσεγμένη, την βραδιά που θα βγεις με τον πρίγκιπά σου! Πως να τραβήξεις την προσοχή του, με εντυπωσιακή είσοδο, και με έναν μόνο χορό, και πως τέλος.. να τον αφήσεις στα κρύα.. για να σε ψάχνει, με μοναδικό στοιχείο ένα γοβάκι (ή ίσως κάτι άλλο στις μέρες μας).
Βέβαια.. υπάρχει και η αντίθετη εκδοχή! Γιατί πχ η Σταχτοπούτα, να περιμένει μόνο τον πρίγκιπα για να την σώσει? Από μόνη της, δεν μπορούσε να κάνει κάτι? Γιατί να είναι πάντοτε (στα παραμύθια) ο γάμος, η λύτρωση από όλα τα βάσανα; Γιατί η ηρωίδα, εμφανίζεται πάντα τόσο αφελής και αθώα? Γιατί!

Η Κοκκινοσκουφίτσα; Να μην εμπιστεύεσαι, αγνώστους! Το πρώτο μήνυμα! Αλήθεια.. πρόσεξε κανείς την περιγραφή, πως έφαγε ο λύκος, την γιαγιά, πως ο κυνηγός σκότωσε τον λύκο, πως άνοιξαν την κοιλιά του λύκου.. κτλ (αναλόγως παραλλαγής της ιστορίας)..Πολύ αγρία πράγματα, για μικρά παιδιά, τολμώ να πω!

Για την Χιονάτη, είχα διαβάσει κάποτε, μια αρκετά τολμηρή εκδοχή, του μηνύματος : τι ήθελε να μας περάσει! Αλλά.. πολύ φοβάμαι, πως θα φύγω κακήν κακώς από δω, αν σας την πω! Είχε γέλιο πάντως, και μπόλικη αλήθεια!

Η ιστορία όμως της μικρής γοργόνας, περνάει, ένα από τα πλέον ολόσωστα μηνύματα : ποτέ.. μα ποτέ, μην αλλάξεις τον εαυτό σου, για χάρη κάποιου άλλου. Πιθανότατα, δεν θα το αναγνωρίσει, μπορεί και να διαλέξει άλλη, και εσύ, το μόνο που θα θες τότε, είναι να πέσεις στην θάλασσα, και να πνιγείς!

Το ασχημόπαπο, του Άντερσεν (ο Άντερσεν, έγραψε τα ωραιότερα παραμύθια, κατά την γνώμη μου). Πως ο κόσμος, βλέπει μόνο την εξωτερική ομορφιά, και σε απορρίπτει, και πως τέλος, η ομορφιά της ψυχής, αποδεικνύεται μεγαλύτερη, έστω και αν γίνεις στο τέλος, ομορφότερος εξωτερικά

Τόσα παραμύθια.. Η βασιλοπούλα και ο βάτραχος, τα καινούργια ρούχα του βασιλιά, το κοριτσάκι με τα σπίρτα, ο ψεύτης βοσκός.. και άλλα πολλά! Όλα, μα όλα, και από κάτι μας περνούν. Ειδικά, για εμάς τα κορίτσια όμως, δυστυχώς τις περισσότερες φορές, το μήνυμα μάλλον είναι! Το.. αναμένοντας, το πριγκιπόπουλο στο άσπρο του άλογο! Και, που να βρεις την σήμερον ημέρα, πρίγκιπες! Δύσκολοι οι καιροί. Και πόσο δύσκολο για το κοριτσάκι, που το πιστεύει αυτό, και το περιμένει.

Στα αγόρια άραγε τι μηνύματα περνούσαν (αν διάβαζαν τα αγόρια, τέτοια παραμύθια..)

Είχα διαβάσει κάποτε την γνώμη ενός ψυχολόγου, που υποστήριζε πως κορίτσια μεγαλωμένα, με τέτοιες ιστορίες, κάνουν προβληματικές σχέσεις στην ζωή τους. Άραγε, να ισχύει κάτι τέτοιο!!

Και.. μέσα σε όλη αυτή την εισαγωγή, των ξένων παραμυθιών, έρχεται και η ελληνική εκδοχή. Πιο ξεκάθαρη και κατανοητή. Οι μύθοι του Αισώπου. Απλοί και κατανοητοί, χωρίς έμμεσα μηνύματα, μέσα από τις ιστορίες των ζώων και των πουλιών, μας δίνουν μια ξεκάθαρη άποψη, για τον κόσμο που μας περιβάλει και τα προβλήματα του! Ο Κόρακας και η Αλεπού, το Λιοντάρι και η Σκνίπα, η Αλεπού με την κομμένη ουρά, και τόσα άλλα..
Η προτιμότερη επιλογή, κατά την γνώμη μου!

 

[Αντέρωτας]

Το σεξιστικο θεμα με τα παραμυθια που λες αντικατοπτριζει το ρολο μιας κοπελας τις περασμενες εποχες. Το συζητουσαμε με μια φιλη μ προσφατα... πολλα κοριτσια ακομα και τωρα νομιζουν οτι σκοπος της ζωης για να ολοκληρωθει μια κοπελα ειναι να παντρευτει τον πριγκηπα.. και εκει τελειώνουν ολα

Ελα ομως που τοτε ολα αρχιζουν

Δυστυχως αυτα ειναι αποτελεσμα των ενοχων που εχουν τα κοριτσια, οτι σκοπος ειναι ο γαμος και μονο, για να αποκτησουν κυρος, να γινουν κυριες, να βρουν την "ευτυχια" κλπ κλπ... γιατί αλλιως θα θεωρουνται τσουλες!!!

Στο αλλο θεμα, το Αισωπο δεν το συμπαθησα ποτε. Δεν μου αρεσε που εβλεπα την αλεπου με την κομμενη ουρα, ουτε που εβλεπα διαφορα ζωακια που πρωταγωνιστουσαν να πεθαινουν στο τελος. Βεβαια γραφτηκαν μια εποχη που δεν υπηρχε η Ντισνευ και δεν ειχαμε μαθει να ταυτιζομαστε με τα ζωα, τωρα ομως με ξενιζουν

 

[Λορένα]

Μα.. γιατι; Καλός είναι ο Αίσωπος! Αλλά, την καημένη την αλεπού, δεν νομίζω να την είχε και πολύ σε εκτίμηση! Όλα αυτή τα παθαίνει!

Η καημένη.. πράγματι, έχασε την ουρά της, δεν είναι και ότι καλύτερο

 

[Λορένα]

Αφορμή, για το συγκεκριμένο νημάτιο, στάθηκε ένα παραμύθι, που διάβασα, και που ομολογώ.. δεν έχω δει χειρότερο! Και δεν βρήκα και ποιος το έγραψε….

Το.. "το ροδοπέταλο και ο πρίγκιπας". Που μιλά, για μια πριγκίπισσα ορφανή από μητέρα, με το όνομα : Ροδοπέταλο. Ο πατέρας της, λέει, χρεοκόπησε, με το να της κάνει τα χατίρια, και παντρεύτηκε μια πλούσια για να ξεχρεώσει. Εκείνη όμως, που δεν χώνευε το Ροδοπέταλο, την πέρασε από.. του λιναριού τα πάθη!
Και εδώ έρχεται η αγανάκτηση μου! Στις διάφορες δουλειές που την έβαζε η μητριά να τελειώσει, εκείνη… μην και σηκώσει λίγο το χέρι της, να κάνει κάτι.. παρά μόνο, έκλαιγε! Και.. εκεί, παρουσιαζόταν άξαφνα, ένας πρίγκιπας από το πουθενά.. που σαν άλλο τζίνι, τα έκανε αυτός όλα!

