Φωνητική και φωνολογία της Ν. Ελληνικής

[Επίγονος]

Να βοηθήσω κι εγώ λίγο;
Εδώ είναι το I.P.A. (Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο)-Δ.Φ.Α.
Οι φθόγγοι που υπάρχουν στην Ν. ελληνική είναι σε κόκκινο κύκλο.

Αναλύω έναν προς έναν τους φθόγγους:

b = ΜΠ (κλειστό,διχειλικό,ηχηρό)--μπελάς, μπλόφα,πάντα στην αρχή λέξεων!!
d = ΝΤ (κλειστό,οδοντικό,ηχηρό)--ντέφι,ντύνω
ð = Δ (τριβόμενο,οδοντικό,ηχηρό)--δάδα,χορδή
f = Φ (τριβόμενο,χειλοδοντικό,άηχο)--φόρος,ασφυξία
g = ΓΚ (κλειστό,υπερωικό,ηχηρό)--γκάφα,γκρεμός

=ΓΚ (κλειστό,ουρανικό, ηχηρό)--γκέμι,γκίνια.
ɣ = Γ (τριβόμενο,υπερωικό,ηχηρό)--γάλα,αργός
j = ελαφρό Γ που δεν αναπαρίσταται στη γραφή (ημίφωνο,ουρανικό]--Δυό[δjo], διαβάζω[δjavazo], καρδιά[karδjia]
k = Κ (κλειστό, υπερωικό,άηχο)--κακός,σκάκι
c = Κ (κλειστό,ουρανικό,άηχο)-- καιρός,και, κήπος.
l= Λ (πλευρικό, φατνιακό)-- λόγος, άγαλμα,λέω.

= Λ (πλευρικό,ουρανικό)--ελιά, λιοπύρι.
m= Μ (ρινικό,διχειλικό)--μαμά,αλμυρός.

= Μ + [f] ή [v] (ρινικό,χειλοδοντικό)-- αμβλύνω, αμφορέας.
n=Ν (ρινικό,φατνιακό)--νέος,νάνος.

=Ν (ρινικό,ουρανικό)--μπάνιο,νιάνιαρο.

=Ν στα συμπλέγματα: ΓΚ, ΓΓ, ΓΧ (ρινικό,υπερωικό)-- αγκώνας, εγγονός,άγχος.
p=Π (κλειστό, διχειλικό,άηχο)
r = Ρ (παλλόμενο,φατνιακό)
s = Σ (συριστικό,φατνιακό, άηχο)
t = Τ (κλειστό,οδοντικό,άηχο)
θ= Θ (τριβόμενο,οδοντικό, άηχο)
v = Β (τριβόμενο,χειλοδοντικό,ηχηρό)
x = Χ (τριβόμενο, υπερωικό,άηχο)
ç = Χ (τριβόμενο, ουρανικό,άηχο)-- χέρι,ηχηρός,χαίρομαι.
z = Ζ (συριστικό,φατνιακό,ηχηρό) και όταν το Σ βρίσκεται πριν από [v,γ,δ,m]---σβούρα, σμήνος σγουρός. Προσέξτε στη πρόταση "Ο Κώστας δεν είναι εδώ" πως το σ+δ = z
ks = Ξ
ps = Ψ

Ελπίζω να βοήθησα! Συνεχίζω- σε λίγο- και με τα συμφωνικά συμπλέγματα και με τα φωνήεντα.......Αναμείνατε!!!!!!

 

[Ατιμούτσικο]

Πραγματικά εντυπωσιάστηκα!!!!!

 

[Γλωσσολάγνος]

Επίγονε, καλωσήρθες, και σίγουρα με την ανάρτησή σου αυτή μ' έφτιαξες! )) Και με γλίτωσες από κόπο, εφόσον σκόπευα κάποια στιγμή να κάνω μία λίστα ακριβώς όπως αυτή που μας έγραψες.

Διορθώσεις (καλοπροαίρετες βεβαίως) πάνω σε μερικά σημεία:
• τα νεοελληνικά /ε/ και /ο/ είναι ανοιχτά κι όχι κλειστά, και συνεπώς στο IPA δεν συμβολίζονται με τα [e] και [o] αλλά με τα [ɛ] και [ɔ]. Επίσης το /ου/ είναι πιο κοντά στο [ʊ].
• για τα /τζ/ και /τσ/, επειδή το καθένα λογίζεται ως ένας φθόγγος, το σύμβολο IPA δεν είναι [dz], [ts] αλλά [ʣ], [ʦ].
• το ουρανικό /γ/ ενίοτε προφέρεται [j], αλλά κατά κανόνα η τριβή ανάμεσα στη γλώσσα και στον ουρανίσκο είναι έντονα αισθητή: συνεπώς το σωστό σύμβολο είναι [ʝ] (το οποίο έχεις ορθά κυκλωμένο στον πίνακα αλλά δεν το πραγματεύεσαι στη λίστα σου). Παραδείγματα: «γειά», «γιος», «γη», «αυγή».

