Συνανάγνωση: "Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ" Απόστολος Δοξιάδης

[Πεταλούδα]

Β’ Μέρος

Λίγα λόγια για την ιστορία

Ο ανηψιός επέστρεψε για διακοπές στην Ελλάδα και συναντήθηκε με τον θείο του που του διηγήθηκε ένα μέρος της ιστορίας του και συγκεκριμένα την πορεία της ζωής του σε σχέση με τα μαθηματικά: τις σπουδές του, πως πήρε τη απόφαση να ασχοληθεί με την "Εικασία του Γκόλντμπαχ" και πως αυτή καθόριζε κάθε βήμα που έκανε σε όλες τις επιμέρους πτυχές της ζωής του.

Από την ταινία "Solaris": "But love is a feeling we can experience but never explain."


Έρωτας η αφορμή

«Τους μεγάλους έρωτες συχνά τους γεννάει η μοναξιά» και ως μοναχοπαίδι αρχικά χανόταν στον κόσμο των μαθηματικών στον οποίο είχε κλίση από μικρός. Την ακολούθησε με την στήριξη του πατέρα του, καθώς εκείνος ήξερε «… εξ ιδίας πείρας ότι ο άνθρωπος τα καταφέρνει καλύτερα μόνον εκεί που τον οδηγεί το ταλέντο του....». Στην διάρκεια των σπουδών του, αφορμή για να ξεστρατίσει μια φορά έξω από την μαθηματική διαδρομή του, ήταν ο έρωτας που έζησε με την Ιζόλδη. Και η άδοξη λήξη του ήταν η αιτία να εισχωρήσει πιο βαθιά στον κόσμο των μαθηματικών, στο σίγουρο αποκούμπι που δεν τον είχε προδώσει, αλλά αντίθετα τον έκανε να νιώθει γεμάτος και πλήρης. Μέσα από εκεί σκέφτηκε να την κερδίσει, λύνοντας ένα άλυτο μαθηματικό πρόβλημα και θα την έκανε πάλι δική του!, αφού η φήμη της ιδιοφυΐας του την είχε ελκύσει σε εκείνον.

Δεν υπήρξε όμως καμιά ανατροφοδότηση με την πραγματικότητα για αυτή του την απόφαση, η Ιζόλδη είχε προχωρήσει την ζωή της με έναν γάμο, ενώ εκείνος "νυμφεύθηκε" το τραύμα που του έγινε βίωμα μέσω της "Εικασίας του Γκόλντμπαχ".


Η υποκειμενική έννοια του χρόνου

Η απόφαση να ασχοληθεί με την "Εικασία του Γκόλντμπαχ" έγινε στόχος της ζωής του, όταν αναλογίστηκε ότι ο χρόνος για τους μαθηματικούς μετράει διαφορετικά. Και αφού βρίσκονταν στην παραγωγική ηλικία για τον τομέα του, όφειλε να ακολουθήσει τον στόχο του.

Αν και μαθηματικό μυαλό όμως, δεν υπολόγισε καμία άλλη παράμετρο σε αυτή του την απόφαση, απλά αντικατέστησε όλη την υπόλοιπη ζωή του με την έρευνα της Εικασίας. Δεν έβαλε έστω ένα χρονικό όριο, αυτό μπήκε έπειτα από τα γεγονότα της ζωής με την ένδειξη του τερματισμού, όπως όταν τελειώνει ο χρόνος στο διαγώνισμα που γράφεις και η λήξη έρχεται αμείλικτη και δεν υπολογίζει αν πρόλαβες να γράψεις όλες τις απαντήσεις.


Διαίσθηση – Λογική

«Μέσα από καθαρά λογικές σκέψεις δεν μπορούμε να αποκτήσουμε απολύτως καμία νέα γνώση για τον φυσικό κόσμο.» Albert Einstein

Ο θείος Πέτρος στην διήγησή του αναφέρει αρκετές φορές την λέξη διαίσθηση, όχι τυχαία όμως, μιας και η διαισθητική λογική είναι ένα «εργαλείο» που χρησιμοποιείται στα μαθηματικά. Η αναφορά του όμως στην διαίσθηση μου μοιάζει πιο πολύ σαν ένας τρόπος να δικαιολογεί και να ερμηνεύει υποκειμενικά τις αποφάσεις του.

Η διαίσθηση είναι η κατανόηση, η άμεση γνώση χωρίς την συμβολή της λογικής σκέψης, -αν είναι σωστή τότε θα αποδειχθεί από την πραγματικότητα. Η διαίσθηση μας βάζει σε ένα δρόμο που αισθανόμαστε ότι θα βγει σωστός και μόνο όταν τον διανύσουμε, η πραγματική γνώση που θα έχουμε αποκομίσει για αυτόν, θα είναι η απόδειξη ότι η διαίσθηση μας οδήγησε σωστά. Αν όμως εκεί που θα οδηγηθούμε είναι ένα άλλο μέρος από αυτό που είχαμε «δει» αρχικά, τότε η διαίσθηση δεν ήταν σωστή. Η πιο σωστά, όσον αφορά τον Πέτρο, δεν έφτασε εκεί που έφτασε δια μέσου της διαίσθησης, αλλά μέσω ενός λογικού ειρμού σκέψεων, καθώς βάφτισε διαίσθηση την ανάγκη του να βρει στο τέλος του δρόμου την όαση που είχε προαποφασίσει ότι ήθελε να βρει, αλλά δεν είχε καν ονειρευτεί την μορφή της.

