Τοπικά γλωσσικά ιδιώματα, επιρροές και ντοπιολαλιές

[Μονόκερος]

Στον τόπο που ζω, τη Ρόδο, έχουμε μια σειρά από γλωσσικές ιδιαιτερότητες και τούτο διότι τα Δωδεκάνησα πέρασαν από πολλούς κατακτητές, μέχρις ότου επανενσωματωθούν με τον εθνικό κορμό το 1947.
Μετά από παραίνεση του φίλου Αντέρωτα, ξεκινώ το νήμα αυτό σε μια προσπάθεια να αποτυπώσουμε ιδιαιτερότητες που έχει η γλώσσα της περιοχής μας.

Σε άλλα νήματα έχω αναφερθεί σε λέξεις που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα στη Δωδεκάνησο κι έχουν ιταλική προέλευση "panino" για το σάντουιτς κλπ. Κρίνω σκόπιμο να μην τις επαναλάβω ξανά (τουλάχιστον στο εισαγωγικό σημείωμα).

Αξιοπρόσεκτο στη Δωδεκάνησο είναι το πόσο κάποιες περιοχές διατηρούν αναλλοίωτα στοιχεία Δωρικής διάλεκτου, της αρχαιοελληνικής γλώσσας. Η διάλεκτος αυτή, καθώς και η βαριά προφορά συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα σε έντονο βαθμό στις περιοχές Αρχάγγελος της Ρόδου και Ολυμπος (θηλυκό) της Καρπάθου. Αρκεί μία επίσκεψη για να διαπιστωθεί το μέγεθος της επιρροής που έχουν οι ντοπιολαλιές τους.

Με τον τρόπο αυτό κάνω την εκκίνηση για συζήτηση. Σε νέα ανάρτηση θα σας φέρω και συγκεκριμένα παραδείγματα της υπέροχης ιδιαιτερότητας στη γλώσσα μας.

 

[Φοίβη]

Διασκεδάζω πολύ με το να πετάω, σε ανύποπτο χρόνο, σε φίλους λέξεις από την ιδιαίτερη πατρίδα μου και να βλέπω την απορία τους, καθώς και τις ανεπιτυχείς

προσπάθειες αναπαραγωγής των λέξεων!

Αλήθεια έχετε προσέξει ότι αν κάποιος δεν κατάγετε από το συγκεκριμένο μέρος είναι δύσκολο να πιάσει την προφορά; Την λέει τη λέξη- πώς να το πω- σωστά ναι μεν χωρίς να ακούγετε όμως το ίδιο…

 

[Στράτης]

Ωραίο θέμα!

– Όρσε, γρόθε! / (για την αφεντιά μου πάντα).

 

[Καστάλια]

Στις Σέρρες συχνά νιώθω σαν ξένη (όλως παραδόξως, πιθανώς να είμαι όντως ξένη), άλλοτε πάλι νιώθω σαν στο σπίτι μου. Οι ντόπιοι, λόγω της εγγύτητας με τη Βουλγαρία, έχουν υιοθετήσει και αφομοιώσει στηνκαθημερινότητά τους πολλές λέξεις που για κάποιον σλαβόφωνο ακούγονται πολύ απρόσμενες - και ίσως λίγο αστείες, προερχόμενες από Έλληνες.

Το παράξενο της υπόθεσης είναι όταν βρίσκεται σε παρέα ντόπιων και μη - τότε ο σλαβόφωνος συχνά είναι καλύτερα σε θέση να κατανοήσει τους Σερραίους, παρά ο συμπατριώτης τους. Δεν ξέρω πόσοι θα καταλάβαιναν τι είναι το πατλατζάνι (μελιτζάνα), η γκλάβα (το κεφάλι), η μπάμπω (γιαγιά) ή το μπουκλούκι (σκουπίδι), ενώ άλλες λέξεις που επίσης κρύβουν σλάβικες ρίζες, είναι ευρέως διαδεδομένες: η μπέμπελη κρύβει τη λέξη пепел (στάχτη), ντόμπρος - добър (καλός), βάλτος - блато (βάλτος), γουστερίτσα - гущер (σαύρα).

Τέλος, έχω ακούσει και κάποιες λέξεις για τις οποίες δε θα είχα καμιά ιδέα τι σημαίνουν αν δεν μου τα εξηγούσε κάποιος: το μπούζι είναι ο πάγος (το λένε και για τα παγάκια που βάζουν στα ποτά, και απ' όσο βλέπω προέρχεται από την τούρκικη λέξη για πάγο), και οι τσαμπούνες που είναι τα κομμάτια πάγου που σχηματίζονται όταν λιώνει το χιόνι στις σκεπές το χειμώνα.

 

[Λορένα]

γραμμενο μ' πιο συχνα αλλα και γραμμενη μ' φυσικα (απαραιτητο το μ' ομως)


Εγω το εχω ακουσει απο τις γιαγιαδες ή απλα μεγαλυτερες ηλικιακα στα μικρα παιδια. Κατι σαν : καλο μου

 

[Πολύτλας Οδυσσεύς]

Και εγώ είμαι από τα Γιαννιτσά και έχω παρατηρήσει πολλούς ανθρώπους να λένε αυτές τις λέξεις ακόμα και τη γιαγιά μου να μιλάει μια γλώσσα που είναι μια μίξη λέξεων από διάφορες σλαβικές γλώσσες και είναι μόνο προφορική.