Μέχρι που νευρίασε η μητριά. .μια μέρα, και την έριξε σε ένα πηγάδι να ησυχάσει μια και καλή από εκείνη. Αλλά και εκεί το ροδοπέταλο, αντί να προσπαθήσει να ξεφύγει.. συνέχισε την αγαπημένη της ασχολία.. να κλαίει με μαύρο δάκρυ. Μέχρι που ξαναεμφανίζεται ο πρίγκιπας-τζίνι, και της λέει (εδώ είναι το καλό..)

Γιατί κλαις Ροδοπέταλο; Θα έρθεις μαζί μου! Γιατί.. αποφάσισα (τι έκανε λέει… ? τα νεύρα μου), να σε παντρευτώ. Το.. Ροδοπέταλο.. έπεσε με δάκρυα (τι άλλο..) ευγνωμοσύνης, στην αγκαλιά του, και εκείνος, την πήγε στο παλάτι, να την γνωρίσει στους δικούς του! Τέλος!

Ήθελα να ήξερα, ποιος συγγραφέας, σκέφτηκε και έγραψε, αυτό.. το.. (παραμύθι, δεν το λες πάντως!)
Και.. αυτός ο πρίγκιπας.. τι στο καλό, ζήλεψε από δαύτη;

Τέτοια, παραμύθια, θα δώσουμε στα μικρά παιδιά (και ειδικά κορίτσια) να διαβάσουν;


Προσπαθώ να θυμηθώ, έστω και μια ιστορία, που να τα λέει αλλιώς. Δυστυχώς.. Μόνο μια υπάρχει. Ένα παραμύθι που έγραψε παλιά η Ξένια Καλογεροπούλου, και που παίχτηκε σε ταινία στην τν. Μιλά για μια Ελιζα, ανεξάρτητη και δυναμική, που αγοράζει ένα καράβι, και πάει να βρει τον καλό της. Μαθαίνει να πολεμά, και οι δύο μαζί, καταφέρνουν να σωθούν! Πολύ όμορφη ιστορία.. την θυμάμαι ακόμη! Μου είχε κάνει εντύπωση. Μέχρι και η ίδια η Ξένια, δήλωσε πως αφορμή για την ιστορία της, ήταν τα πρότυπα, που δίνουν οι άλλοι για τα κορίτσια, και ήθελε με αυτό να γράψει κάτι διαφορετικό

Βασικά.. ξέφυγα λίγο! Τα διδάγματα των παραμυθιών , δεν είναι μόνο για τα κορίτσια, αλλά… και για τα αγόρια. Και σε εκείνα, πέρναγαν ανάλογα μηνύματα. Αλλά δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους τους. Ας το κάνουν εκείνα (αν θέλουν).

 

[Φαροφύλακας]

Ο Παπουτσωμένος Γάτος

Από τα πιο ρηχά παραμύθια «το Ροδοπέταλο», έτσι όπως μας το παρουσίασες τουλάχιστον!

Να πω την αλήθεια, κι εγώ διάβαζα τις προάλλες τον «Παπουτσωμένο Γάτο» και θα ήθελα εδώ να θυμίσω την πλοκή. Διαβάζει όποιος θέλει:

Ένας μυλωνάς πεθαίνει και δεν αφήνει περιουσία στον γυιο του άλλη, πέρα από έναν γάτο και κάτι μπότες! Ο δυσαρεστημένος υιός απειλεί να φάει τον γάτο!

Ο γάτος υπόσχεται πως εάν τον αφήσει να ζήσει και του δώσει τις μπότες, θα τον βοηθήσει να γίνει πλούσιος! Πράγματι ο γυιος του μυλωνά δίνει τις μπότες κι ο γάτος τις φορά και ξεκινά εργασία. Πιάνει πουλιά και κουνέλια τα οποία ξανά και ξανά πηγαίνει και προσφέρει στον βασιλιά εκ μέρους του Μαρκησίου του Καραμπά! Κάποια στιγμή μαθαίνει πως ο βασιλιάς με την όμορφη κόρη του θα ταξιδέψουν και φροντίζει να μάθει και την πορεία που θα ακολουθήσουν. Βάζει λοιπόν τον γυιο του μυλωνά να μπει γυμνός στο ποτάμι και την στιγμή που περνά η βασιλική οικογένεια φωνάζει για βοήθεια, δήθεν πως ο νέος έπεσε θύμα ληστών. Ο βασιλιάς σπεύδει να βοηθήσει κι όταν μαθαίνει πως είναι ο Μαρκήσιος του Καραμπά από τον οποίο τόσον καιρό λαμβάνει δώρα χαίρεται που μπορεί να βοηθήσει. Του δίνει ρούχα, αριστοκρατικά φυσικά, και με αυτά ο νεαρός μοιάζει και στο μάτι με μαρκήσιο και ξάφνου ο βασιλιάς αρχίζει να τον βλέπει σαν καλό γαμπρό για την κόρη του.

Η πομπή μαζί με τον γυιο του μυλωνά κατευθύνεται προς την υποτιθέμενη γη και το παλάτι του, καθότι όπως είπαμε είναι μαρκήσιος. Ο γάτος σπεύδει μπροστά από αυτούς και φτάνει σε μια περιοχή που ανήκει σε έναν δράκο (τύπου όγκρε... όπως ο Σρεκ!) Εκεί απειλεί τους χωρικούς που εργάζονται πως θα τους κάνει κομματάκια αν δεν πουν σε όποιον τους ρωτήσει πως εργάζονται για τον Μαρκήσιο του Καραμπά! Έπειτα γίνεται δεκτός στο παλάτι του δράκου κι εκεί έχει την ευκαιρία να τον ρωτήσει εάν είναι πράγματι αλήθεια πως αυτός μπορεί να αλλάζει μορφές! Ο δράκος το παραδέχεται και ως προς επίδειξη δοκιμάζει κάποιες μορφές που του ζητά ο γάτος. Η τελευταία μορφή που του ζητά να πάρει είναι αυτή του ποντικιού κι όταν το κάνει, ευθύς αμέσως ο γάτος τον καταβροχθίζει.

Όταν έπειτα καταφθάσει η πομπή και περνά μέσα από τα χωράφια βρίσκει τους χωρικούς να παραδέχονται πως ανήκουν στον Μαρκήσιο του Καραμπά. Κι όταν τελικώς φθάνουν στο παλάτι, αυτό ανήκει στον γυιο του μυλωνά.

Ο γυιος του μυλωνά παντρεύεται με την πριγκίπισσα.
Ένοιωσα λοιπόν πραγματικά μεγάλη έκπληξη διότι αυτοί που προβάλονται ως καλοί, εμένα μού φανήκανε απαίσιοι!!!
Χμ... πάμε λιγάκι πάλι; τα σχόλιά μου με μπλε!

Ένας μυλωνάς πεθαίνει και δεν αφήνει περιουσία στον γυιο του άλλη, πέρα από έναν γάτο και κάτι μπότες! Ο δυσαρεστημένος υιός απειλεί να φάει τον γάτο! (Δηλαδή, ο θάνατος του πατέρα του αντί για θλίψη τού προκαλεί οργή διότι δεν τού επέφερε κάποιο όφελος! Πέραν αυτού, ασκεί ψυχολογική βία σε κάποιον υποτελή του!)

