Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν (J.R.R. Tolkien): "Το Σιλμαρίλλιον"

[Προφέσορας]

Καταρχήν θέλω να ρωτήσω από εκδόσεις αίολος ποιές ημερομηνίες κυκλοφόρησε ; Γιατί υπήρχε και παλιότερη με άλλο εξώφυλλο. Πιθανόν μάλλον αυτή είναι χωρίς παράρτημα με τα ονόματα, η πιο παλιά.

Εντωμεταξύ διαβάζω τα παραρτήματα του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών καθώς θέλω να τα θυμηθώ και έχω μπεί ήδη στο κλίμα με ονόματα όπως Φέανορ (παλαντίρι) ,Εαρέντιλ, Χούορ αδερφός του Χούριν, Μπέρεν,Λούθιεν, Έλρος,Έλροντ, Ένταρ, Ενταϊν,Γκιλγκάλαντ,Ελέντιλ κλπ

Και το Ατελείωτες Ιστορίες σκέφτομαι μελλοντικά, όταν φυσικά λιώσω το Σιλμαρίλλιον.

 

[Προφέσορας]

Τα άνοιξα το δέμα που παρέλαβα και το Σιλμαρίλλιον είναι έκδοση 2017 ! Και έχει πίνακα με τα ονόματα.

 

[Διχασμένη]

Πάντως εμένα το Σιλμαρίλιον δεν μου φάνηκε καθόλου δύσκολο. Και να φανταστείτε, το διάβασα πριν διαβάσω τα άλλα βιβλία του Τόλκιν, Χόμπιτ και Άρχοντα, χωρίς να γνωρίζω τίποτε για την όλη φάση. Το μόνο κακό είναι ότι χάθηκε ο χάρτης. Οι τόποι με μπέρδευαν, τα ονόματα όχι. Βέβαια, εγώ δεν είμαι αντιπροσωπευτικό δείγμα, μια και μ' αρέσει πολύ η μυθολογία και μάλιστα είχα κάποτε προσπαθήσει να φτιάξω ένα γενεαλογικό δέντρο και πίνακα ονομάτων όλης της ελληνικής μυθολογίας.
Κι ακόμη αναρωτιέμαι πώς στο καλό βρέθηκε σπίτι μας το βιβλίο αυτό, καθώς κανένας απ' τους γονείς μου δεν είναι φίλος της φαντασίας.

 

[Προφέσορας]

Πάντως εμένα το Σιλμαρίλιον δεν μου φάνηκε καθόλου δύσκολο. Και να φανταστείτε, το διάβασα πριν διαβάσω τα άλλα βιβλία του Τόλκιν, Χόμπιτ και Άρχοντα, χωρίς να γνωρίζω τίποτε για την όλη φάση. Το μόνο κακό είναι ότι χάθηκε ο χάρτης. Οι τόποι με μπέρδευαν, τα ονόματα όχι. Βέβαια, εγώ δεν είμαι αντιπροσωπευτικό δείγμα, μια και μ' αρέσει πολύ η μυθολογία και μάλιστα είχα κάποτε προσπαθήσει να φτιάξω ένα γενεαλογικό δέντρο και πίνακα ονομάτων όλης της ελληνικής μυθολογίας.
Κι ακόμη αναρωτιέμαι πώς στο καλό βρέθηκε σπίτι μας το βιβλίο αυτό, καθώς κανένας απ' τους γονείς μου δεν είναι φίλος της φαντασίας.

Και σε μένα ούτε οι γονείς ούτε ο αδερφός μου, διαβάζει φαντασία.

Εγώ είμαι ξετρελαμένος με μεσαιωνική φαντασία κυρίως .

Σήμερα το ξεκίνησα.

Η Μουσική των Αίνουρ ήταν ένα κεφάλαιο αρκετά ευχάριστο και εύκολα κατανοητό, με λίγα ονόματα. Από τα ευκολότερα που έχω διαβάσει.

Στο Βαλακουέντα, τα βρήκα λίγο ζόρικα, όχι πως δεν τα καταλάβαινα, αλλά γινόταν αναφορά σε 14 θεούς-θεές, Βάλαρ και Βάλιερ, και προσπαθούσα να μάθω τα ονόματα απέξω, μήπως μου χρειαστούν πιο κάτω.

