Ψευδόφιλες λέξεις

[Οπερα]

άσπονδοι φίλοι.....faux amis

Ηρθαν ντυμενοι “φιλοι” αμετρητες φορες οι εχθροι μου....
(Αξιον Εστι)

περι λεξεων και φρασεων που σε αλλες γλωσσες σημαινουν κατι διαφορετικο απο ο,τι στα ελληνικα....τετοιες λυκοφιλιες μπορει να οφειλονται σε πολλες αιτιες...

1)εννοιολογικες
πχ πριν τον Πρωτο Παγκοσμιο Πολεμο τα εγχειριδια ιστοριας χαρακτηριζαν την Τουρκια “ο Μεγαλος Ασθενης”που στα ελληνικα δεν σημαινει τιποτα...ειναι απο το γαλλικο Le Grand Malade που σημαινει “ετοιμοθανατος”

πχ ηδη στις πρωτες σελιδες του Φαουστ ,υπαρχει η φραση “jemanden an der Nase herumfuhren” που κατα λεξη μεταφραζεται “σερνω καποιον απο τη μυτη” ,αλλά που σημαινει “εξαπατω καποιον”...(νομιζω η φραση υπαρχει με το ιδιο νοημα στα αγγλικα:to lead someone by the nose)

2)ετυμολογικες
πχ sycophant=ο γλυφτης ( με ετυμολογια πολυ πιο σκανδαλιστικη απο αυτον που ταχα μαρτυρουσε ποιος εκανε παρανομη εξαγωγη συκων στην Αρχαια Αθηνα!)

πχ to canonize= αγιοποιω καποιον,και οχι “κανονιζω”

πχ maitresse=(και) δασκαλα

3) οπτικες
πχ the baseline senario δεν ειναι το “σεναριο-βαζελινη”, αλλά το “κυριο σεναριο”

πχ Makelaar,στα ολλανδικα,δεν ειναι ο μακελαρης...ειναι ο μεσιτης

4) ηχητικες
Δυο παραδειγματα απο τα ισπανικα με τα οποια εχουμε ολους τους φθογγους κοινους
Asomate θυμιζει το ”ασώματε”,αλλά σημαινει βγες

Pida me δεν σημαινει ..... αλλά σημαινει ζητησε μου

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Σιγουρα θα υπαρχουν και αλλες αιτιες...

 

[Οπερα]

τις προαλλες η ΝΕΤ εδειξε ενα ντοκυμανταιρ για τον ζωγραφο Κ Βυζαντιο...σε μια στιχομυθια στα γαλλικα οι υποτιτλοι εδωσαν:
-ειστε αυστηρος;
-ναι,ειμαι πολυ αυστηρος...αρκουμαι σε ελαχιστα

ο υποτιτλιστης/μεταφραστης απεδωσε το austere(που σημαινει "λιτός" και οχι αυστηρος,εξ ου και austerity policy=πολιτικη λιτοτητας) με "αυστηρος"

 

[Φαροφύλακας]

Πραγματικά πολύ ενδιαφέρον νήμα που δεν του δώσαμε την προσοχή που του αξίζει. Ήθελα να ξεκινήσω νήμα για τα ψευδόφιλα καιρό πριν την ανάρτηση τής Όπερας και όχι μόνο με πρόλαβε αλλά το αμέλησα κι έπειτα και δεν ανάρτησα καν. Οπότε, καιρός να διορθώσω.

Καταρχήν, ψευδόφιλες ονομάζεται η λέξη που είναι, ας πούμε, ίδια σε δυο διαφορετικές γλώσσες (αν και προσαρμοσμένη στο τυπικό τής καθεμίας) αλλά δεν σημαίνει το ίδιο πράγμα σε αυτές. Συχνά μας παραπλανά κατά την μετάφραση.