Ο γάτος υπόσχεται πως εάν τον αφήσει να ζήσει και του δώσει τις μπότες, θα τον βοηθήσει να γίνει πλούσιος! (η φρικτή απειλή έπιασε τόπο) Πράγματι ο γυιος του μυλωνά δίνει τις μπότες κι ο γάτος τις φορά και ξεκινά εργασία. Πιάνει πουλιά και κουνέλια τα οποία ξανά και ξανά πηγαίνει και προσφέρει στον βασιλιά εκ μέρους του Μαρκησίου του Καραμπά! (εν ολίγοις: πλευρίζει μια οικογένεια με εξουσία και χρήμα και αρχίζει να εφαρμόζει ένα προμελετημένο σχέδιο εξαπάτησης) Κάποια στιγμή μαθαίνει πως ο βασιλιάς με την όμορφη κόρη του θα ταξιδέψουν και φροντίζει να μάθει και την πορεία που θα ακολουθήσουν. Βάζει λοιπόν τον γυιο του μυλωνά να μπει γυμνός στο ποτάμι και την στιγμή που περνά η βασιλική οικογένεια φωνάζει για βοήθεια, δήθεν πως ο νέος έπεσε θύμα ληστών. (κομβικό σημείο στην απάτη) Ο βασιλιάς σπεύδει να βοηθήσει κι όταν μαθαίνει πως είναι ο Μαρκήσιος του Καραμπά από τον οποίο τόσον καιρό λαμβάνει δώρα χαίρεται που μπορεί να βοηθήσει. Του δίνει ρούχα, αριστοκρατικά φυσικά, και με αυτά ο νεαρός μοιάζει και στο μάτι με Μαρκήσιο και ξάφνου ο βασιλιάς αρχίζει να τον βλέπει σαν καλό γαμπρό για την κόρη του. (Το κόλπο αρχίζει να αποδίδει! Το θύμα τσίμπησε!)

Η πομπή μαζί με τον γυιο του μυλωνά κατευθύνεται προς την υποτιθέμενη γη και το παλάτι του, καθότι όπως είπαμε είναι μαρκήσιος. Ο γάτος σπεύδει μπροστά από αυτούς και φτάνει σε μια περιοχή που ανήκει σε έναν δράκο (τύπου όγκρε... όπως ο Σρεκ!) Εκεί απειλεί τους χωρικούς που εργάζονται (ξαδιάντροπες απειλές και εκβιασμοί) πως θα τους κάνει κομματάκια αν δεν πουν σε όποιον τους ρωτήσει πως εργάζονται για τον Μαρκήσιο του Καραμπά! Έπειτα γίνεται δεκτός στο παλάτι του δράκου κι εκεί έχει την ευκαιρία να τον ρωτήσει εάν είναι πράγματι αλήθεια πως αυτός μπορεί να αλλάζει μορφές! Ο δράκος το παραδέχεται και ως προς επίδειξη δοκιμάζει κάποιες μορφές που του ζητά ο γάτος. Η τελευταία μορφή που του ζητά να πάρει είναι αυτή του ποντικιού κι όταν το κάνει, ευθύς αμέσως ο γάτος τον καταβροχθίζει. (δηλαδή δολοφονεί κάποιον και ιδιοποιείται την περιουσία του!!!)

Όταν έπειτα καταφθάσει η πομπή και περνά μέσα από τα χωράφια βρίσκει τους (τρομοκρατημένους) χωρικούς να παραδέχονται πως ανήκουν (αιώνια κτήματα της πλουτοκρατίας) στον Μαρκήσιο του Καραμπά. Κι όταν τελικώς φθάνουν στο παλάτι, αυτό ανήκει (λάφυρο φόνου!) στον γυιο του μυλωνά.

Ο γυιος του μυλωνά παντρεύεται με την πριγκίπισσα.

Ηθικό δίδαγμα: εάν επιστρατεύσεις δόλο και εκβιασμό, ακόμη και φόνο σε ένα οργανωμένο σχέδιο εξαπάτησης, μπορείς να έχεις μεγάλα προσωπικά οφέλη όπως χρήμα, κοινωνικό στάτους και μια όμορφη, άβουλη γυναίκα.

Θα πρότεινα να αλλάξει ο τίτλος και από «Παπουτσωμένος Γάτος» (Pussy in Boots) να μετονομαστεί σε «Το Μεγάλο Κόλπο» (The Long Con)!!!!

 

[Γονυπλυθής]

Πρίγκιπας και... άσπρα άλογα!

Γιατί πχ η Σταχτοπούτα, να περιμένει μόνο τον πρίγκιπα για να την σώσει? Από μόνη της, δεν μπορούσε να κάνει κάτι? Γιατί να είναι πάντοτε (στα παραμύθια) ο γάμος, η λύτρωση από όλα τα βάσανα; Γιατί η ηρωίδα, εμφανίζεται πάντα τόσο αφελής και αθώα? Γιατί!

Λορένα, το ζήτημα έχει απασχολήσει φαίνεται πολύ κόσμο -αισίως!- και έτσι γράφτηκε και το σχετικό βιβλίο.

Δεν αναρτώ την απάντηση στη βιβλιοπαρουσίαση, αφού αυτό που ακολουθεί είναι προσωπικές σκέψεις (οι οποίες συναντούν μεν σημεία από το βιβλίο, αλλά δεν είναι απόλυτα αντιπροσωπευτικές του).

Ο προβληματισμός είναι δυστυχώς επίκαιρος.
Δεν μας έφτανε ο γάμος, τώρα έχουμε και την καριέρα! Σταχτοπούτες στο σπίτι, σταχτοπούτες και στη δουλειά.

Συμπτώματα της σταχτοπουτίασης; Νάζια και αφελείς ερωτήσεις (μια γυναίκα πρέπει να είναι χαριτωμένη ό,τι κι αν κάνει, ακόμη και όταν ζητά κάτι αυτονόητο). Διατύπωση προσωπικής άποψης απαραιτήτως με την προσθήκη φράσεων όπως "δεν το κατέχω το θέμα, αλλά πιστεύω ότι...", "δεν είμαι σίγουρη, αλλά νομίζω ότι..." και άλλα κατευναστικά, εφόσον μια γυναίκα δεν μπορεί να έχει μια συμπαγή άποψη!
Ενδεικτικό είναι ότι μια γυναίκα που επιχειρηματολογεί επίμονα για να στηρίξει την άποψή της, μπορεί να χαρακτηριστεί υποτιμητικά ως "γλωσσοκοπάνα", ενώ ο άντρας είναι απλά ένας αξιοπρεπέστατος ισχυρογνώμων! Επίσης ένας απαιτητικός άντρας προϊστάμενος μπορεί να είναι από αυστηρός έως αυταρχικός, η γυναίκα ομόλογή του είναι bitch.

Η πεποίθηση που εξακολουθεί να μαστίζει τα κοριτσόπουλα είναι το θέμα της εμφάνισης, καθότι ο ρόλος της γυναίκας περιορίζεται στο να εμφανίζεται, ενώ ο άντρας δρα. Όπως και η σταχτοπούτα, προετοιμάζονται από μέρες για το τι θα φορέσουν τη μέρα που θα συναντήσουν αυτόν που τους αρέσει, ή τη μέρα που μπορεί να γνωρίσουν τον "κατάλληλο". Κι επειδή μια τέτοια μέρα μπορεί να είναι οποιαδήποτε μέρα, βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμης προετοιμασίας: ψώνια, περιποιήσεις, άγχος για την εμφάνισή τους κτλ.
(Απορία: πώς αντέχουν; :λυγμ

Ελα ομως που τοτε ολα αρχιζουν

Το χειρότερο είναι όταν διαπιστώνουν ότι η σύναψη επαφών με τον "κατάλληλο" ή ο γάμος δεν είναι η ευτυχής κατάληξη δύο ανθρώπων, κατά την οποία επιλύονται ως διά μαγείας τα προβλήματα μιας γυναίκας, αλλά η έναρξη πιο πολύπλοκων κοινών προβλημάτων του ζευγαριού.
(Αυτή άλλωστε είναι η πρόκληση, όχι το "κακό" του γάμου!)