Βέβαια από τους 14, ο Τόλκιν λέει πως οι 8 είναι οι πιο σημαντικοί.

Επίσης δεν ήταν απλά 14 ονόματα αλλά ορισμένοι είχαν και δύο ονόματα πχ το πιο εύκολο που θυμάμαι άνετα ήταν η Βάρντα ('Ελμπερεθ) που την είδαμε στον 'Αρχοντα των Δαχτυλιδιών. Επίσης τον Ούλμο τον θεό των υδάτων στην ουσία.

 

[Αντέρωτας]

Η πλακα ειναι οτι καποιοι απο αυτους τους θεους δεν παιζουν κανενα ρολο, δηλ αναφερονται 2-3 φορες στη συνεχεια. Εγω για παραδειγμα δεν ξερω καμια ιστορια με την Εστια, αλλα ξερω οτι υπαρχει στο δωδεκαθεο. Μου φαινεται απλα ο Τολκιν ηθελε να συμπληρωσει καποιο αριθμο για το πανθεον χωρις να ασχοληθει πολυ με το να τους αναπτυξει σαν λογοτεχνικους χαρακτηρες.

Στη νεανικη μυθολογια που εγραφε ειχε γραψει περισσοτερες λεπτομερειες για τους θεους, αλλα αυτες ειτε τις απερριψε ειτε τις ξεχασε αργοτερα.

Θα δεις οτι τελικα μεγαλυτερο ρολο παιζουν πολυ λιγοι και δεν θα σε μπερδεψουν

 

[Διχασμένη]

Η πλακα ειναι οτι καποιοι απο αυτους τους θεους δεν παιζουν κανενα ρολο, δηλ αναφερονται 2-3 φορες στη συνεχεια. Εγω για παραδειγμα δεν ξερω καμια ιστορια με την Εστια, αλλα ξερω οτι υπαρχει στο δωδεκαθεο. Μου φαινεται απλα ο Τολκιν ηθελε να συμπληρωσει καποιο αριθμο για το πανθεον χωρις να ασχοληθει πολυ με το να τους αναπτυξει σαν λογοτεχνικους χαρακτηρες.

Στη νεανικη μυθολογια που εγραφε ειχε γραψει περισσοτερες λεπτομερειες για τους θεους, αλλα αυτες ειτε τις απερριψε ειτε τις ξεχασε αργοτερα.

Θα δεις οτι τελικα μεγαλυτερο ρολο παιζουν πολυ λιγοι και δεν θα σε μπερδεψουν

Πάντως για την ιστορία, με την Εστία υπάρχει ένας μύθος, μεταγενέστερος νομίζω, ρωμαικός δηλαδή. Ο μύθος είναι ότι πήγε λέει να τη βιάσει ο Πρίαπος αλλά φανερώθηκε από το γκάρισμα ενός γαιδάρου και έτσι η Εστία γλίτωσε.
Πράγματι, πολλοί από τους θεούς του Τόλκιν δεν παίζουν μετά πολύ μεγάλο ρόλο, απλώς χρειάζονται για την κοσμοπλασία. Το πιο περίεργο όμως είναι ότι ένας πολύ σημαντικός χαρακτήρας στον Άρχοντα δεν εμφανίζεται καθόλου στο Σιλμαρίλιον, ο Τομ Μπόμπαντιλ. Κι αυτό έχει δώσει λαβή σε διάφορες υποθέσεις. Διάβασα σε ένα άλλο βιβλίο του Τόλκιν ότι ο χαρακτήρας αυτός βασίζεται σε μια κούκλα των παιδιών του. Πολύ χαριτωμένο.

 

[Προφέσορας]

Σήμερα το πρωϊ , θυμάμαι αρκετούς από αυτούς.

Επίσης είδα πως το Κουέντα Σιλμαρίλλιον αποτελείται από 24 κεφάλαια, τα οποία είναι πολύ μικρά. Τα μεγαλύτερα είναι τα Μπέρεν και Λούθιεν και το κεφάλαιο με τα Παιδιά του Χούριν. (Τούριν Τούραμπαρ)

Μέχρις στιγμής, τα περί δυσκολίας μου φαίνονται υπερβολές. Έχω την αίσθηση πως είναι ευκολότερο από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών ο οποίος περιελάμβανε αρκετές περιγραφές για την χλωρίδα και την διαμόρφωση του εδάφους. Κάπου κούραζε.