Ο θείος Πέτρος περιχαρακώθηκε με λογικές κινήσεις και άφησε να οδηγήσει την ζωή του μια εμμονή και καταστάσεις που δεν έχουν σχέση με την διαίσθηση: όταν ο Ινδός μαθηματικός είχε μία από τις πολλές «υποψίες» του, με την συγκεκριμένη να αφορά την Εικασία (με την διαίσθησή του να είναι εκπληκτική όπως ανάφεραν και άλλοι μαθηματικοί), προτίμησε να την παραμερίσει και ούτε καν να την συλλογιστεί, απλά και μόνο γιατί δεν ήταν σύμφωνη με το συμπέρασμα που ήθελε να βγάλει! Έγινε κρυψίνους και δεν ανάφερε σε κανένα τι ερευνούσε, με αποτέλεσμα να μην έχει επαφή με τις τρέχουσες εξελίξεις που επηρέασαν αρνητικά την έρευνά του και αποκόπηκε σταδιακά και από την υπόλοιπη κοινωνική ζωή.


"Εφιάλτες και ονειρότοποι"

Ο τίτλος είναι από ένα βιβλίο με διηγήματα του Στίβεν Κινγκ, που μου ταίριαξε με τα αγχώδη όνειρα που έβλεπε ο Πέτρος: όνειρα που τα μετέτρεπαν σε εφιάλτες οι διάφορες μορφές που έπαιρναν οι αριθμοί στον ύπνο του. Τις κρίσεις αμφιβολίας που είχε και η απόγνωση που ένιωθε δεν ήταν όπως νόμιζε ωδίνες του τοκετού (της γέννησης της λύσης), αλλά ενός ρολογιού που χτύπαγε και του υπενθύμιζε ότι ο χρόνος του λιγοστεύει.

Τον εφιάλτη του, το δύο στην εκατοστή ενσαρκωμένο ως δύο ομοζυγωτικά δίδυμα κορίτσια, τον φαντάστηκα με τα κοριτσάκια από την ταινία «Λάμψη» του Κιούμπρικ (βασισμένο στο ομόνυμο βιβλίο του Σ. Κινγκ) κι ομολογώ ότι τότε ένιωσα για λίγο την απόγνωσή του.




Επιστροφή

Η ήττα του ήρθε με την απόδειξη ενός αφανούς μαθηματικού ότι «Η αλήθεια δεν είναι πάντοτε αποδείξιμη» , αφού τότε συνειδητοποίησε ότι η Εικασία που μελετούσε υπάρχει περίπτωση να εμπίπτει σε αυτήν. Χρησιμοποίησε για άλλη μια φορά τον όρο διαίσθηση για την βεβαίωση αυτή –«μια πρόταση τόσο στοιχειώδης και απλή στην διατύπωσή της, και ταυτόχρονα τόσο δύσκολο να προσεγγιστεί με τα εργαλεία της συστημικής λογικής, δεν υπάρχει άλλη εξήγηση»- ότι είχε αναλάβει δηλαδή να λύσει ένα άλυτο πρόβλημα. Διαίσθηση πραγματική ή όχι, ήταν ένας τρόπος για να το κλείσει όλο αυτό ομαλά μέσα του.

Η Ιζόλφη ήταν μια Ιθάκη, σύμφωνα με τα λεγόμενα του, που τον έβγαλε στον δρόμο και έζησε ότι και όπως έζησε. Στο τέλος επέστρεψε στην Ελλάδα, στην ασφάλεια της απομόνωσης του σπιτιού του και στην ηρεμία που του έδινε το σκάκι και η κηπουρική.

«Οι μεγάλες αλήθειες στη ζωή είναι απλές».


(@Ειφφελ όσο αφορά τις φράσεις κι εγώ το δεύτερο αυτό μέρος το ένιωσα διαφορετικό σε σχέση με το πρώτο, είχε ένα δυο νομίζω αλλά ενταγμένες μέσα στο πλαίσιο των μαθηματικών και αν δεν το είχα στο νου μου δεν θα μου έκαναν αίσθηση. )

 

[ΚρίτωνΓ]

@ΚρίτωνΓ , έλα πες, μεταξύ μας τώρα. Παραληρηματική ήθελες να πεις, αλλά είσαι ευγενικός

Οπότε, δεν έχω πρόβλημα με τη διάρκεια του κολλήματος. Μου χτύπησε άσχημα που δεν ξενέρωσε τελείως, ακριβώς εκείνη τη στιγμή, με κάτι τόσο ξενερωτικό (και, κατά την άποψή μου, άθλιο).

Μην βάζεις λόγια στο στόμα μου (ή λέξεις στα γραπτά μου!) Δεν θέλω να σε πω παραληρηματική. Ούτε, άλλωστε, είναι παραλήρημα αυτά που έγραψες. Ευγενικός, θέλω να πιστεύω ότι είμαι και ευχαριστώ!
Απλά είναι τόσα πολλά αυτά που είπες που μόνο προφορικά σε συζήτηση (άμεσο διάλογο) θα μπορούσαμε να τα κουβεντιάσουμε (αυτό εννοούσα).