Να προσθέσω επίσης ότι σε διαλέκτους και ντοπιολαλιές το φωνολοφικό φάσμα είναι ευρύτερο, και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων (η λίστα είναι απλώς ενδεικτική):
• το [ʂ] (ένα ελαφρώς «παχύ» /σ/, π.χ. ίσια, κρασιά στην κεντρική και βορειοδυτική Ελλάδα)
• το [ʃ] (ένα «παχύ» /σ/, π.χ. σ̌ούλος δηλ. "σκύλος" στα Τσακώνικα, σ̌κεπάζω στα Ποντιακά)
• το [ʐ] (ένα ελαφρώς «παχύ» /ζ/, π.χ. χαζιά δηλ. "χαζή" στα βόρεια ιδιώματα)
• το [ʨ] (ένα ελαφρώς «παχύ» /τσ/, π.χ. τσιατί δηλ. "στέγη" στη Δυτ. Μακεδονία)
• το [ʧ] (ένα «παχύ» /τσ/, π.χ. τσ̌ουμούμαι δηλ. "κοιμάμαι" στα Τσακώνικα)
• το [ʥ] (ένα ελαφρώς «παχύ» /τζ/, π.χ. νταμιτζιάνα στα βόρεια ιδιώματα)
• το [æ] (όπως στα αγγλικό cat και man, π.χ. ελά̤ δηλ. "ελιά" στα Ποντιακά)
• το [œ] (όπως στα γαλλικά seul και œuf, π.χ. χ̌ό̤νιν δηλ. "χιόνι" στα Ποντιακά)
και άλλα...

 

[Φαροφύλακας]

Τεχνική η δική μου παρατήρηση: φίλε Επίγονε, όλα τα φωνητικά σύμβολα υπάρχουν στην γραμματοσειρά και μπορείς να τα χρησιμοποιείς κανονικά ώστε να αποφύγεις τις εικόνες: ɲ, ɱ, ɟ κ.τ.λ.

 

[Ωκεανίδα]

Καλώς ήρθες Επίγονε!

Σ' ευχαριστούμε για τόσο χρήσιμη ανάρτηση. Περιμένουμε τη συνέχεια

Φίλε Γλωσσολάγνε, πολύ ενδιαφέρουσα η λίστα με τις τοπικές προφορές. Νομίζω ότι το [ʂ] κάπου το έχω ακούσει. ;)

Όσο για τα φωνήεντα, θα έλεγα πως το ε και το ο δεν είναι ακριβώς ανοιχτά, αλλά μεσαία. Συγκεκριμένα χαρακτηρίζονται ως μεσαίο μπροστινό και μεσαίο πισινό αντίστοιχα. Φαντάζομαι λοιπόν πως η μεταγραφή τους ως [e] και [o] θα είναι σωστή. Για το ου δε μπορώ να πω κάτι συγκεκριμένο.

 

[Επίγονος]

Τεχνική η δική μου παρατήρηση: φίλε Επίγονε, όλα τα φωνητικά σύμβολα υπάρχουν στην γραμματοσειρά και μπορείς να τα χρησιμοποιείς κανονικά ώστε να αποφύγεις τις εικόνες: ɲ, ɱ, ɟ κ.τ.λ.

Φίλε πες σε ποια γραμματοσειρά γιατί αν και έχω καμια 20αριά γραμ/σειρές ΔΦΑ, στα ποστ του φόρουμ τα βγάζει ΚΙΝΕΖΙΚΑ
Επίσης επειδή έχω πολύυυυυυυυυυυυυ υλικό πως μπορώ να ανεβάσω PDF στο φόρουμ, γίνεται;:κλαψ:

 

[Ωκεανίδα]

Φίλε πες σε ποια γραμματοσειρά γιατί αν και έχω καμια 20αριά γραμ/σειρές ΔΦΑ, στα ποστ του φόρουμ τα βγάζει ΚΙΝΕΖΙΚΑ

Ποιο πλοηγό χρησιμοποιείς; Δες εδώ κι εδώ δυο σχετικές συζητήσεις που είχαμε στο παρελθόν, μήπως βοηθούν.