Ηθικό δίδαγμα: εάν επιστρατεύσεις δόλο και εκβιασμό, ακόμη και φόνο σε ένα οργανωμένο σχέδιο εξαπάτησης, μπορείς να έχεις μεγάλα προσωπικά οφέλη όπως χρήμα, κοινωνικό στάτους και μια όμορφη, άβουλη γυναίκα.

Φαροφύλακα, έδωσες ρέστα!

 

[Αντέρωτας]

Δεν το βρηκα τοσο απαισιο

Καταρχας ο γατος ελευθερωσε τους χωρικους

δευτερον, οι βασιλιαδες σε τετοια παραμυθια ειναι αψυχοι, δεν εχουν αγωνιες και ιδιοκτησια.. απλα ΕΧΟΥΝ

 

[Χίμαιρα]

Είπα να μη μιλήσω γιατί θα με πιάσουν πάλι οι κακίες μου!
Αλλά πάλι... δεν μπορώ να το κρατήσω κλειστό το $$#%^&*^&*

Ωραία όλα αυτά που λέτε και τα παρακολουθώ με μεγάλη ζέση, κι έχω παρακολουθήσει και πολλές τέτοιες παρόμοιες συζητήσεις στο παρελθόν.

Όμως βρε παιδιά... Λίγο σα να τα έχουμε ισοπεδώσει όλα μου κάνει όοοολη αυτή η ιστορία.
Στο όνομα της "επιστήμης" της αφηγηματικότητας, της εκπαίδευσης των σύγχρονων παραμυθάδων, της επιτηδευμένης κουλτούρας, τα έχουμε βάλει όλα στο μικροσκόπιο και τους έχουμε αλλάξει τους γλόμπους.
Έχω ακούσει κι αυτό το εκπληκτικό που διδάσκεται στα διετή της αφήγησης, ότι η Κοκκινοσκουφίτσα ξέμεινε στο δάσος για να κάνει την ανατροπή της, κι ότι σκοπός της ήταν να... πράξει την πράξη με τον κακό το λύκο. Κύριε ελέησον!

Μην ξεχνάμε κάποια πραγματάκια...
Τα παραμύθια τότε, δεν ήταν επιστήμη! Η συγγραφή δε διδασκόταν (ούτε τώρα πιστεύω πως διδάσκεται).
Ήταν έμπνευση, κατάθεση ψυχής του δημιουργού τους, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο που εμείς τώρα αφορίζουμε.
Επίσης!
Γενεές επί γενεών μεγάλωσαν με αυτά και κανείς δεν έπαθε τίποτα. Ή τουλάχιστον δεν το 'παθε από τα παραμύθια.
Με αυτά μεγάλωσα κι εγώ. Ούτε "γατούλα" έγινα, ούτε ξεμυαλισμένη, ούτε τρέχω συνέχεια για ψώνια, ούτε άβουλη, ούτε στο πηγάδι την άραξα.

Δεν ξέρω. Τι να πω... Είμαι καθέτως, οριζοντίως, και διαγωνίως αντίθετη σε αυτή τη νοοτροπία. Λατρεύω τα παραμύθια...

 

[Αντέρωτας]

Επίσης!
Γενεές επί γενεών μεγάλωσαν με αυτά και κανείς δεν έπαθε τίποτα. Ή τουλάχιστον δεν το 'παθε από τα παραμύθια.

Το κανεις δεν επαθε τιποτα ειναι σχετικο... και θα εξηγησω γιατι, απευθυνόμενος και στις δυο "πλευρες"

Η κοινωνια μας ειναι γεματη απο "μπουμπουκια", απο νταηδες και "ξερεις ποιος ειμαι εγω ρε"... αυτο δεν αμφισβητειται...

οπως δεν αμφισβητειται οτι σχεδον ολοι μας μεγαλωσαμε με παραμυθια και βιαια κινουμενα σχεδια...

Για να αποδειξει καποιος οτι τα παραμύθια φταίνε ή δε φταίνε πρεπει να γινουν ερευνες που θα κρατησουν γενιες και γενιές, μεταξυ κοινωνιων που διηγουνται "τετοια" παραμυθια, και κοινωνιων που διηγουνται "ηπια" παραμυθια και να συγκρινουν

Το αν το ταδε "μπουμπουκι", εγινε αυτο που εγινε επειδη οταν ηταν 5 χρονων ειχε τρομαξει πχ απο την εικονα του λυκου που τρωει την κοκκινοσκουφιτσα, δε θα το μαθουμε ουτε θα το αποδειξουμε ποτε.

Παντως η κοινωνια μας δεν ειναι και ενταξει, για να μπορουμε να λεμε, 'οκ, ολοι μεγαλωσαμε με τον ταδε τροπο και δεν παθαμε τιποτα'.. αν δεν παθαιναμε, θα ηταν αλλιως ο κοσμος.. το θεμα ειναι τι παθαμε και απο τι... μπορει να ειναι απο τα 'ακαταλληλα' παραμυθια, μπορει να ειναι απο τα τρομακτικα ρομποτ στα παιδικα, μπορει να ειναι απο τα θριλερ, μπορει να ειναι απο μουσικη, μπορει να ειναι απο χιλια δυο

 

[Γονυπλυθής]

Η ερμηνεία των παραμυθιών (και η αλλαγή των γλόμπων!)

Αν θεωρούμε ότι ο ρόλος των παραμυθιών περιορίζεται στο να ψυχαγωγηθούν τα παιδιά ή να νυστάξουν μια ώρα αρχίτερα, ναι, τότε όντως δεν υπάρχει λόγος να τα αλλάξουμε. Ας παραμείνουν κολλημένα σε παρωχημένα φυλετικά και κοινωνικά πρότυπα εις τους αιώνες των αιώνων.

Αν όμως συμφωνούμε στο ότι σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά συλλέγουν από παντού ερεθίσματα για να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τη ζωή και την κοινωνία, και ότι αντλούν πρότυπα συμπεριφοράς από οτιδήποτε τους κινεί το ενδιαφέρον, τότε δεν μένει παρά είτε να αφήσουμε να ξεχαστούν και να τα αντικαταστήσουμε με καινούρια είτε να τα βάλουμε στο μικροσκόπιο και να δούμε πώς μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε πιο παιδαγωγικά.

Γενεές επί γενεών μεγάλωσαν με αυτά και κανείς δεν έπαθε τίποτα. Ή τουλάχιστον δεν το 'παθε από τα παραμύθια.

Δηλαδή τα παραμύθια είναι αρκετά αδιάφορα ή ασήμαντα για τη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του ανθρώπου. Ε, τότε τι κουβεντιάζουμε; Ας συζητήσουμε για κάτι σοβαρό, όπως η διοίκηση επιχειρήσεων...

Τα παραμύθια τότε, δεν ήταν επιστήμη! Η συγγραφή δε διδασκόταν (ούτε τώρα πιστεύω πως διδάσκεται).

