Νίκος Καζατζάκης : "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται"

[Χόλντεν]

Τίτλος : Ο Χριστός ξανασταυρώνεται
Συγγραφέας : Νίκος Καζατζάκης
Γλώσσα : Ελληνικά
Εκδόσεις : ΔΟΛ
Έτος έκδοσης : 2012
Σελίδες : 774

Σε ένα μικρό χωριό της Μικράς Ασίας, την Λυκόβρυση, οι κάτοικοι οι οποιοι ζουν υπό την επιτήρηση Τούρκου Αγά, ετοιμάζονται να αναβιώσουν ένα δικό τους έθιμο, την αναπαράσταση των παθών της Μεγάλης εβδομάδας έως την σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού. Μοιράζονται από τους δημογέροντες οι ρόλοι και όσοι θα τους υποδυθούν αρχίζουν να ετοιμάζονται, αρχικά ψυχολογικά. Την ίδια στιγμή καταφθάνουν πρόσφυγες από ένα γειτονικό χωρίο κατεστραμμένο από τους Τούρκους. Αν και βρίσκονται στα όρια της λιμοκτονίας οι προύχοντες της Λυκόβρυσης αρνούνται κάθε μορφή βοήθειας. Όμως αυτοί που έχουν αναλάβει να υποδυθούν τον Χρηστό, τους Απόστολους και την Μαγδαληνή στην αναπαράσταση αρχίζουν σιγά σιγά να ταυτίζονται με τους ρόλους τους…

Ο Νίκος Καζατζάκης (1883- 1957) είναι με μεγάλη διαφορά ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λογοτέχνες του αιώνας μας, τα βιβλία του σημειώνουν εκατομμύρια πωλήσεις σε όλο τον κόσμο και έχω την αίσθηση ότι το όνομα του είναι γνωστό τοις πάσι, ακόμη και σε αυτούς που δεν διαβάζουν βιβλία. Βεβαίως το τεράστιο μέγεθος του, έχει κατά καιρούς δημιουργήσει και μύθους περι δύσκολης κατανόησης των νοημάτων του, πράγμα που εξαρχής ξεκαθαρίζω ότι δεν ισχύει, τουλάχιστον όχι στο συγκεκριμένο έργο.

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» είναι ο ορισμός της λογοτεχνικής αρτιότητας σε τεχνικό επίπεδο. Η γλώσσα, τα νοήματα, οι περιγραφές, οι διάλογοι όλα είναι στην ποσότητα που χρειάζεται, τέλεια δεμένα μεταξύ τους. Οι εναλλαγές των συναισθημάτων, η εξέλιξη, η πλοκή, τα πάντα έχουν μια ισορροπία που κατά την γνώμη μου αποτελεί σημείο αναφοράς στην λογοτεχνική τεχνική.Ο Καζαντζάκης διδάσκει θεωρία λογοτεχνίας χωρίς εντυπωσιασμούς και ανούσιες πολυλογίες και τεχνικές όπως συνηθίζουν πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς.

Αλλά και στην ουσία του έργου, στα μηνύματα και τα νοήματα, στα διδάγματα, στην θρησκευτική προέκταση ο Καζαντζάκης έχει κάνει πολύ προσεγμένη δουλειά. Δεν «πιέζει» τον αναγνώστη ούτε του δημιουργεί τύψεις ούτε τον εκβιάζει και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να του αλλάξει την κοσμοθεωρία του ούτε να του επιβάλει απόψεις. Ο κάθε ένας μπορεί να εκλάβει αυτό που εκείνος επιθυμεί ή αυτό το οποίο του λείπει. Όποιος όμως το επιθυμεί μπορεί να ψάξει. Η αλήθεια είναι εκεί και μάλιστα εύκολα εντοπίσημη αρκεί κανείς να το θέλει.

Δεν έχω παρακολουθήσει εκτενώς το θέμα των σχέσεων του Καζαντζάκη με την «επίσημη» εκκλησία, (ιερατείο) αλλά γνωρίζω πως υπήρξαν αντιδράσεις για το συγκεκριμένο έργο. Προσωπικά όχι μόνο δεν κατάλαβα από πού πηγάζουν, αλλά θεωρώ ότι το βιβλίο έχει και βαθειά θρησκευτικά διδάγματα, είναι υπόθεση του καθενός αν θέλει να αναζητήσει την αλήθεια ή να μείνει προσκολλημένος σε δογματισμούς. Δεν γνωρίζω αν ο Καζαντζάκης ήταν ή όχι πιστός και με πιο τρόπο αλλά μέσα από το συγκεκριμένο έργο διαφαίνεται ότι είχε μεγαλύτερη επικοινωνία με τον Θεό από αυτούς που τον κατηγόρησαν.