Επίσης, όσοι διαβάζουν τις αγγλικές εκδόσεις, δεδομένου πως ο τρόπος γραφής είναι σε "archaic" αγγλική γλώσσα, έχουν δίκιο, να το θεωρούν δύσκολο, αλλά όσοι το διαβάζουμε στην γλώσσα μας, δεν αντιμετωπίζουμε το ίδιο θέμα.

 

[Αντέρωτας]

Το πιο περίεργο όμως είναι ότι ένας πολύ σημαντικός χαρακτήρας στον Άρχοντα δεν εμφανίζεται καθόλου στο Σιλμαρίλιον, ο Τομ Μπόμπαντιλ. Κι αυτό έχει δώσει λαβή σε διάφορες υποθέσεις.

Κατι απογοητευτικό ειναι οτι κατα κανονα κανενας χαρακτηρας απο τον ΑτΔ δεν εμφανιζεται στο Σιλμαριλλιον. Ναι βεβαια αναφερεται το "αγγελικό" ονομα του Γκανταλφ, η Γκαλαντριελ και η γεννηση του Ελροντ αλλα μονο αυτο.

 

[Προφέσορας]

Κατι απογοητευτικό ειναι οτι κατα κανονα κανενας χαρακτηρας απο τον ΑτΔ δεν εμφανιζεται στο Σιλμαριλλιον. Ναι βεβαια αναφερεται το "αγγελικό" ονομα του Γκανταλφ, η Γκαλαντριελ και η γεννηση του Ελροντ αλλα μονο αυτο.

Κατά την γνώμη μου είναι κάτι λογικό καθώς το Σιλμαρίλλιον αναφέρεται στην πρώτη εποχή κυρίως.

Έχω την αίσθηση πως στο τελευταίο κεφάλαιο, αναφέρεται και ο Φρόντο, εκεί που κάνει αναφορά για την τρίτη εποχή, αλλά στο Κουέντα Σιλμαρίλλιον, καλά κάνει και δεν τα αναφέρει, καθώς μιλάμε για χιλιάδες χρόνια πρίν.

Αναφέρει όμως τους προγόνους αυτών καθώς με την ίδια λογική λίγοι χαρακτήρες του Σίλμα αναφέρονται στο ΑΤΔ.

Επιπλέον δεν χάνουμε και κάτι , καθώς ας πούμε η ιστορία Μπέρεν και Λούθιεν είναι παράλληλη με την ιστορία Άραγκορν και Άργουεν. Εμένα μου αρκεί που έμαθα πως οι Μπάλρογκ

Spoiler

προέρχονται από τους Μαίαρ ,και εξέπεσαν λόγω του Μόργκοθ,

και θα ήθελα να μάθω για την προέλευση των Orcs, τα Παλαντίρι και τους Ιστάρι.

Επίσης θα ήθελα να δω αναφορά και στον Τομ Μπομπαντίλ αλλά αφού δεν υπάρχει, δεν πειράζει.

Τουλάχιστον να ήξερα πως προήλθε. Είναι ιδιαίτερη περίπτωση καθώς

Spoiler

δεν τον επηρέαζε το δαχτυλίδι,

αν και μπορώ να το δω στην wikipedia.

 

[Προφέσορας]

Λοιπόν από σελ.90 και μετά μπορεί να τα βρεί κάποιος σκούρα και να πελαγώσει. Εκεί βοηθάνε οι γενεαλογικοί χάρτες.

πχ Σου βγάζει μια λίστα με τους γιούς του Φέανορ...αν κάποιος προσπαθήσει να τους μάθει όλους απέξω κάηκε....

Επίσης ο γεωγραφικός χάρτης του βιβλίου δεν βοηθάει καθόλου ειδικά στην αρχή, καθώς σου εμφανίζει μόνο την Μπελέριαντ, ενώ τα γεγονότα γίνονται στο Αμάν, στην Τολ Ερεσσέα και αργότερα στην δεύτερη εποχή και στο Νούμενορ, που δεν το έχει κάν, οπότε πάλι καλά που βρίσκουμε χάρτες μέσω internet.