Στο εξωτερικό η συγγραφή θεωρείται σημαντική τέχνη και διδάσκεται. Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο ένα αξιοθρήνητο νεοσύστατο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στη Φλώρινα, το οποίο δεν διαθέτει καν οδηγό σπουδών. Η θέση της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση αντικατοπτρίζει τη θέση της στην κοινωνία. Η νέα ελληνική λογοτεχνία πάσχει από έλλειψη έμπνευσης αλλά και καλής γραφής. Την βρίσκω στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορη. Αυτό συμβαίνει γιατί στην Ελλάδα -και σε πολλές άλλες χώρες- θεωρούμε επαγγελματίες τους δικηγόρους, τους γιατρούς, τους χρηματιστές, τους οικοδόμους, τους υδραυλικούς... αλλά τους καλλιτέχνες τους βλέπουμε ως χομπίστες. Αυτό που κατοχυρώθηκε σαν επάγγελμα στην κεντρική Ευρώπη ήδη από το Μεσαίωνα, εδώ εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται σαν ένα χόμπι που σχετίζεται μόνο με ένα ταλέντο, το οποίο "ή το 'χεις ή δεν το 'χεις", "το 'χεις και το αφήνεις να σου βγει" κ.ά. ευφάνταστα (ενδεικτική είναι και η νομοθεσία για τα επαγγέλματα αυτά).

Είμαι καθέτως, οριζοντίως, και διαγωνίως αντίθετη σε αυτή τη νοοτροπία. Λατρεύω τα παραμύθια...

Υποθέτω ότι ο λόγος που βρισκόμαστε στο φόρουμ είναι επειδή αγαπούμε τη λογοτεχνία και όσα όμορφα οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν με το λόγο.

Όμως βρε παιδιά... Λίγο σα να τα έχουμε ισοπεδώσει όλα μου κάνει όοοολη αυτή η ιστορία. Στο όνομα της "επιστήμης" της αφηγηματικότητας, της εκπαίδευσης των σύγχρονων παραμυθάδων, της επιτηδευμένης κουλτούρας, τα έχουμε βάλει όλα στο μικροσκόπιο και τους έχουμε αλλάξει τους γλόμπους.

Αν οποιαδήποτε ενασχόληση με τη λογοτεχνία, πέραν της ανάγνωσης, είναι μάταιη και ισοπεδωτική, προφανώς το φόρουμ και κάθε λογής ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη λογοτεχνία αποτελεί κομμάτι της "επιτηδευμένης κουλτούρας".

Με αυτά μεγάλωσα κι εγώ. Ούτε "γατούλα" έγινα, ούτε ξεμυαλισμένη, ούτε τρέχω συνέχεια για ψώνια, ούτε άβουλη, ούτε στο πηγάδι την άραξα.

Πέρα από το περιεχόμενο, σημασία έχει το πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσονται τα παραμύθια, ποιος το αφηγείται, πώς το σχολιάζει, αν γίνεται συζήτηση με το παιδί για το παραμύθι και φυσικά κατά πόσον τα πρότυπα αυτά διαχέονται σε κάθε γωνιά του σπιτιού, αν η μάνα είναι όντως Σταχτοπούτα κλπ ή αν κάθε φορά που βγαίνεις από το σπίτι πέφτουν βροχή οι υποδείξεις για το πώς να αποφύγεις τους κακούς λύκους που σε περιμένουν πίσω από το δέντρο με τα σάλια τους να κρέμονται από το στόμα!

 

[Φαροφύλακας]

Δεν το βρηκα τοσο απαισιο

Καταρχας ο γατος ελευθερωσε τους χωρικους

εχμ... δεν ξέρω αν πρόσεξες, Αντέρωτα, όμως στο παραμύθι δεν περιγράφεται μια σκηνή όπου κάποιος πάει ως απελευθερωτής και προασπιστής των χωρικών κι αυτοί τον δέχονται με κραυγές χαράς κι επευφημίες. Ο γάτος πάει με τις φρικτότερες απειλές πως θα τους κομματιάσει. Μήτε ελευθερία τους προσφέρει· δεν τους λέει για παράδειγμα "από σήμερα, αυτή η γη είναι δική σας!" απλά τούς επιβάλει ένα νέο αφεντικό δηλαδή από σήμερα το χαράτσι θα το αποδίδουν στον μαρκήσιο.

δευτερον, οι βασιλιαδες σε τετοια παραμυθια ειναι αψυχοι, δεν εχουν αγωνιες και ιδιοκτησια.. απλα ΕΧΟΥΝ

Στο συγκεκριμένο τουλάχιστον παραμύθι, ο βασιλιάς κι η κόρη ηθογραφούνται εξίσου καλά ή ρηχά με τους υπόλοιπους ήρωες. Στην πραγματικότητα είναι μια ξεκάθαρη αναφορά στην τάξη που έχει το χρήμα και την εξουσία.

Παντως η κοινωνια μας δεν ειναι και ενταξει, για να μπορουμε να λεμε, 'οκ, ολοι μεγαλωσαμε με τον ταδε τροπο και δεν παθαμε τιποτα'.. αν δεν παθαιναμε, θα ηταν αλλιως ο κοσμος..

Πολύ μού άρεσε αυτή η παρατήρησή σου, φίλε Αντέρωτα!

Όμως βρε παιδιά... Λίγο σα να τα έχουμε ισοπεδώσει όλα μου κάνει όοοολη αυτή η ιστορία.
Στο όνομα της "επιστήμης" της αφηγηματικότητας, της εκπαίδευσης των σύγχρονων παραμυθάδων, της επιτηδευμένης κουλτούρας, τα έχουμε βάλει όλα στο μικροσκόπιο και τους έχουμε αλλάξει τους γλόμπους.

Σε άλλη ανάρτηση όμως μας ομολόγησες πως εσύ περνάς όλα τα βιβλία από μικροσκόπιο πριν τα δώσεις να τα διαβάσουν τα παιδιά σου!

Προσωπικά δεν τα πολυπερνάω από ψιλό κόσκινο και ειδικά τα παραμύθια μού αρέσουν πολύ όμως παράλληλα δεν μπορώ να μην παρατηρήσω την εμφανέστατη, τουλάχιστον για εμέ, σημειολογία.

Και θα ήταν παράξενο, κείμενα που ανήκουν κυρίως στον λαό να είναι απαλλαγμένα από όλα αυτά που κουβαλάει ο άνθρωπος μέσα του: ζήλια, κακία, αγάπη, ερωτική επιθυμία κ.τ.λ. Καθώς θα ήταν επίσης παράξενο οι κοινωνικές τάξεις που αναφέρονται να είναι άσχετες με τις κοινωνικές τάξεις που βλέπουμε γύρω μας.

Τα παραμύθια μάλιστα, μού φαίνεται πως έχουν και μια τέτοια λειτουργία, να προετοιμάσουν το παιδί να κατανοήσει καλύτερα τους μηχανισμούς της κοινωνίας ώστε να μπορέσει να ενταχθεί καλύτερα σε αυτήν. Για παράδειγμα, η κοκκινοσκουφίτσα που ανέφερε η Χίμαιρα, πράγματι μοιάζει να προειδοποιεί ένα παιδί να ακούει τις συμβουλές των γονιών του και να το αποτρέπει από το να βρίσκεται μόνο του σε μέρη άγνωστα και μοναχικές πορείες διότι εκεί είναι εκτεθειμένο.

Σε περιπτώσεις μάλιστα γνωστών συγγραφέων όπως ο αρχαίος Αίσωπος ή ο σύγχρονος Ευγένιος Τριβιζάς, οι μύθοι και τα παραμύθια είναι γραμμένα ακριβώς με σκοπό να διδάξουν και να πραγματευτούν κάποιες πλευρές της κοινωνίας. Βλέπε για παράδειγμα «Το Λυπημένο Αρκουδάκι» του Τριβιζά το οποίο αναφέρεται στην ενδοοικογενειακή βία και διδάσκει πως δεν πρέπει να σιωπούμε αλλά να την αναφέρουμε ώστε να βρίσκουμε διέξοδο.

