Καταρχήν να σημειώσουμε τρία πράγματα που είναι στοιχειώδη πριν πιαστούμε να μιλάμε για τα στενότερα τεχνικά.
α) Η γραμματική (όπως και το λεξικό και το συντακτικό) παρακολουθεί και περιγράφει την γλώσσα. Δεν φτιάχνει κανόνες στους οποίους η γλώσσα πρέπει να ενταχθεί ή να υποταχθεί αλλά φτιάχνει κανόνες που μας λένε πώς λειτουργεί η γλώσσα. Έτσι, εάν η γλώσσα λέει "σαν" καί για να παρομοιώσει αλλά καί για να καταδείξει ιδιότητα, τότε η γραμματική και το λεξικό θα πρέπει να μας το περιγράψουν αυτό το πράγμα και όχι π.χ. να φτιάξουν έναν κανόνα που δεν ισχύει στον οποίο εμείς θα πρέπει να παλεύουμε να προσαρμοστούμε, κόντρα στο γλωσσικό μας αίσθημα.
β) Η γλώσσα αλλάζει συνεχώς. Όχι μόνο τα Ελληνικά αλλά κάθε ζωντανή γλώσσα. Κάθε νέα αλλαγή στην αρχή ακούγεται σαν λάθος που όμως με τον καιρό εξαπλώνεται όλο και περισσότερο μέχρι να φτάσει να αποτελεί το νέο σωστό. Έτσι για παράδειγμα κάπου, κάποτε ξεκίνησαν να λένε "είμαι" αντί για "ειμί". Στην αρχή προφανώς κι ήταν "λάθος" μέχρι που εξαπλώθηκε κι έγινε το νέο σωστό. Ή, για να έρθω πιο κοντά μέσ' στον χρόνο, κάποτε το σωστό ήταν να πεις π.χ. "τα ονόματά των" και κάποια στιγμή άρχισε να γίνεται χρήση της αντωνυμίας "τους" : "τα ονόματά τους", πράγμα που στην αρχή θα ήταν λάθος και για το οποίο κάποιοι σίγουρα θα διαμαρτύρονταν έντονα, αλλά η γλώσσα που είναι ζωντανή κι έχει τις δικές της ατίθασες δυναμικές, το έφερε να είναι το νέο και μόνο σωστό σήμερα.
γ) Μια γραμματική ή ένα λεξικό δεν είναι θεόπνευστα ευαγγέλια. Άνθρωποι τα γράψανε, με τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους ο καθένας κι εξού σε μικρά σημεία υπάρχει ασυμφωνία ανάμεσα σε λεξικά και γραμματικές.
~~~~~~~
Οπότε:
και κατά το α), εάν κάποια γραμματική επιμένει να λέει πως το
σαν είναι μόνο για παρομοιώσεις, ενώ στην γλώσσα αυτό δεν συμβαίνει, κάποια στιγμή θα πρέπει ο επιστήμονας, απλά κι αναπόφευκτα, να αναθεωρήσει και να μας περιγράψει την γλώσσα ακόμα καλύτερα.
Κατά το β), εάν το σήμερα ξεκινά να χάνεται κάποιες φορές η διάκριση ανάμεσα στα
απλώς και
απλά, ενδέχεται να είναι επειδή αυτά τα δύο αρχίζουν να ταυτίζονται —πράγμα λογικό αφού είναι δυο διαφορετικοί επιρρηματικοί τύποι της ίδιας λέξης— κι ίσως αύριο πάψει να υπάρχει αναμεταξύ τους η όποια διάκριση.
Για την ώρα η διάκριση φαίνεται αλλού να υπάρχει αλλά και πολλές φορές να χάνεται.
Προσωπικά δεν με απασχολεί στον λόγο, μιλάω όπως μου βγαίνει φυσικά. Για παράδειγμα στην παρακάτω πρόταση θα τα χρησιμοποιούσα καί τα δύο αδιάκριτα:
"Θέλω απλά/απλώς να σου πω πως ...."
Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, η ίδια η γλώσσα έχει διαλέξει μόνο το ένα κι έτσι όλοι θα πούμε, και μαζί κι εγώ: "Να ντυθείς απλά" και όχι φυσικά "Να ντυθείς, απλώς" που δεν θα το έλεγε κανείς μας. Εδώ όμως, εάν προσέξετε, είναι μάλλον η θέση του επιρρήματος που επηρεάζει και την σημασία του κι έτσι κάποιος θα μπορούσε να πει
"Θέλω απλά/απλώς να ντυθείς" εννοώντας ένα και το αυτό:
θέλω μόνο να ντυθείς. Εγώ το κάνω σίγουρα. Εάν το κάνουμε οι περισσότεροι είναι καιρός για τα λεξικά να αναθεωρήσουν. Κι αν δεν το κάνουν σήμερα, σε μερικές δεκαετίες θα το κάνουν σίγουρα.
Στέκομαι σε μια παρανόηση που την βλέπω συχνά, πως δηλ. το "απλά" είναι επίθετο.
Υπάρχει, βέβαια, τύπος "απλά" που είναι επίθετο (πληθυντικός στο ουδέτερο: απλά πράγματα) όμως από εκεί και πέρα, υπάρχει και το επίρρημα "απλά", κανονικότατο επίρρημα το οποίο καταγράφεται κανονικά και από τα λεξικά και τις γραμματικές. Πρόκειται για διαφορετικές λέξεις όπως π.χ. το "βοήθησε" το οποίο είναι καί προστακτική αορίστου β΄ πρόσωπο αλλά καί οριστική αορίστου γ΄πρόσωπο.
Όμορφο και καθαρό επίρρημα το "απλά", λοιπόν, όπως σημειώνεται και από τους γλωσσολόγους, και όχι "υβρίδιο" ή "παράνομο" ή οτιδήποτε άλλο άσχημο,.
~~~~~~~~
Συμφωνώ με τον Αντέρωτα πως το παράδειγμα με τα γκρίκλις δεν είναι τόσο πετυχημένο (αφού η γραφή αποτελεί σύμβαση για την αποτύπωση της γλώσσας ενώ το νόημα των λέξεων οργανικό στοιχείο της).