Όσον αφορά στο άλλο σου σχόλιο, ο έρως είναι θεότυφλος και δεν έχει και κανόνες - οπότε εσύ ως τρίτος, λογικό να "απορείς και ξύνεσαι", αλλά το συναίσθημα πνίγει κάθε λογική που δεν αρκεί για να ξενερώσει ο αποδέκτης. Έδω με άλλα και άλλα δεν ξενερώνουν οι ερωτευμένοι έτσι γυρνώντας διακόπτη.

@Πεταλούδα Αυτό το δίπολο λογική και διαίσθηση (το οποίο μπορείς να πεις είναι το δίπολο λογική και συναίσθημα, διότι η διαίσθηση είναι κομμάτι του συναισθηματικού κόσμου), μάλλον δείχνει θα έλεγα ότι ακόμα και στο πιο "αυστηρά λογικό" τμήμα της ανθρώπινης νόησης, τα μαθηματικά, το συναίσθημα (διαίσθηση) μπορεί να έχει αξιοσημείωτη επίδραση.

 

[Στυλιανός]

Οι αναλύσεις παραπάνω των @Πεταλούδα και @Ειφφελ πολύ ωραίες και πλήρης σε σημείο που πάω να προσθέσω κάποιο σχόλιο και λέω από μέσα μου που πας ρε Καραμήτρο;

Να σημειώσω ότι το δεύτερο μέρος με την ιστορία του μυθιστορηματικού Πέτρου Παπαχρήστου το βλέπουμε να συναντιέται με πραγματικά πρόσωπα όπως ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής, ο Σρινιβάσα Ραμανούτζαν και ο Γκόντφρεϊ Χάρολντ Χάρντι, ενώ όπως αναφέρει είναι και παρών σε περιστατικό το οποίο μνημονεύεται σε βιβλίο του Χάρντι.

 

[Τσίου]

@ΚρίτωνΓ πλάκα σου έκανα, γιατί όντως είσαι ευγενικός Σίγουρα είναι μεγάλη συζήτηση. Όσο για τον έρωτα (?), μάλλον θα είμαι η κρύα της παρέας, θα προσθέσω μόνο μια λέξη και θα το φέρω στα μέτρα μου

το συναίσθημα πνίγει κάθε λογική

Αφήνεις το συναίσθημα να πνίξει κάθε λογική. Γιατί όμως; (Σημείωση: Δεν ακυρώνω απόψεις, απλώς βλέπω τα πράγματα λίγο...).
Ευτυχώς, για μένα, η μεγάλη αγάπη του Πέτρου δεν έχει ανθρώπινη μορφή. Απλώς λοκάρισα εκεί, μάλλον γιατί με έχει κακομάθει ο Ευγενίδης, και περίμενα πετσόκομμα αλά Μίτσελ στο 'Σενάριο Γάμου'

Spoiler

"You are not attracted to me physically. O.k, fine. But who says I was ever attracted to you mentally?"

@Στυλιανός τον Καραθεοδωρή τον είχα ακουστά, αλλά για τους υπόλοιπους δεν ήξερα ότι ήταν πραγματικά πρόσωπα

 

[Πεταλούδα]

Εγώ δεν ήξερα για κανέναν ότι είναι πραγματικό πρόσωπο, @Στυλιανός!! Θλιβερή η ιστορία του Ραμανούτζαν, αν είχε ένα καλύτερο βιωτικό επίπεδο που θα είχε φτάσει αυτός ο άνθρωπος;

@ΚρίτωνΓ, συμφωνώ, το δίπολο λογική - συναίσθημα συμπληρώνει και επιδρά το ένα στο άλλο.

Τώρα, σχετικά με την συζήτηση για την συναισθηματική κατάσταση του Πέτρου, μπορεί να λειτούργησε κάπως σαν την διαφήμιση γνωστής σοκολάτας, η πρώτη του αγάπη και παντοτινή ήταν η Ιζόλδη, όμως η ανάμνησή της, όπως ήταν φυσικό, ξεθώριασε με τα χρόνια. Μου φάνηκε και λίγο παθητικός δέκτης, γιατί πέρα από την Εικασία δεν κυνήγησε κάτι άλλο στην ζωή του.

Μάθαμε ακόμα το τραγικό γεγονός του θανάτου τη Ιζόλδης όπως και του άντρας της, την περίοδο του Β΄παγκοσμίου πολέμου. Δεν είμαι σίγουρη πιο από τα δύο περιστατικά έγινε πρώτο, ο θάνατος της Ιζόλδης ή η παραίτησή του από την Εικασία, αλλά είναι τραγικό (και χωρίς ίσως να το επιδιώκει μέχρι και λίγο ρομαντικό) επίσης το γεγονός ότι άτυπα δεν παράτησε ποτέ την "διεκδίκησή της", γιατί το κινήτρό του για την Εικασία χάθηκε με τον θάνατό της.

 

[Ειφφελ]

Οι αναλύσεις παραπάνω των @Πεταλούδα και @Ειφφελ πολύ ωραίες και πλήρης σε σημείο που πάω να προσθέσω κάποιο σχόλιο και λέω από μέσα μου που πας ρε Καραμήτρο;

Να σημειώσω ότι το δεύτερο μέρος με την ιστορία του μυθιστορηματικού Πέτρου Παπαχρήστου το βλέπουμε να συναντιέται με πραγματικά πρόσωπα όπως ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής, ο Σρινιβάσα Ραμανούτζαν και ο Γκόντφρεϊ Χάρολντ Χάρντι, ενώ όπως αναφέρει είναι και παρών σε περιστατικό το οποίο μνημονεύεται σε βιβλίο του Χάρντι.