Γενικότερα συμφωνώ με τις απόψεις που εξέφρασε η Γονυπλυθής στην προηγούμενη ανάρτηση και δεν υπάρχει λόγος να τις πιάσω και να τις παραθέσω μία-μία.

Ήταν έμπνευση, κατάθεση ψυχής του δημιουργού τους, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο που εμείς τώρα αφορίζουμε.

Αχ! Αυτή η έκφραση πως ο δημιουργός «καταθέτει την ψυχή» του! Μού θυμίζει εκείνα τα παιδιά του Fame Story που ομολογούσαν με συγκίνηση πως ο καλλιτέχνης καταθέτει την ψυχή του! Νοιώθω μια ανάγκη να δηλώσω πως προσωπικά όταν δημιουργώ δεν καταθέτω την ψυχή μου!

Με αυτά μεγάλωσα κι εγώ. Ούτε "γατούλα" έγινα, ούτε ξεμυαλισμένη, ούτε τρέχω συνέχεια για ψώνια, ούτε άβουλη, ούτε στο πηγάδι την άραξα.

Κι εγώ θυμάμαι να παίζω με στρατιωτάκια, πιστόλια και χειροβομβίδες, μήτε φιλοπόλεμος έγινα, μήτε ψυχοπαθής δολοφόνος. Ευτυχώς είναι περισσότερα πράγματα που αλληλεπιδρούν στην διαμόρφωση μιας προσωπικότητας δίχως αυτό να σημαίνει πως τα παραμύθια δεν έχουν κωδικοποιημένα νοήματα!

 

[Χίμαιρα]

Ναι, ναι... μ΄αρέσει... τώρα αρχίζουμε και συζητάμε ενθέρμως

Λοιπόν, δεν θα κάνω παραθέσεις γιατί είναι πολλά, θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο πιο περιεκτικά γίνεται

Ναι, περνάω τα βιβλία των παιδιών μου από κόσκινο, το είπα και το δέχομαι.
Τα βιβλία, όχι τα κλασσικά παραμύθια. Κάθε τι καινούργιο, θέλω να το ελέγχω κυρίως από άποψη εκφραστική. Προτιμώ να μην έχουν γλώσσα που να προσβάλλει. Η ιστορία αυτή καθ' εαυτή έρχεται σε δεύτερη μοίρα, όχι γιατί δεν με ενδιαφέρει το τι διαβάζουνε, αλλά γιατί έτσι κι αλλιώς άμα θέλουν θα το διαβάσουν και χωρίς την έγκρισή μου (ειδικά στην ηλικία που είναι τώρα πια).
Άλλος λόγος που τα διαβάζω είναι γιατί πολλά από αυτά μου αρέσουν.
Ένας επίσης σημαντικός λόγος είναι ότι μ΄ αρέσει να τα συζητάμε με τα κορίτσια.
Βεβαίως τώρα έχουν μεγαλώσει αρκετά για να κάνουν τις δικές τους επιλογές και δεν είμαι αναγκασμένη να περνάω αυτή τη διαδικασία οπωσδήποτε.
Όμως... κι αν διαβάσουν κάτι που τους φανεί άγριο, παράξενο, ανεπίτρεπτο, ή οτιδήποτε άλλο... το συζητάμε.

Όπως ειπώθηκε, ή τέλος πάντων αφέθηκε να εννοηθεί, τα παραμύθια από ΜΟΝΑ τους δεν κάνουν τη ζημιά ή όχι.
Είναι μια συνιστώσα καταστάσεων που δουλεύουν ταυτόχρονα όλες μαζί. Εξαρτάται ποιος τα διηγείται, πώς τα διηγείται, πόσο "ακούει" τις απορίες και τις τυχόν φοβίες που δημιουργούν, πώς τις επεξηγεί και τις επεξεργάζεται, κλπ κλπ.
Και φυσικά όλο αυτό το υποσύνολο "δουλεύει" μέσα σε ένα σύνολο οικογενειακών και κοινωνικών καταστάσεων.
Ποτέ, για παράδειγμα, δε διάβασα παραμύθια στα παιδιά μου για να τα κοιμήσω. Τα έμαθα απλά να κοιμούνται. Όταν ήταν η ώρα του ύπνου, η διαδικασία ήταν απλή. Γαλατάκι, δοντάκια, αγκαλίτσες και φιλάκια, και στα κρεβάτια τους. Δεν τα νανούρισα. Ναι, είμαι μια κακή μαμά! Όμως είμαστε όλοι ήρεμοι...
Διαβάζαμε και διαβάζουμε παραμύθια γιατί το θέλουμε, και τη στιγμή που είμαστε ήρεμοι και δεκτικοί να το κάνουμε. Όχι για να ντοπαριστούμε πριν πάμε για ύπνο (με συγχωρείτε, δε θέλω να ακουστώ αγριεμένη, απλώς εκφράζω την άποψή μου - τελείως προσωπική φυσικά). Διαβάζουμε για την απόλαυση του διαβάσματος και τίποτε άλλο.

Όσο για τη συγγραφή... Εδώ είναι μεγάλη συζήτηση. Μπορεί ο φίλος Φαροφύλακας να νιώθει πως όταν γράφει δεν καταθέτει την ψυχή του, εγώ όμως νιώθω ότι το κάνω. Το γράψιμο είναι κομμάτι του εαυτού μου που βγαίνει κατευθείαν μέσα από την καρδιά μου. Δεν είναι "παραγωγή φαντασίας", είναι αγάπη.
Κι επιμένω πως δεν διδάσκεται. Μπορεί να διδάσκονται μυστικά και τρόποι για να γίνει κανείς καλύτερος. Αλλά δεν μπορείς να κάνεις κάποιον που "δεν το 'χει" να το αποκτήσει. Και πάλι εντελώς προσωπική μου άποψη.

Τώρα για την επαγγελματική και κοινωνική αντιμετώπιση ενός συγγραφέα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό... να χρησιμοποιήσω τη λαϊκή ρήση "βράσ' τα Χαράλαμπε!".
Και το λέω με πικρία ίσως. Όχι μόνο για τις τυχόν οικονομικές απολαβές που στη χώρα μας ΔΕΝ έχει ο συγγραφέας (είναι πολλοί οι λόγοι), αλλά περισσότερο γιατί έχει καταντήσει ντροπή να το δηλώνεις έστω και ως απασχόληση. Ως συγγραφέας χαρακτηρίζεται και αποκαλείται κι αυτός που συλλέγει κι εκδίδει συνταγές μαγειρικής, μόνο δεν κάνουμε το ίδιο πράγμα, έτσι δεν είναι;

Τέλος, ναι... η κοινωνία μας δεν είναι εντάξει. Αλλά είναι σίγουρο ότι φταίνε γι' αυτό τα παραμύθια... ή μήπως η έλλειψη αυτών;
Πόσες οικογένειες μαζεύονται πια να διηγηθούν τα βράδια του χειμώνα ένα παραμύθι; Να αγκαλιάσει η μάνα ή η γιαγιά το μικρό παιδί την ώρα που ο κακός ο λύκος αρπάζει τη γιαγιά της κοκκινοσκουφίτσας; Να γελάσουν και να ονειρευτούν την ώρα που ο βάτραχος γίνεται βασιλιάς; Να χαλαρώσουν, να αγγιχτούν... Ξέρετε, στην παιδοψυχολογία πόση σημασία έχει το "άγγιγμα";
Ή μήπως αλήθεια πιστεύετε πως τα παιδιά "ζουν" μες στα παραμύθια; Είναι οι μεγαλύτεροι πραγματιστές και οι αυστηρότεροι κριτές.
Το να "μπαίνουν" για λίγο μέσα σ' ένα παραμύθι είναι πιο συνειδητή επιλογή από ό,τι νομίζουμε εμείς οι μεγάλοι.
Το παραμύθι βοηθάει τη φαντασία, κι έχει τη δυνατότητα να διδάξει τα καλύτερα, ακόμη και μέσα από τις πιο "δύσκολες" σκηνές του.