Για όποιον αρέσει ο κόσμος του Τόλκιν και ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει, είναι αρκετά ενδιαφέρον. Όποιος το αγοράσει για να το διαβάσει στην παραλία, πιστεύοντας πως θα διαβάσει κάτι απλό θα τα βρεί σκούρα.

Δεν είναι τρομερά δύσκολο,βασικά δεν είναι καθόλου δύσκολο για όποιον ενδιαφέρεται πραγματικά αλλά θέλει προσοχή και δεν αποτελεί βιβλίο ξεπέτα.

Όσοι λένε πως χάθηκαν στις σελίδες και δεν έβγαλαν άκρη, πιθανόν δεν διάβασαν σωστά, κοιτώντας τους σωστούς χάρτες και δεν τους ενδιέφερε τόσο ο κόσμος του Τόλκιν.

Όταν το βιβλίο σου δείχνει μόνο την Μπελέριαντ και σου περιγράφει το Βάλινορ και την Τόλ Ερεσσέα, λογικό να χαθείς και να μην βγάζεις άκρη.

Βοηθάει αρκετά και το παράρτημα του άρχοντα .Δεν συνιστώ να ξεκινήσει κάποιος Σιλμαρίλλιον χωρίς να διαβάσει Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Βέβαια Αινουντάλη και Βαλακουέντα, μπορεί να τα διαβάσει άνετα αλλά το Κουέντα Σιλμαρίλλιον όχι, για τον λόγο πως διαβάζοντας Άρχοντα των Δαχτυλιδιών έχεις μια εικόνα για τον γεωγραφικό χάρτη και τις αναφορές σε γνωστές περιοχές τις ξεπερνάς πχ τα misty mountains, και μαθαίνεις καινούργιες αν και εγώ μπέρδεψα το Lorien του Aman με το Lorien της Μέσης Γής.

Επίσης αναφέρονται και γνωστοί χαρακτήρες όπως ο Κίρνταν που μαθαίνουμε αργότερα πως ήταν από τα Dark Elves που δεν ταξίδεψαν στο Βάλινορ κατά την διάρκεια της πρώτης εποχής.

 

[Αντέρωτας]

Δυστυχως δεν υπαρχει canonical χαρτης του Αμαν επειδη ο Τολκιν δεν σχεδιασε καποιον οταν εγραφε το (νεο) Σιλμαριλλιον, ενω αντιθετως σχεδιαζε χαρτη του Μπελεριαντ. Η μοναδικη φορα οπου εμφανιζεται το Αμαν ειναι σε ενα παρα πολυ παλιο σκιτσο του κοσμου γυρω στα 1930 οπου μας δινει απλα μια γενικη εντυπωση για το σχημα της ηπειρου και τη θεση της στην Αρντα σε σχεση με τη Μεση-γη. Εικαζω οτι καθοτι

1. ειχαν αλλαξει αρκετα πραγματα οσον αφορα την κοσμολογια απο το 30 μεχρι την πιο προσφατη εκδοχη του Σιλμαριλλιον
2. δεν υπαρχουν ταξιδια, μάχες ή περιπετειες στο Αμαν ή στο Νούμενορ

ισως θεωρηθηκε περιττο να υπαρχει "παγκοσμιος" χαρτης ή απεικόνιση του Αμαν και του Νουμενορ στην εκδοση του Σιλμαριλλιον

(κανονικα το πρωτο κεφαλαιο λεγεται "Αϊνουλίνταλε" αλλα απο τοτε που βγηκε το βιβλιο εχω την απορια γιατί η μεταφραστρια επελεξε να το θεωρήσει ελληνικό όνομα)

 

[Προφέσορας]

Πάντως ενώ αρχικά τρόμαξα με τα ονόματα παιδιών/συγγενών κλπ είδα πως έχει μόνο τέσσερις γενεαλογικούς χάρτες, πάλι καλά.

Επίσης είδα πως έχει λίστα με τα ξωτικά, την οποία αρχικά δεν την είχα δεί.

Από τα Τελέρι προήλθε η διάσπαση κυρίως. Αν και η λίστα είναι πιο απλοϊκή και δεν αναφέρει τους όρους Φαλμάρι (Ξωτικά της Θάλλασσας) και Φαλάθριμ τα οποία προέρχονται από τα Τελέρι, αλλά επέλεξαν να μείνουν στο Μπελέριαντ και να γίνουν ναυπηγοί.