Μην το σκέφτεσαι έτσι @Στυλιανός. Ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά αυτά που διαβάζει και κάθε τι διαφορετικό που προσθέτει ο καθένας είναι σημαντικό. Όπως πχ τώρα που ανέφερες τα πραγματικά πρόσωπα και το βιβλίο, που εγώ δεν μπήκα στην διαδικασία να το ψάξω, έκανες λίγο πιο ενδιαφέρον το βιβλίο στα μάτια μου. Οπότε, κάθε σχόλιο καλοδεχούμενο

 

[Τσίου]

@Ειφφελ, μπράβο που απάντησες σε αυτό. @Στυλιανός, αν και οι αναλύσεις των άλλων είναι άρτιες, δεν πρέπει να νιώθεις πως πέφτεις λίγος, ή οτιδήποτε άλλο, επειδή σε έχουν καλύψει άλλα μέλη με τα σχόλιά τους. Το λέω πιο πολύ για το μέλλον, (το λέω και για άλλα μέλη που ίσως "φοβούνται"), μην σε κρατήσει αυτό πίσω, και δεν λάβεις μέρος σε άλλη συνανάγνωση. Κι εγώ σχεδόν πάντα (τι σχεδόν;) δεν έχω κάτι να προσθέσω, άσε που o neurodivergent εγκέφαλός μου με πάει από το ένα θέμα στο άλλο, και την ώρα που πατάω απάντηση αισθάνομαι ένα μαζικό facepalm . Συζήτηση κάνουμε, δεν υπάρχει τιμητική διάκριση.

Να, όμως, που το σχόλιό σου μας βοήθησε σε κάτι που δεν είχαμε ιδέα.

@Πεταλούδα, φοβερό αυτό που είπες στο τέλος.

 

[Βασίλισσα]

Ξεκίνησαν οι βόλτες οπότε γράφω με καθυστέρηση. Δεν θα γράψω σεντόνι. Συμφωνώ απόλυτα με τους προλαλήσαντες. Όμως για να συμβάλλω και εγώ με ένα μικρό λιθαράκι στο νήμα θα πω οτι αυτό που μου έκανε εμένα εντύπωση από το 2ο μέρος είναι οτι ο ανιψιός του Θείου Πέτρου ένιωσε στην αρχή μια εξαπάτηση από τον Θείο του... σαν μην του τα είχε πεί όλα. Ακύρωσε την συμφωνία και αποφάσισε να ακολουθήσει το κόσμο των μαθηματικών.
Ο Θείος Πέτρος απο την άλλη ενώ ζούσε παράλληλα με τα μαθηματικά μια κανονική ζωή... δεν τον ξεγέλασε ο έρωτας για την Ιζόλδη αλλά τον ρούφηξαν κυριολεκτικά τα μαθηματικά. Η Εξέλιξη των γεγονότων και η ανακάλυψη του ανιψιού για την ζωή του Θείου Πέτρου θα τον οδηγήσει σε σοβαρές αποφάσεις. Ο Θείος Πέτρος ήταν αποτυχημένος ή άτυχος όπως λέει ο ίδιος; τελικά πόσο σημασία έχουν οι λέξεις;

ΥΓ. Συγνώμη που δεν συμβάλω πολύ στο νήμα αλλά πάντα με προλαβαίνετε. Συμφωνώ με όλα!

 

[Τσίου]

Κατι που μολις θυμηθηκα. Μου αρεσε οταν ο ανιψιος εγινε προστατευτικος την ωρα που ο Σαμυ πηγε να βγαλει τον θειο απατη. Αυτο ηταν πριν ο θειος αρχισει να ξεδιπλωνει την ζωη του.

 

[Βασίλισσα]

Καλημέρα
Να έχετε όλοι σας ένα όμορφο Σαβ/κο.

Φτάσαμε στο τέλος της συν ανάγνωσης μας. Τι να πρωτοπώ; Θα ξεκινήσω από το τέλος... Ο Θείος Πέτρος ένας πεισματάρης γέρος... ας μου επιτραπεί αυτή η έκφραση... πήρε μπρός λίγο πριν αποχαιρετήσει αυτό τον μάταιο κόσμο. Ξεκίνησε να σκαλίζει πάλι την θεωρία. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια το θεώρημα το έλυσε, όμως εν τέλη κανείς δεν θα μάθει την λύση καθώς μέχρι να φτάσει το προσφιλής ανιψούδι στο σπίτι... ο Θείος Πέτρος κατέλειξε. Πραγματικά συγκινήθηκα πολύ και δεν μου συμβαίνει συχνά αυτό με τα βιβλία.
Μου άρεσε πολύ ο χαρακτήρας του ανιψιού. Ήταν οτι περλιμενα από το συγγραφέα σε σχέση με την συναναστροφή του με τον μυστικοπαθή Θείο του. Περίεργος, έτοιμος για δράση, διψασμένος για γνώση, ετοιμοπόλεμος.
Ο Θείος Πέτρος πίστευε οτι κάποιος γεννιέται μαθηματικός, δεν γίνεται... για αυτό και δυσκόλεψε τον ανιψιό του με το θεώρημα και δεν ήθελε να σπουδάσει μαθηματικά.