Έχουν κωδικοποιημένα μηνύματα. Το θέμα είναι τι αποκωδικοποιητή θα χρησιμοποιήσει κανείς...

(όλα αυτά τα λέω καλοπροαίρετα φυσικά)

 

[Χρυσηίδα]

Για να αποδειξει καποιος οτι τα παραμύθια φταίνε ή δε φταίνε πρεπει να γινουν ερευνες που θα κρατησουν γενιες και γενιές, μεταξυ κοινωνιων που διηγουνται "τετοια" παραμυθια, και κοινωνιων που διηγουνται "ηπια" παραμυθια και να συγκρινουν

Έχουν γίνει πολλές τέτοιες έρευνες και βέβαια, με τη μεγάλη έμφαση που δίνεται στην παιδική ηλικία σήμερα, συνεχίζουν να γίνονται. Στην ελληνική βιβλιογραφία, ένα πολύ διαφωτιστικό βιβλίο είναι το συλλογικό Από το Παραμύθι στα Κόμικς, ενώ αρκετά βιβλία του Μιχαήλ Γ. Μερακλή, λαογράφου, ομότιμου καθηγητή του Παν/μίου Αθηνών είναι εξίσου ενημερωτικά (ένας τίτλος του που θυμάμαι αυτή τη στιγμή είναι Τα παραμύθια μας, αλλά υπάρχουν κι άλλα).
Στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα και πάνε αρκετά πίσω. Οι γερμανοί λαογράφοι είναι αυτοί που έφεραν το παραμύθι στο προσκήνιο και ψάχνοντας στο δίκτυο είδα ότι υπάρχουν μελέτες του 1940!!! Πάντως δύο εξαιρετικές μελέτες πάνω στο παραμύθι είναι το On fairy stories του Τόλκιν (1947) και το The Hard Facts of the Grimms' Fairy Tales (1987)της Μαρίας Τατάρ, καθηγήτριας του Χάρβαρντ. Γενικότερα η Τατάρ έχει μελετήσει αυτό το χώρο συστηματικά και είναι κρίμα που δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά κάποιο βιβλίο της. Το μόνο που έχουμε είναι το Τα Παραμύθια της Ζωής μας, μια συλλογή κλασικών παραμυθιών με μία εξαιρετική εισαγωγή που άπτεται εντελώς της συζήτησής μας.
Θα προσπαθήσω σε επόμενη ανάρτηση να κάνω μία περίληψη των πορισμάτων αυτών των ερευνών.

 

[Φαροφύλακας]

Να πω πως δεν θεωρώ την γονική εποπτεία στα αναγνώσματα τού παιδιού "λογοκρισία" και μακάρι να έχουν όλοι οι γονείς την υπομονή και το ενδιαφέρον να παρακολουθούν τις εικόνες και τα άλλα ερεθίσματα που φτάνουν στο παιδί. Το παιδί χρειάζεται την εποπτεία και την καθοδήγηση ακριβώς για αυτό: για να μπορέσει να διαμορφώσει μια σωστή κρίση για τον σύνθετο κόσμο που το περιβάλλει.

Στην συνεχή επαφή μου ως εκπαιδευτικός με παιδιά όλων των ηλικιών έχω διαπιστώσει πως τα κενά και τα προβλήματα στην προσωπικότητα έχουν να κάνουνε μάλλον με έλλειψη γονικής καθοδήγησης και όχι με υπερβολική δόση αυτής.

 

[Λορένα]

Να μιλήσω απο προσωπική μου άποψη..

Ειχα παντα το ελευθερο να διαβαζω οτι ηθελα. Κανεις δεν κοιταζε τι διαβαζω και αν ήταν για την ηλικία μου. Μονο στα βιβλία που μου παίρναν οι γονείς μου, αν και σε αυτά ακομη ρωτουσαν τον βιβλιοπωλη και παίρναν ό,τι τους πρότεινε χωρις να το ψάξουν παραπάνω.

Θυμάμαι πως ήθελα πολύ τοτε, κάποιος απο τους γονείς μου να έχει αποψη για τα βιβλία μου. Για να μου εξηγήσει κάτι που δεν είχα κατάλαβει, για κατι που είχα αντιθετη άποψη ή εστω να μου πει αν του αρεσε κατι, και τι. Σχεδόν τους παρακαλούσα να τα διαβάσουν. Μόνο ο πατέρας μου, μου έκανε κατά καιρούς το χατήρι, και θυμάμαι πως περίμενα ανυπόμονη να το τελειώσει για να μου πει την άποψη του και τις κριτικές του.

Το θεωρουσα απέραντη ευτυχία καποιος, να εχει τα ιδια ενδιαφεροντα με μενα, γιατι δυστυχως ουτε και οι φιλοι μου δεν πολυδιάβαζαν, και δεν ειχα με κανεναν να συζητησω γι' αυτή την αγαπημενη μου συνηθεια.

Το αστείο ειναι, πως έμαθα σε ηλικία 12 περίπου χρονών πως υπάρχουν και βιβλια για μεγαλους, απο μια θεια μου, οταν αρνήθηκε να μου δανεισει το βιβλιο της, λεγοντας μου, πως δεν ηταν για την ηλικία μου, και.. ξαφνιάστηκα! Δεν το ηξερα μεχρι τοτε..


Οπότε.. και συμφωνώ με την άποψη να.. εχεις, μια καποια αποψη για τα βιβλία των παιδιών. Τουλαχιστον να ξερεις, ποιο ειναι το ειδος που προτιμουν.

Στην αρκετά χρόνια μικρότερη αδερφή μου, οταν αρχιζε και εκεινη με την σειρά της, να διαβάζει τα πρώτα της παραμύθια και βιβλία, καθόμουν με τις ώρες και συζητουσα μαζι της γι' αυτα.
Είναι απιστευτο πως ξυπνά ο χαρακτηρας ενος παιδιού, οταν το βαζεις στην διαδικασια της σκέψης και της αμφισβήτησης. Με την απλή ερωτηση : τι διδαγμα κρυβεται πισω απο το παραμυθι, και.. αν συμφωνεις εσυ με αυτο; την εβαζα σε μια διαδικασια αναλυσης....

Δεν ξερω αν εκανα καλα, παντως εκανα κατι, που ελειψε απο μενα.

 

[Φαροφύλακας]

Η αδερφή μου θυμάται πως στην σχολική βιβλιοθήκη τού Δημοτικού όπου πήγαινε, στην Ολλανδία, υπήρχε ο "Αντίχριστος" τού Νίτσε. Το θυμάται βεβαίως επειδή και μόνο ο τίτλος —ένας τέτοιος τίτλος— κάνει μεγάλη εντύπωση σε ένα παιδί και χαράζεται για πάντα στην μνήμη του.

Πώς βρέθηκε αυτό το βιβλίο σε μια σχολική βιβλιοθήκη δεν ξέρω. Σκέφτομαι πως δεν είναι απίθανο να ήταν ένα ανάμεσα σε πολλά κάποιας δωρεάς που όμως πέρασε αφιλτράριστη. Ο "Αντίχριστος" είναι σίγουρα ένα πολύ σημαντικό, φιλοσοφικό έργο μα προφανώς ακατάλληλο για ένα παιδικό μυαλό.