Το ισπανικό pidame δεν ξέρω αν κάνει γιατί παρότι ακούγεται ίδιο είναι στην ουσία διαφορετική λέξη. Έχει όμως, πράγματι, πολλή πλάκα!!
:χαχαχα:

Μερικά παραδείγματα που μου έρχονται τώρα στον νου:

• pathetic που το ακούμε πολύ σε αμερικάνικες ταινίες και δεν σημαίνει, βέβαια, παθητικό αλλά λυπηρό, απογοητευτικό
• critical που δεν σημαίνει κριτικό αλλά κρίσιμο
• graphic που δεν σημαίνει γραφικό με την έννοια που υπάρχει π.χ στον "γραφικό γεράκο" αλλά σημαίνει με γραφικά, με εικόνες, εξού και το graphic novel δεν μπορεί να αποδοθεί ως γραφικό μυθιστόρημα.. επ! novel, να κι άλλη λέξη:
• novel σημαίνει μυθιστόρημα κι όχι νουβέλα. Η νουβέλα είναι μικρότερη σε μήκος.
• empathy που δεν σημαίνει εμπάθεια! Στα Ελληνικά αυτήν την τόσο βολική λέξη (στα Αγγλικά) την αποδίδουμε ως ενσυναίσθηση. Empathy, στα Αγγλικά, σημαίνει να έχεις συμπόνια και νοιάξιμο για τον διπλανό σου. Στα Ελληνικά εμπάθεια είναι δείχνεις πολύ αρνητική συναισθηματική ευαισθησία. Θυμάμαι σε μια συνέντευξη κάποιου νιόπαντρου "πρίγκιπα" (μάλλον κάποιου Γλιξμπουργκ, πριν καναδυό χρόνια πρέπει να ήτανε) που το παλικάρι μέσα στα πολλά θετικά χαρακτηριστικά που απαρίθμησε για την γυναίκα του έβαλε και την... εμπάθεια.

 

[Γλωσσολάγνος]

Το pathetic το συναντώ πάρα πολύ συχνά και με την έννοια «αξιολύπητος», «άθλιος». "You really like X's music? Why, it's pathetic!" = «Όντως σου αρέσει η μουσική του Χ; Μα είναι άθλια!»

Άλλη λέξη που συχνά τη μεταφέρουμε στα Ελληνικά χωρίς να το πολυσκεφτούμε είναι το dramatic, ειδικά σε περιπτώσεις όπως "dramatic changes" που δεν χρειάζεται να είναι δραματικές αλλαγές, αλλά δραστικές. Ελάχιστοι τηρούν αυτήν τη διαφορά - όταν βέβαια υπάρχει, διότι συχνά οι δραστικές αλλαγές (δηλ. οι γρήγορες, αποτελεσματικές, αποφασιστικές) είναι και δραματικές. Αλλά δεν είναι πάντα.

Το graphic σημαίνει επίσης και «περιγραφικός (με αρκετές λεπτομέρειες ή ζωντάνια)», «παραστατικός». Π.χ. "tell me about the murder, but please try not to be too graphic" = «πες μου για τον φόνο, αλλά σε παρακαλώ προσπάθησε να μη γίνεις πολύ παραστατικός [διότι δεν θέλω αηδιαστικές λεπτομέρειες]».

 

[Φαροφύλακας]

Το pathetic το συναντώ πάρα πολύ συχνά και με την έννοια «αξιολύπητος», «άθλιος». "You really like X's music? Why, it's pathetic!" = «Όντως σου αρέσει η μουσική του Χ; Μα είναι άθλια!»

Ακριβώς αυτήν την σημασία είχα κατά νου, καλύτερη η δική σου απόδοση. ( Δυστυχώς, με την προσοχή μου στο άλλο το νήμα για το κάπνισμα, ομολογώ πως έγραψα αυτήν την ανάρτηση κάπως στο πόδι.. )

 

[Οπερα]

λυκοφιλίες υπαρχουν και αναμεσα στα αρχαια και τα νεα ελληνικα

θα ρισκαρω μερικες……

στ`αρχαια στα νεα
ιδεα =μορφη
υβρις =υπερβολή
απειρόκαλος =αυτος που δεν γνωριζει το ωραιο
μάχιμος =εριστικος
μάχη =καυγας
αιρεσις =επιλογη
ανιώμαι =ειμαι στενοχωρημενος
απάθεια =δεν εχω παθη

 

[Μεταλλαγμένη]

Πρόσφατα, έμαθα την ισπανική λέξη chacha, που δεν σημαίνει "ιδιοκτήτρια πορνείου" αλλά "υπηρέτρια".

 

[Ιωάννα Μος]

Μεταλλαγμένη, έχω όμως την αίσθηση ότι το chacha προφέρεται "τσάτσα" και όχι "τσατσά". Στα Ισπανικά πολύς κόσμος μπερδεύεται επίσης με τη λέξη question που σημαίνει ζήτημα και όχι ερώτηση.