Ο Θείος Πέτρος θεωρήθηκε αποτυχημένος απο την οικογένεια του... γιατί πολύ απλά κανείς δεν κατάλαβε την μοναδική του αγάπη που ήταν τα μαθηματικά. Το παν δεν είναι να πας με την νόρμα αλλά να κάνεις αυτό που αγαπάς και να ζείς στην πληρότητα.

Τέλος μου άρεσε η πένα του Δοξιάδη. Νομίζω καλυτέρεψαν σε κάποια σημεία τα ελληνικά μου. Θα ήθελα να διαβάσω και άλλα δικά του.

Στο βιβλίο αν μπορούσα να βάλω βαθμολογία θα έβαζα αν όχι 5/5 τουλάχιστον 4/5.

 

[Ειφφελ]

Η εξήγηση του Πέτρου στον ανιψιό του για τους λόγους της συμπεριφοράς του και των πράξεων του, επιβεβαιώνει την αρχική μου υπόθεση ότι θα έπρεπε να είχε επιμείνει. Καταλαβαίνω την συμπεριφορά του Πέτρου και αντικειμενικά, έκανε το σωστό. Υποκειμενικά δε.. δεν ξέρω πως θα το δεχόμουν ή κατά πόσο δικαιολογώ την αγανάκτηση του ανιψιού, σίγουρα πάντως, δεν θεωρώ παράλογες τις αντιδράσεις του, ειδικά για τις ηλικίες που περιγράφει ότι έλαβαν χώρα όλα αυτά τα περιστατικά.
Κακώς ο Πέτρος κατηγορεί τον ανιψιό του ότι τον ρώτησε για να γίνει μαθηματικός. Θείε, αποφάσισα να γίνω μαθηματικός ήταν η δήλωση που έκανε στον Πέτρο ο ανιψιός του, όχι ερώτηση για την γνώμη του. Εύκολα παρεξηγήσιμη δήλωση από τον Πέτρο βέβαια, γιατί η διαφορά ηλικίας και το γεγονός ότι δεν είχαν ιδιαίτερες σχέσεις όπως περιγράφεται στο βιβλίο και ξαφνικά να τον παίρνει τηλέφωνο και να του κάνει μια τέτοια δήλωση, ενδεχομένως και εγώ να το θεωρούσα σαν ερώτηση για τη γνώμη μου.

Μου φάνηκε περίεργη η ικανότητα του Πέτρου, να καταλαβαίνει τα διαμάντια των μαθηματικών. Αντιθέτως, επειδή ασχολούμαι χρόνια με αθλητισμό σε επίπεδο ερασιτεχνικών αγώνων, ένα πράγμα που έχω μάθει είναι ότι ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβει ο καθένας και δεν πρέπει να υποτιμάμε κανέναν. Οπότε βρίσκω λίγο υπερβολική την ικανότητα του αυτή.

Ο Σάμυ γελάει και καλά κάνει με την δικαιολογία του Πέτρου για την κακοτυχία του να μην καταφέρει να λύσει την εικασία, αλλά μην ξεχνάμε ότι μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων κάνει ακριβώς το ίδιο για πράγματα που θα τον έκαναν να λυγίσει ψυχολογικά αν τα αντιμετώπιζε κατά μέτωπο, βλέπε θρησκεία.

Την άποψη του Σάμυ, ότι σοφός τελικά είναι ο πατέρας του ήρωα μας και όχι ο Πέτρος, με βρίσκει κάθετα αντίθετο. Δεν είναι σωστό να κρίνεται κάποιος εκ του αποτελέσματος και πόσο μάλλον γιατί είχε βάλει μεγαλύτερους στόχους από αυτούς που μπορούσε να καταφέρει. Αν είχαμε αυτή τη λογική σαν ανθρωπότητα, μάλλον θα είμασταν πολύ πίσω και δύσκολα θα καινοτομούσαμε σε όλους τους τομείς. Τα ρίσκα είναι αλληλένδετα με την εξέλιξη, σε όλους τους τομείς συμπεριλαμβανομένων και των μαθηματικών.

Η συνάντηση με τη «νέμεση» του Πέτρου είναι συγκλονιστική. Ένα μέρος που μπορούν να βρίσκονται τα κορυφαία μυαλά της ανθρωπότητας. Μου έκανε εντύπωση ο συνειρμός που έκανε ο Σάμυ με Προμηθέα, δεν ξέρω κατά πόσο συμβαίνει στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο αλλά σίγουρα θα υπάρχουν περιπτώσεις που συμβαίνει. Θυμάμαι μικρός, είχα κάνει μια παρόμοια σκέψη με τον Κούρτ Γκάιντελ, ότι δεν είναι απαραίτητο να αλλάζουμε τα ρούχα μας από χειμωνιάτικα σε καλοκαιρινά και το αντίστροφο. Εννοείται ότι με κέρδισαν αμαχητί οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες δεν είναι και πολύ ακραίες στο νησί μας.