 

[Προφέσορας]

Είμαι στο κεφάλαιο 9 Οι Νόλντορ Φεύγουν και χωρίς υπερβολή για μένα προσωπικά, είναι από τα πιο εύκολα και ευχάριστα βιβλία που έχω διαβάσει μέχρις στιγμής.

Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού (πρίν το συμβούλιο του Έλροντ) και Η Επιστροφή του Βασιλιά ειδικά όσο πλησίαζε ο Φρόντο στο Amon Amarth μου έπεφταν πολύ πιο βαριά και κολλούσα σε μια σελίδα ώρες.Ίσως συνέβαλλε στο πως έχω δει τις ταινίες και ήξερα πάνω κάτω οπότε δεν είχα μεγάλη αγωνία για το τι θα συμβεί και επειδή δεν μου άρεσε η λεπτομερής περιγραφή της χλωρίδας και του εδάφους.

Τώρα το διαβάζω αρκετά άνετα.

Ούτε πολλά ονόματα ούτε τίποτα.

Σελίδα 90 ανέφερε λίστα με γιούς και συγγενείς και μετά συνέχισε ομαλά αναφέροντας λίγα ονόματα και πάλι.

 

[Προφέσορας]

Λατρεία το Σιλμαρίλλιον.

Κατάλάβα τελικά πως όσες κριτικές και αν διαβάσεις, αν δεν το πάρεις μόνος στα χέρια σου, ποτέ δεν ξέρεις.

Το μόνο κεφάλαιο που ήταν κάπως "μεεε, βαρετό δηλαδή" ήταν το Μπελέριαντ και τα Βασιλειά του , το οποίο είναι 10 σελίδες, αλλά βλέποντας παράλληλα τον χάρτη το κατανοείς πλήρως.

Χθές διάβασα το κεφάλαιο 19 που αφορά τον Μπέρεν και την Λούθιεν και πραγματικά ήταν απόλαυση.

Λυκόσκυλο, Λύκοι, Λυκάνθρωποι,Βαμπίρ, Μαγεία, Ένταση.

Η Λούθιεν έκανε πολύ δουλειά χωρίς να θέλω να κάνω spoiler.

Με έχει πιάσει τρελή επιθυμία για το standalone Beren και Luthien , το οποίο το πιθανότερο θα αγοράσω μέσα στο 2022, μαζί με τα Παιδιά του Χούριν.

Απλά το κακό που έχει το Μπέρεν και Λούθιεν το standalone, είναι πως είναι κυρίως ποιήμα. Βέβαια μου αρέσει αρκετά η εικονογράφηση στο συγκεκριμένο, καθώς επίσης και τα σχόλια του Κρίστοφερ για την εξέλιξη της ιστορίας με ενδιαφέρουν.

 

[Χανκ Μουντυ]

Κι οταν το τελειωσεις...

 

[Προφέσορας]

Δεν ξέρω αν στο μέλλον αγοράσω τα πάντα όλα σχετικά με Τόλκιν που κυκλοφορούν αλλά για επόμενο βιβλίο για Beren & Luthien με βλέπω.

Ο λόγος είναι πως στο κεφάλαιο Τούριν Τουράμπαρ (Κύριος της Μοίρας του) παρατήρησα πως από αναποδιά σε αναποδιά πάει σε σημείο που έκανε

Spoiler

αιμομιξία.

Δεν μπορώ να πω, πως ήταν και το αγαπημένο μου κεφάλαιο, όταν τα πάντα όλα του πήγαιναν στραβά και ήταν και ο ίδιος ξεροκέφαλος (βέβαια στην ξεροκεφαλιά συνέβαλε η κατάρα του Μόργκοθ και ο δράκος ) .

Η ιστορία δεν ήταν εντελώς θλιβερή καθώς είχε μια ευχάριστη χροιά σχετικά με τον δράκο αλλά δεν μου άρεσε που είχε αναποδιές παντού.

 

[Προφέσορας]

Πρίν λίγο διάβασα και το κεφάλαιο η Καταστροφή του Ντόριαθ.

Από τα αγαπημένα μου κεφάλαια γιατί ξαναβλέπουμε τον Χούριν και τον Μπέρεν.