 

[Φαροφύλακας]

Φίλε πες σε ποια γραμματοσειρά γιατί αν και έχω καμια 20αριά γραμ/σειρές ΔΦΑ, στα ποστ του φόρουμ τα βγάζει ΚΙΝΕΖΙΚΑ

Η προεπιλεγμένη γραμματοσειρά τού φόρουμ τα έχει! Για να δούμε: ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ p b ʈ ɖ ɟ ɢ ʡ ʔ ɸ β ð ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ ɦ ʋ ɹ ɻ j ɰ ʙ ʀ я † ɾ ɽ ɢ ʡ ɬ ɮ ɭ ʎ ʟ ɺ ʎ ʟ̆

Σε περίπτωση που δυσκολεύεσαι να τα βρεις μπορείς να τα αντιγράψεις από εδώ.

Ενδέχεται οι ΔΦΑ γραμματοσειρές που χρησιμοποιείς να μην είναι unicode δηλ. να αποκλίνουν από το διεθνές στάνταρ για τις γραμματοσειρές.

Επίσης επειδή έχω πολύυυυυυυυυυυυυ υλικό πως μπορώ να ανεβάσω PDF στο φόρουμ, γίνεται;:κλαψ:

Κατά κύριο λόγο εδώ προτιμάμε το πρωτότυπο υλικό δηλ. αυτό που είναι γραμμένο αποκλειστικά για το φόρουμ. Στην πραγματικότητα ο καθένας μας έχει άμεση πρόσβαση σε βιβλία, κείμενα και ατέλειωτο υλικό για όλα τα θέματα. Η ιδέα ενός φόρουμ δεν είναι να ανεβάζουμε αρχεία επί αρχείων, τα οποία διαπιστωμένα συνήθως δεν κοιτάει κανείς, αλλά να παραθέτουμε και να συζητάμε άμεσα τις προσωπικές μας θέσεις και απόψεις. Φίλε Επίγονε, έχεις καταπιαστεί με ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και με πολύ ενδιαφέρον περιμένω να διαβάσω την συνέχεια.

 

[Επίγονος]

Αγαπητέ Γλωσσολάγνε αλίμονο αν οι διορθώσεις σου με ενοχλούσαν!! Το αντίθετο!! Όμως, όπως είπα ο πίνακας δεν τελείωσε και αναφέρεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ
Στην Κοινή Νεοελληνική.Το θέμα των διαλέκτων της Ν.Ε. είναι μεγάλο και σίγουρα μέσα σ’αυτές θα βρούμε σχεδόν όλους τους φθόγγους του ΔΦΑ.
Σ’ευχαριστώ για την υπενθύμηση του j, και συμπληρώνω:
γ>j όταν το γ βρίσκεται σε περιβάλλον πριν από: (i , e ). Π.χ. γυμναστής>jimnastis, γέρος >jeros.
Όσο για τα συμφωνικά συμπλεγματα, αφού τα έγραψες νομίζω είναι περιττό να τα ξαναγράψω!

Eισάγω τώρα τον πίνακα των ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ των συμφωνων.
http://greeklinguistics.blogspot.com/2009/02/blog-post_23.html

Η προεπιλεγμένη γραμματοσειρά τού φόρουμ τα έχει! Για να δούμε: ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ p b ʈ ɖ ɟ ɢ ʡ ʔ ɸ β ð ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ ɦ ʋ ɹ ɻ j ɰ ʙ ʀ я † ɾ ɽ ɢ ʡ ɬ ɮ ɭ ʎ ʟ ɺ ʎ ʟ̆

Φίλε φαροφύλακα ευχαριστώ πολύ!!!! Μια τελευταία ερώτηση και δεν σε ξαναζαλίζω Τα φωνητικά εισάγονται με κάποιο συνδυασμό πλήκτρων ή μέσω συμβόλων της γραμματοσειράς;

Κατά κύριο λόγο εδώ προτιμάμε το πρωτότυπο υλικό δηλ. αυτό που είναι γραμμένο αποκλειστικά για το φόρουμ.

νέος γαρ,ρωτώ!!