Εάν ανατρέξω σε δικές μου αναμνήσεις, θυμάμαι πως όταν ήμασταν παιδιά, στο Γυμνάσιο αν όχι και πιο νωρίς, πέφταν στα χέρια μας κάτι ασπρόμαυρα, ερωτικά κόμιξ μικρού σχήματος τα οποία διαβάζαμε γεμάτοι περιέργεια καθώς η έφηβη σεξουαλικότητά μας μόλις είχε αφυπνιστεί. Στα περισσότερα από αυτά περιγράφονταν εξαιρετικά ανώμαλες σεξουαλικές πρακτικές και το λέω ακόμη και τώρα που θεωρώ τον εαυτό μου έναν σεξουαλικά απελευθερωμένο άνθρωπο.

Θεωρώ λοιπόν πως είναι αληθινά επικίνδυνο για παιδιά, εφήβους που πρωτοανακαλύπτουν τον ερωτισμό τους, σε μια πολύ ευαίσθητη ηλικία που αναζητούν να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους και που οι ερωτικές εικόνες τούς κάνουν μεγάλη εντύπωση δηλ. εντυπώνονται στο μυαλό και την ψυχή, να έρχονται σε επαφή όχι με το φυσικό —που εξηγεί— αλλά με το διαστροφικό.

Ακόμη και τώρα που σκέφτομαι εκείνα τα περιοδικά διαπιστώνω πως θυμάμαι κάποιες ανώμαλες ιστορίες και αληθινά απορώ πώς δεν με επηρέασαν μετέπειτα παράξενα. Βεβαίως στο εξώφυλλο έγραφαν ρητά πως ήτανε μόνο για "άνω των 18" όμως όχι μόνο φτάναν στα χέρια μας μα υποπτεύομαι πως πιο πολύ είχαν τελικά απήχηση στην δική μας ηλικία.

Ίσως το πιο δύσκολο για έναν γονέα είναι να αντιληφθεί το πονηρό υλικό που φτάνει λάθρα στο παιδί του. Κι όμως, πιστεύω πως ο κηδεμόνας πρέπει, όσο αυτό είναι δυνατόν, να εποπτεύει τα βιβλία που διαλέγει να διαβάσει το παιδί. Όχι για να λογοκρίνει, απλά για να αναβάλει για μερικά χρόνια την ανάγνωση βιβλίων που αργότερα αυτό θα τα δεχτεί πολύ καλύτερα.

 

[Χρυσηίδα]

Εγώ πάλι νομίζω ότι ακόμα και ο τίτλος του νηματίου αυτού είναι λάθος. Τα αποσιωπητικά βέβαια σώζουν κάπως την κατάσταση!!!
Για μένα, ένα βιβλίο δεν περιέχει δίδαγμα ή δεν θα έπρεπε να περιέχει. Γι' αυτό και οι μύθοι του Αισώπου μας φαίνονται σήμερα κάπως ξεπερασμένοι, γιατί είναι απροκάλυπτα διδακτικοί.
Όσο για τα παιδιά, σ' αυτά θα πρέπει απλώς να δώσουμε το ερέθισμα να διαβάσουν. Υπάρχουν παιδιά που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το βιβλίο στην α' δημοτικού. Που στο σπίτι τους δεν κυκλοφορεί ούτε εφημερίδα.
Απ' την άλλη, αν το παιδί καταλάβει ότι επιδιώκεις να το κάνεις να διαβάσει για να μάθει κάτι, το έχεις χάσει το παιχνίδι. Το παιδί απεχθάνεται να αισθάνεται ότι κάποιος του κουνά το δάχτυλο με ύφος δασκαλίστικο. Είτε αυτός είναι γονιός, είτε δάσκαλος, είτε συγγραφέας.
Ο ρόλος του βιβλίου είναι άλλος και δεν έχει να κάνει με παιδαγωγική. Το βιβλίο έρχεται να πει, κοίτα με, άκουσέ με, έχω κάτι να σου πω, κάπου να σε πάω, κάτι να σου δείξω. Ποτέ όμως δεν έρχεται να σε πείσει. Έρχεται απλώς να οξύνει την κρίση σου, να ωριμάσει τη φαντασία σου, ίσως και να πλουτίσει το λεξιλόγιό σου. Και δε νομίζω ότι άλλαξε πεποιθήσεις ποτέ κανείς εξαιτίας ενός βιβλίου.
Όταν ήμουν μικρή, υπήρχε στο σπίτι μας η Eroica, του Κοσμά Πολίτη. Ο μυστηριώδης τίτλος με παρακινούσε να το διαβάσω. Το επιχείρησα πολλές φορές αλλά μάταιος κόπος. Ήταν τόσο δύσκολο, που δεν μπορούσα ούτε το πρώτο κεφάλαιο να τελειώσω. Θέλω να πω, ότι κάπως έτσι θα αντιδράσει ένα παιδί του δημοτικού αν πέσει στα χέρια του ο Νίτσε.
Ή μήπως όσοι έχουν διαβάσει Σαντ έχουν γίνει σαδομαζοχιστές;

 

[Φαροφύλακας]

Εγώ πάλι νομίζω ότι ακόμα και ο τίτλος του νηματίου αυτού είναι λάθος.

Ο τίτλος καλός είναι, εμείς μάλλον ξεφύγαμε από την αρχική πρόθεση του νηματίου που προφανώς αφορούσε τα παραμύθια

Η αρχική συζήτηση λοιπόν ήταν για τα παραμύθια και όχι για τα βιβλία γενικότερα που πιαστήκαμε εδώ, στις τελευταίες αναρτήσεις να μιλάμε. Και το θέμα ήταν κυρίως πως τα παραμύθια, άσχετα εάν αυτό είναι προφανές ή όχι, περνούν ποίκιλλα μηνύματα στο παιδί.

Όσο για τα παιδιά, σ' αυτά θα πρέπει απλώς να δώσουμε το ερέθισμα να διαβάσουν. Υπάρχουν παιδιά που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το βιβλίο στην α' δημοτικού. Που στο σπίτι τους δεν κυκλοφορεί ούτε εφημερίδα.
Απ' την άλλη, αν το παιδί καταλάβει ότι επιδιώκεις να το κάνεις να διαβάσει για να μάθει κάτι, το έχεις χάσει το παιχνίδι. Το παιδί απεχθάνεται να αισθάνεται ότι κάποιος του κουνά το δάχτυλο με ύφος δασκαλίστικο. Είτε αυτός είναι γονιός, είτε δάσκαλος, είτε συγγραφέας.

Συμφωνώ μαζί σου. Βέβαια το δασκαλίστικο ύφος αποστασιοποιεί τον οποιοδήποτε.

Ή μήπως όσοι έχουν διαβάσει Σαντ έχουν γίνει σαδομαζοχιστές;

Έτσι όπως το θέτεις θα απαντήσω: σίγουρα όχι όλοι! Πιστεύεις όμως πως σε καμιά περίπτωση μια πρώιμη επαφή με τον ντε Σαντ δεν επηρέασε διαστροφικά την ερωτική εξέλιξη κάποιου εφήβου;

 

[Χρυσηίδα]

Πιστεύω ότι άμα δεν το έχει η κούτρα του, όχι δεν μπορεί να τον επηρεάσει ένα βιβλίο. )

 

[Φαροφύλακας]

Πιστεύω ότι άμα δεν το έχει η κούτρα του, όχι δεν μπορεί να τον επηρεάσει ένα βιβλίο. )

Και άρα, εάν το έχει η κούτρα του, το βιβλίο θα τον επηρεάσει!