Πιστεύω ότι βρίσκονται πολύ ενδιαφέρον ιστορίες για τους μαθηματικούς που αναφέρει ο ήρωας μας. Γενικότερα πίστευα ότι μόνο στην φιλοσοφία υπήρχαν τέτοιες περίεργες συμπεριφορές αλλά έκανα λάθος. Η ιστορία που αναφέρεται στα σχόλια στην σελίδα 255 για τον Γκάιντελ που δεν έτρωγε και πέθανε από αυτό πιστεύοντας ότι ήθελαν να τον δηλητηριάσουν οι γιατροί κατάφερε να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον, όπως λογικά σκοπό είχε ο συγγραφέας. Ελπίζω κάποια στιγμή να καταφέρω να μάθω κι άλλες τέτοιες ιστορίες.

Η περιγραφή που δίνει ο συγγραφέας για την ικανοποίηση που νιώθει ο μαθηματικός κατανοώντας ή λύνοντας δύσκολα προβλήματα. Μου φέρνει στο μυαλό την φράση, καλό το σεξ, αλλά έχεις βάλει ποτέ στη ζωή σου γκόλ; Θυμάμαι τον εαυτό μου μαθητή να λύνω δύσκολες ασκήσεις στα μαθηματικά και να χοροπηδάω, κυριολεκτικά, από τη χαρά μου. Είναι έτσι ακριβώς όταν καταφέρνεις να επιτεύξεις ένα δύσκολο στόχο.

Η ζωή πρέπει να πορεύεται σύμφωνα με τα βασικά της αξιώματα μας λέει ο Πέτρος και αναρωτιέται γιατί να παλεύει να γίνει μέτριος επαγγελματίας όταν μπορεί να είναι θαυμάσιος ερασιτέχνης. Αυτή την άποψη είχα για το γεγονός ότι απέτρεψε τον ανιψιό του να γίνει μαθηματικός. Μπορεί να μην γινόταν ο θαυμάσιος επαγγελματίας αλλά να απολάμβανε να γίνει θαυμάσιος ερασιτέχνης. Κάτι που μπορεί να του γέμιζε τη ζωή και να ήταν ικανοποιημένος από αυτή.

Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο φτωχοί που το μόνο που έχουν είναι λεφτά. Η συμπεριφορά των αδερφών του Πέτρου και η ιδιοτέλεια τους εκφράζεται πολύ άσχημα. Θυσιάζουν ανεμπόδιστα την ανταμοιβή του Πέτρου με κάθε τρόπο σκεπτόμενοι ότι θα αποδειχτεί πανηγυρικά ότι είχαν άδικο χρησιμοποιώντας σαν δικαιολογία ότι θα έχουν οικονομικό ρίσκο.

Η περιγραφή του ανιψιού για τον Πέτρου να κάνει αυτό που πραγματικά ξέρει μου αρέσει πάρα πολύ. Θαυμάζω άτομα που αγαπάνε αυτό που κάνουν και άτομα που το κάνουν καλά. Ακόμα και αν δεν μου αρέσει σε σημείο που να το έκανα εγώ. Διαβάζοντας αυτό του κομμάτι του βιβλίου ένιωθα θαυμασμό για τον Πέτρο.

Οι κατηγορίες του θείου Πέτρου για τον Χάρντυ, εκφράζουν το μίσος του γι’ αυτόν. Όλα πάνω του τον ενοχλούν και γίνεται κακός κατηγορώντας τον για οποιοδήποτε λόγο μπορεί. Είναι ένας τρόπος να εξωτερικεύσουμε τα συναισθήματα μας, λέγοντας άσχημα πράγματα για οτιδήποτε χαρακτηριστικό του ατόμου που μισούμε.

Διαβάζοντας τον ακριβή τρόπο που προσπαθεί να βοηθήσει ο ήρωας μας τον θείο Πέτρο, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι ούτε οικονομικά έπρεπε να σπουδάσει ούτε μαθηματικά. Ψυχολογία έπρεπε να διαλέξει. Παρότι δεν είμαι ψυχολόγος, βρίσκω την προσέγγιση του ήρωα μας στο πρόβλημα του θείου του το λιγότερο υπερβολική, δεν νομίζω ότι με αυτό τον τρόπο κατάφερε να λύσει κάποιο πρόβλημα. Αντιθέτως το επιδείνωσε, κάνοντας τον θείο του να πεισμώσει ακόμα περισσότερο και να στραγγίξει παραπάνω απ’ όσο μπορεί το μυαλό του για να καταφέρει αυτό που ξεκίνησε στην αρχή της καριέρας του. Για την άποψη ότι είχε πλησιάσει στη λύση του προβλήματος κρατάω κάποιες επιφυλάξεις μιας και πραγματικά αν δεν λυθεί ένα πρόβλημα είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις καν αν πήρες το σωστό δρόμο. Μπορεί πραγματικά να βρισκόταν σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από τη λύση.

Η χρήση των φασολιών για την λύση της εικασίας μου αρέσει πάρα πολύ, δείχνει ότι η μάθηση μπορεί να γίνει διασκεδαστική ενώ εμείς αντίθετα την έχουμε αποστειρώσει, την έχουμε κάνει συντηρητική και έχουμε χάσει μέρος από το ενδιαφέρον που θα έπρεπε να μας προκαλεί.