Μάλιστα όσοι έχουν διαβάσει μόνο τα standalone, μπορεί να μην έχουν ιδέα.

Το κεφάλαιο όμως Τούριν Τουράμπαρ, δεν μου άρεσε τόσο και δεν ξέρω αν θα μου είναι ευχάριστο να το διαβάσω σε μεγαλύτερη έκταση όταν όλα του πήγαιναν ανάποδα με εξαίρεση τον δράκο.

Φαντάζομαι το standalone θα αναφέρει αναλυτικά διάφορους εχθρούς που πιθανόν αντιμετώπισε για παράδειγμα στο Σιλμαρίλιον λέει πως ένα διάστημα υπηρετούσε τον Θίνγκολ στο Ντόριαθ και μετά από κινδύνους επέστρεψε κουρελιασμένος και έγινε ότι έγινε, ενώ στο standalone μπορεί να λέει ποιοί ήταν αυτοί οι κίνδυνοι ή τον καιρό που ήταν στο Νάργκοθροντ και είχε πάρει το προσωνύμιο Μαύρο Σπαθί.

 

[Προφέσορας]

Ο τύπος στο video, είναι full of spoiler, ειδικότερα στο review που έκανε για τα Παιδιά του Χούριν, αλλά την πρώτη φορά που το είδα (πρίν διαβάσω το κεφάλαιο στο Σιλμαρίλιον) δεν καταλάβαινα γρί.

Μάλλον μετά από αυτό το review για Πτώση της Γκοντόλιν θα πάω πρώτα. Σίγουρα Τα Παιδιά του Χούριν είναι πιο ολοκληρωμένο, αλλά δεν μου αρέσει να διαβάζω για μια ιστορία της οποίας ο βασικός χαρακτήρας κάνει τραγικά πράγματα και όλα του έρχονται ανάποδα.

Από την άλλη το Μπέρεν και Λούθιεν είναι το λιγότερο ολοκληρωμένο και είναι και ποίημα οπότε θα το καθυστερήσω και δεν θα το αγοράσω άμεσα μάλλον αν και το εξώφυλλο μου αρέσει αρκετά και ήταν το πρώτο βιβλίο του Τόλκιν, που είχα βάλει στο μάτι.

 

[Προφέσορας]

Ως φάν και επειδή με έφαγε η ανυπομονησία, αν και αποφεύγω τα ebooks, κατέβασα σε pdf τα παιδιά του χούριν και θα διαβάσω στο σημείο που λέει τις διαφορές σε σχέση με ατελείωτες ιστορίες και Σιλμαρίλιον.

Διάβασα πως στις ατελείωτες ιστορίες έκανε διάφορα λάθη, οπότε με βλέπω για πτώση της γκοντόλιν να αγοράζω, όπου ο αείμνηστος Κρίστοφερ είχε εξετάσει σε μεγαλύτερο βάθος το υλικό του πατέρα του.

Θα μου πεί κάποιος γιατί δεν το βρίσκω σε pdf ; Ο λόγος είναι πως το θέλω για συλλογή καθώς έχει ωραίες εικόνες και σκληρό εξώφυλλο.

 

[Προφέσορας]

Τα Παιδιά του Χούριν ήταν εξαιρετικό.

Για το Πτώση της Γκοντόλιν, το σκέφτομαι, το ξανασκέφτομαι, το γυρίζω από εδώ, από εκεί και όλο το αναβάλλω.

Στις εκδοχές στο Ατελείωτες Ιστορίες και στο Σιλμαρίλιον δεν περιλαμβάνει την μάχη που διεξήχθη με τα Μπάλρογκ και τους Δράκους, (στο Σιλμαρίλιον γίνεται απλή αναφορά) η οποία από ότι ξέρω στο standalone περιγράφεται πιο αναλυτικά και επιπλέον έχει και εικονογράφηση.

Παρουσιάζει και γεγονότα από την πορεία του Εαρέντιλ, (πατέρα του Ελροντ και του Ελρος, σύζυγος της Elwing της Λευκής, εγγονής του Μπερεν και της Λουθιεν) , που δεν γνωρίζουμε από το Σιλμαρίλιον καθώς εκεί παρουσιάστηκαν πιο συνοπτικά.