 

[Φαροφύλακας]

Φίλε φαροφύλακα ευχαριστώ πολύ!!!! Μια τελευταία ερώτηση και δεν σε ξαναζαλίζω Τα φωνητικά εισάγονται με κάποιο συνδυασμό πλήκτρων ή μέσω συμβόλων της γραμματοσειράς;

Καθόλου δεν με ζαλίζεις και μαζί σου ανακαλύπτω πράγματα κι εγώ. Βλέπω τώρα π.χ. πως ενώ όταν επεξεργαζόμουν το κείμενο μού τα έδειχνε όλα σωστά, μετά την ανάρτηση μερικά δεν τα προβάλει. Θα πρέπει να το κοιτάξω.

Επίσης πιστεύω πως ο καλύτερος τρόπος για να χρησιμοποιείς τα σύμβολα αυτά , είναι να γράφεις τα κείμενά σου σε κάποιον κειμενογράφο (π.χ. το MS-Word), να εντοπίσεις τις θέσεις των συμβόλων στον πίνακα τής γραμματοσειρά και να ορίζεις για το καθένα κάποιο πλήκτρο συντόμευσης που θα μπορείς εύκολα να θυμάσαι. Δοκίμασέ το και θα το δούμε και μαζί κάποια στιγμή

 

[Επίγονος]

Φαροφύλακα, νομίζω ότι βρήκα τη λύση και είναι οι φωνητικοί κειμενογράφοι!!
Για να μη σπαταλάμε χρόνο με εισαγωγήκαι συνδυασμούς πλήκτρων.
Είχα από παλιά ένα προγραμματάκι και το δοκίμασα στο μπλόγκ μου και εδώ και ΩΩΩΩΩΩ του θαύματος ΔΟΥΛΕΥΕΙ!!!
Λέγεται phonetics Builder όποιος ενδιαφέρεται να το δοκιμάσει θα το βρεί στο μπλόγκ μου

http://greeklinguistics.blogspot.com/2009/02/phonetics-builder.html

ένα δείγμα:
[kaʎisperapeðȷaanθeletenameðocimaseteθamevrite eðo]

 

[Γλωσσολάγνος]

Τελικά αυτός ο Ρώσος βιάστηκε ή βϊάστηκε;!

Σ’ευχαριστώ για την υπενθύμηση του j, και συμπληρώνω:
γ>j όταν το γ βρίσκεται σε περιβάλλον πριν από: (i , e ). Π.χ. γυμναστής>jimnastis, γέρος >jeros.

Φίλε Επίγονε θα συνεχίσω να διαφωνώ και θα επιστήσω την προσοχή σου στον πίνακα των συμβόλων του Δ.Φ.Α.: το [ ʝ ] είναι ουρανικό τριβόμενο (Velar fricative), κι επομένως είναι το ηχηρό αντίστοιχο του άηχου [ ç ], το οποίο βρίσκεται στο ίδιο κελλί του πίνακα (σε κάθε κελλί βρίσκεται αριστερα πάντα το άηχο, και δεξιά το αντίστοιχο ηχηρό).
Ως παράδειγμα δίνω τα ζεύγη λέξεων γύρος και χήρος, υγεία και ηχεία, μάγοι και μάχη, γέροι και χέρι, τα οποία θα ηχούσαν ακριβώς το ίδιο αν οι πρώτες δεν είχαν το ηχηρό [ ʝ ] και οι δεύτερες το άηχο [ ç ].

Το σύμβολο [ j ], όπως δείχνει και ο πίνακας, δηλώνει φθόγγο προσεγγιστικό (Approximant)* και όχι τριβόμενο (Fricative). Η γλώσσα δεν ακουμπά τον ουρανίσκο, αλλά απλώς τον πλησιάζει. Είναι ακριβώς ένα από τα στοιχεία που προδίδουν αμέσως έναν ξένο, μη φυσικό ομιλητή της Ελληνικής, π.χ. έναν Άγγλο, Ρώσο ή Άραβα, που δεν θα πει ακριβώς "γειά σου", "Γιάννης", "λέγε", αλλά (περίπου) "ιά σου", "Ιάννης", "λέϊε". Δοκιμάστε το με όποιον πρόθυμο ξένο συναντάτε, και θα το διαπιστώσετε - ειδικά όταν πρέπει να κάνει τον διαχωρισμό του τρισύλλαβου βιάζομαι (είμαι βιαστικός) από το τετρασύλλαβο βϊάζομαι (με βϊάζουν). Έχω διαπιστώσει ότι λίγες μόνο γλώσσες χρησιμοποιούν το [ ʝ ] ,και με μία σύντομη ματιά στη Βικιπαίδεια βλέπω ότι το έχουν τα Σουηδικά, ορισμένες διάλεκτοι της Ολλανδικής και της Ισπανικής, και η Καβυλική (στην Αλγερία), της οποίας την ύπαρξη αγνοούσα μέχρι πριν τρία λεπτά. ) (Οποίον όνειδος για έναν Γλωσσολάγνο! )

* "πνευματικό" το αποκαλεί ο Α. Χαραλαμπόπουλος στην μετάφρασή του των Στοιχείων γενικής γλωσσολογίας του Αντρέ Μαρτινέ (André Martinet).