Ο συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου, συμπληρώνει κάποια κενά που άφησε για την ιστορία του Πέτρου για τη ζωή του, παρουσιάζοντας σε τρίτο πρόσωπο τον τρόπο που έζησε ερευνώντας μαθηματικά προβλήματα. Τελικά σκοτώνει τον θείο Πέτρο. Τουλάχιστον το κάνει περίτεχνα, ο μόνος του έρωτας ήταν η εικασία του Γκόλντμπαχ και η περιγραφή του θανάτου του θα μπορούσε να είναι με απλά λόγια, πέθανε κάνοντας έρωτα με την εικασία.

 

[Τσίου]

Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις /
If it ain't broke, don't fix it.​

Βέβαια, οι προθέσεις του ανιψιού δεν μου φάνηκαν τόσο καλές, σκάλιζε την πληγή του Πέτρου, ενώ ήξερε. Ήξερε περιπτώσεις μαθηματικών που είχαν άσχημο τέλος. Ήξερε για την συνειδητή αποφυγή της αλήθειας, πως ο θείος του κρυβόταν πίσω από μια δικαιολογία και πως είχε το κατάλληλο "τερουάρ" για ένα τέτοιο τέλος, πως ήταν ένα σκούντη(γ)μα μακριά και δεν δίστασε να του το δώσει. Δεν τράβηξε χαλινάρι στην εμμονή του. Κρίνοντας από τη σχέση τους, η οποία ήταν λίγο σαδιστική, με πρωτεργάτη τον Πέτρο, μπορώ να κατανοήσω την άρρωστη ικανοποίηση που μπορεί να είχε ο ανιψιός όταν έφτασε τον θείο πέρα από τα όριά του. Επίσης ο ανιψιός δεν έσπασε τον κύκλο των Παπαχρησταίων. Κατέκρινε τον Πέτρο για την ήρεμη ζωή του, λες και η γεμάτη ζωή ή η επιτυχία είναι μονοσήμαντες έννοιες.
Υ.Γ Δεν κατάλαβα την επιγραφή στον τάφο.
Υ.Γ 2 Εκτός από μαθηματικός δεν είμαι ούτε γιατρός, αλλά τα συμπτώματα του Γκέντελ με πάνε σε παρανοϊκή σχιζοφρένεια.

 

[Πεταλούδα]

Γ’ Μέρος

Λίγα λόγια για την ιστορία
Ο ανιψιός τελείωσε τις σπουδές του και γύρισε στην Ελλάδα. Ένιωσε ότι ήταν σωστή η απόφασή του να μην γίνει μαθηματικός και προχώρησε την ζωή του. Κράτησε επαφή με τον θείο του, όμως τον έτρωγε πάντα το ερώτημα γύρω από την σκοτεινή περίοδο της Εικασίας, γιατί δηλαδή αποφάσισε να δώσει τέλος στην έρευνά του. Πίεσε τον θείο του για να πάρει απαντήσεις, όμως το μόνο που κατάφερε ήταν να τον απομακρύνει από κοντά του, όπως και την ευκαιρία να μάθει τι έκρυβε στην ψυχή του.


Η λογική της τρέλας / Η τρέλα της λογικής


(αναφορά στο ποίημα του Έλιοτ στην σελ. 223)
Στίχοι 44-48
«Φύγε, φύγε, φύγε, είπε το πουλί. Το ανθρώπινος είδος
Δεν μπορεί να αντέξει πάρα πολύ πραγματικότητα.
Χρόνος περασμένος και χρόνος μελλοντικός
Ό,τι θα μπορούσε να γίνει κι ό,τι έγινε
Κατευθύνουν σ΄ ένα σκοπό, που είναι πάντοτε παρόν.»

Τέσσερα Κουαρτέτα, ένα μήνυμα για το μέλλον της ανθρωπότητας – Έλιοτ

​

Ο καθένας μας κρίνει γεγονότα σύμφωνα με το δικό του σκεπτικό και την δική του οπτική, που δεν είναι πάντα αμερόληπτη.

Ο ανιψιός έβλεπε τις εκκεντρικότητες στους ανθρώπους του χώρου που κινούνταν ο θείος του και φοβόταν μην καταντήσει κι εκείνος έτσι. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που αποφάσισε να μην ασχοληθεί με τα μαθηματικά, αν και ο κύριος ήταν ότι δεν είχε την κατάλληλη στόφα.

Ο θείος Πέτρος είχε μια αποκομμένη ζωή, ήταν ένας μοναχικός άνθρωπος με μοναδική συντροφιά του την Εικασία. Ζούσε μια δύσκολη ζωή, μακριά από την κανονικότητα της εποχής.

Ο ανιψιός θέλει όπως λέει να βοηθήσει τον θείο του να βγει από την πλάνη που ζει τόσα χρόνια. Βαφτίζει ανειλικρινή και αλαζονική την στάση του, γιατί δεν έφερε τον εαυτό του αντιμέτωπο με την ήττα του.

Τα κίνητρα του ανιψιού όμως δεν είναι πολύ αλτρουιστικά, θέλει να ικανοποιήσει και την περιέργειά του. Βλέπει ότι ο λίγο «τρελός» θείος του είναι κατά βάθος συντετριμμένος και γεμάτος λύπη, αλλά εκείνος ο «λογικός», για να το καταφέρει τον φέρνει στα όριά του.



Το άπιαστο

«Οι συναντήσεις μας λειτουργούσαν σαν ευεργετικό αντίδοτο στην καθημερινή τριβή με τον πραγματικό κόσμο. Βλέποντάς τον, κατάφερνα να κρατώ ζωντανό εκείνο το κομμάτι του εαυτού μου που οι περισσότεροι άνθρωποι χάνουν – αυτό που θα ονομάζαμε ονειροπόλο ή θαυματοποιό ή, απλούστερα, το παιδί που κρύβουμε μέσα μας.»

Ο κόσμος των μαθηματικών περιέκλειαν μαγεία, που ο ανιψιός την ζούσε όταν βρισκόταν με τον θείο του. Δεν ήθελε να χάσει την επαφή που είχαν, αυτό που μοιράζονταν δεν μπορούσε να το ζήσει με κανέναν άλλο από τους ανθρώπους που είχε τώρα στην ζωή του.

Ο θείος μπήκε σε αυτόν τον κόσμο από μικρός και δεν βγήκε ποτέ. Ακόμα και όταν παράτησε την έρευνα της Εικασίας, ήταν σαν να είχε χάσει κάτι πολύτιμο από την ζωή του, βρισκόταν σε ένα μικρό, αλλά διαρκές πένθος.

Συμπεριφέρθηκε, άθελά του, σκληρά στον θείο του, αλλά πήρε μια γεύση της άγριας ομορφιάς που έκρυβε μέσα του και είδε, όπως κι εμείς ότι είχε δίκιο, η φλόγα στην ψυχή του θείου του ήταν άσβεστη.


Με συγκίνησε και με στεναχώρησε το τέλος. Η αναζωπύρωση του θείου και η αμφιβολία για το τι έγινε πραγματικά, ήταν ένα ταιριαστό φινάλε για την ζωή που είχε ζήσει.

 

[Στυλιανός]

Και στο τρίτο μέρος τονίζεται η διαφορά του Πέτρου με τα αδέρφια του. Από την αρχαιότητα έχουμε αυτό το τέχνασμα όπως για παράδειγμα η Ηλέκτρα αντιπαραβάλλεται με την αδερφή της Χρυσόθεμη, που έχει ακριβώς αντίθετα χαρακτηριστικά της Ηλέκτρας, για να τονιστεί ο χαρακτήρας της Ηλέκτρας.

Τα αδέρφια του Πέτρου συνεχίζουν την οικογενειακή επιχείρηση και φροντίζουν την συνέχιση της κερδοφορίας της. Επίσης έχουν κάνει οικογένεια και έχουν ολοκληρώσει το τρίπτυχο των στόχων της σημερινής κοινωνίας: Να βγάλω λεφτά, Να κάνω οικογένεια, Να με θεωρούν οι άλλοι επιτυχημένο (ως επιτυχημένο επιχειρηματία).
Ο Πέτρος συνεχίζει να μην αποδέχεται τη νόρμα της σημερινής κοινωνίας.
Δεν προσπάθησε να κάνει οικογένεια.
Εφόσον η κληρονομία του πατέρα του τον κάλυπτε οικονομικά δεν προσπαθεί να κάνει κάτι για να βγάζει δικά του λεφτά.
Είχε βάλει ως προσωπικό στόχο να τον θεωρεί η κοινωνία επιτυχημένο μόνο ως τον καλύτερο με την λύση της εικασίας του Γκόλντμπαχ. Κάτι άλλο δεν τον ενδιαφέρει. Στα πλαίσια αυτής της λογικής είδαμε στο δεύτερο μέρος μεταξύ άλλων ότι δεν είχε κάνει ενδιάμεσες δημοσιεύσεις της ερευνάς του, δεν είχε δεχτεί την θέση του καθηγητή στην Αθήνα, που εκτός από οικονομική ανεξαρτησία θα του προσέφερε και κοινωνική καταξίωση. Στο τρίτο μέρος συνεχίζει αυτή την τακτική. Αν και είναι καλός σκακιστής δεν θέλει να γίνει επαγγελματίας και μετά από χίλια παρακάλια αποδέχεται την βράβευση από την κυβέρνηση. Γενικά δεν βάζει μικρούς εφικτούς στόχους που θα επιβεβαιώνεται συνεχώς από τους τρίτους.
Τα αδέρφια του δεν θέλουν ο αδερφός τους, ο οποίος δεν ακολουθεί την ίδια φιλοσοφία ζωής με αυτούς να είναι πιο καταξιωμένος στην κοινωνία από αυτούς και να κλονιστεί η αξία που δίναν στα επιτεύγματα της ζωής τους μέχρι τώρα.

Είχαμε δει στο δεύτερο μέρος ότι ο Πέτρος ήταν πιο παραγωγικός όταν ξεκούραζε το μυαλό του με το σκάκι. Βλέπουμε να βρίσκει την λύση, αν την βρήκε πραγματικά, μετά από μεγάλη ξεκούραση του μυαλού του και επίσης όταν προσπάθησα να μεταδώσει αυτά που ξέρει στον ανιψιό του. (Πρόσφατα διάβασα ότι μια τεχνική για να κατανοήσεις και να θυμάσαι καλημέρα κάτι, να προσπαθείς νοερά ή πραγματικά να το διδάξεις σε κάποιον τρίτο.)