 

[Αντέρωτας]

Οι Αγγλοι γιατι δυσκολευονται να το προφερουν; ειμαι σιγουρος απο αυτα που ειπες οτι και η πολυ απλη λεξη "yes" έχει ήχο τριβόμενο και όχι προσεγγιστικό

 

[Γλωσσολάγνος]

Οι Αγγλοι γιατι δυσκολευονται να το προφερουν; ειμαι σιγουρος απο αυτα που ειπες οτι και η πολυ απλη λεξη "yes" έχει ήχο τριβόμενο και όχι προσεγγιστικό

Ίσως συγκεκριμένοι ομιλητές, ή ομιλητές συγκεκριμένων περιοχών να το προφέρουν τριβόμενο. Έχει τύχει να το ακούσω και στα Γερμανικά της Αυστρίας. Δεν αποκλείω κανένα τέτοιο ενδεχόμενο για καμία γλώσσα. Αλλά η προφορά της κοινής Αγγλικής και της κοινής Γερμανικής το θέλει προσεγγιστικό, πράγμα που διαπιστώνω και σε αντίστοιχα λεξικά όπου σημειώνεται η προφορά με το Δ.Φ.Α.
Ανάλογο είναι το παράδειγμα του ελληνικού /κ/ στο και: σύμφωνα με την κοινή Νεοελληνική προφέρεται [c], ουρανικό δηλαδή, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό των Κρητών και των Κυπρίων το προφέρουν [ʧ] ή [ʨ], σαν ένα "παχύ" (ή σχεδόν) τσ. Αναφέρομαι λοιπόν σε επίσημες προφορές. Ξέρω ότι δεν το είχα κάνει σαφές, αλλά το κάνω τώρα.

 

[Χρυσηίδα]

Τριβόμενο και προσεγγιστικό ... παλεύω με τη γλώσσα και τον ουρανίσκο να βγάλω το yes ή το yellow προσεγγιστικά (έτσι όπως το όρισες εσύ Γλωσσολάγνε, εγώ δεν έχω τέτοιου είδους ανησυχίες) αλλά δε βγαίνει. Αυτά που βγαίνουν είναι αλλοιωμένες λέξεις που καμιά σχέση δεν έχουν με την επίσημη αγγλική προφορά. Όχι ότι έχει σημασία, αλλά μήπως σου ξεφεύγει κάτι;

 

[Φαροφύλακας]

Αυτά που βγαίνουν είναι αλλοιωμένες λέξεις που καμιά σχέση δεν έχουν με την επίσημη αγγλική προφορά.

Υπάρχει πράγματι "επίσημη" αγγλική προφορά;!

 

[Χρυσηίδα]

Εγώ δεν ξέρω τίποτα, Γλωσσολάγνο παραθέτω.

 

[Φαροφύλακας]

Εγώ δεν ξέρω τίποτα, Γλωσσολάγνο παραθέτω.

Αυτός μίλησε για "επίσημη" προφορά; πού;

 

[Χρυσηίδα]

Ανάρτηση #14.

Αλλά γιατί να μην υπάρχουν επίσημες εθνικές προφορές. Αυτές που δίνουν τα λεξικά πώς θα τις πούμε;

 

[Ωκεανίδα]

Χρυσηίδα, ο Γλωσσολάγνος δε μίλησε για επίσημη προφορά, αλλά για κοινή. Ούτε μίλησε για "τριβόμενο και προσεγγιστικό". Συγκεκριμένα είπε "Το σύμβολο [ j ], όπως δείχνει και ο πίνακας, δηλώνει φθόγγο προσεγγιστικό (Approximant)* και όχι τριβόμενο (Fricative). Η γλώσσα δεν ακουμπά τον ουρανίσκο, αλλά απλώς τον πλησιάζει". Έτσι προφέρεται κοινώς το yes, απ' ὀτι γνωρίζω.