Εύκολο να θυσιάσεις στο Θεό το τίποτα, δύσκολο να θυσιάσεις τα πάντα.
Ν. Καζαντζάκης – Ο Χριστός ξανασταυρώνεται

 

[Γιωργος Τ]

Μπράβο Χόλντεν για αυτή την εξαιρετική παρουσίαση! Είναι το καλύτερο μυθιστόρημα που έχω διαβάσει, το ξεχωρίζω ανάμεσα στα αγαπημένα μου βιβλία.

 

[Διας]

Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». από Wiki

Η πάλη της θρησκείας ενάντια στην επιβίωση, ο Καζαντζάκης περιγράφει γλαφυρά αυτήν την πάλη. Ποιος κερδίζει; αυτό είναι στην κρίση του καθενός. Φοβερό μυθιστόρημα όσο φοβερή είναι και η ζωή, τίποτα δεν έχει αλλάξει από την πραγματικότητα του "τότε" που περιγράφει ο Καζαντζάκης.

 

[Φαροφύλακας]

η θέληση της εκκλησίας να αφορίσει τον Καζαντζάκη ήταν εκδικητικότητα, πράγμα τόσο αταίριαστο μ' αυτό το ταλαιπωρημένο κι υποτιθέμενο χριστιανικό πνεύμα.. νομίζω πως η εκκλησία μοναχά έβλαψε εαυτόν με το μένος της κατά Καζαντζάκη..

 

[Πολυξενη]

Είναι από τα καλύτερα βιλία που έχω διαβάσει, αγάπη και συμπόνια πλημυρίζουν τις σελίδες του αλλά δεν προέρχονται από εκει που θα έπρεπε. Ο παπά Γρηγόρης, ίδιος με εκδικητικό πνεύμα του κακού, είναι ένας χαρακτήρας που δεν ξέχασα στα 20 χρόνια που πέρασαν από τότε που το διάβασα.
Όσο για τον αφορισμό του Καζαντζάκη, ε, κάπως έπρεπε να έρθει σε επαφή η εκκλησία με το πνεύμα.

 

[Σόφκι]

Παντως εγω τουλαχιστον αυτο που εξελαβα ειναι οτι ο Καζαντζακης δεν ηταν "αθεος" με την εννοια του "δεν πιστευω πουθενα" αλλα ηταν εναντια στην εκκλησια..και ουτε καν με την εκκλησια...με το "παπαδαριο" που ειχαν την συμπεριφορα του παπα-Γρηγορη....Εναντια σε αυτους που φορουσαν το ρασο και μονο τα λεγομενα της πιστης τους δεν υπακουαν....κατι το οποιο το βλεπουμε και σημερα κατα κορον..

 

[Χόλντεν]

Συμφωνώ μαζί σου Σόφκι. Εκτός από τους θρησκόληπτους και τους άθεους υπάρχει μια ενδιάμεση κατηγορία μετριοπαθών ανθρώπων που επέλεξαν να πιστέψουν στον θεό αλλά ταυτόχρονα να αναζητούν την αλήθεια και να μην φανατίζονται ούτε να ενδιαφέρονται για το τι έιναι οι γύρω τους. Για κάποιο παράξενο λόγο αυτούς τους ανθρώπους δεν τους θέλουν ούτε οι μεν ούτε οι δε και διαρκώς όλοι προσπαθούν να τους αποδώσουν την αντίθετη από αυτούς ταυτότητα.

Μου θυμίζει αυτό που κάναμε πιτσιρικάδες. Πιάναμε έναν και με απειλητικό ύφος του λέγαμε:
-Με ποιον είσαι, με εμάς ή με τους άλλους;
-Με εσάς βέβαια
-Εμείς είμαστε οι άλλοι (και έπεφτε το ξύλο)

 

[Εμμιωαν]

Συγκλονιστικό βιβλίο. Το διάβασα πρώτη φορά πέρυσι και το έχω ακόμη στο μυαλό μου. Μάλιστα είδα και κάποια επεισοδια του σήριαλ της δεκαετίας του 70 στο αρχειο της ΕΡΤ για να το εικονοποιήσω κιόλας. Εξαιρετικοί οι ηθοποιοί που υποδύονταν τους ιερείς. Θα ήθελα να σας ρωτήσω ένα σημείο που δεν κατάλαβα. Ποιο συμβολισμό κρύβει η προσωρινή παραμόρφωση του προσώπου του Μανολιού και πως εξηγείται η ίασή του;

 

[Ματσαμπλόκος]

Το διάβασα όταν ήμουν ακόμα σχετικά μικρός (γύρω στα 20-21), κανά δυο χρόνια αφού είχα ανακαλύψει τη μαγεία του Καζαντζάκη μέσω του Ζορμπά. Θυμάμαι πως το 'χα αρχίσει με τη σκέψη "υπάρχει άραγε καλύτερο βιβλίο μετά τον Ζορμπά;" αλλά γρήγορα βρήκα την απάντηση.

Συγκλονιστικό βιβλίο, με χαρακτήρες που όλοι μας έχουμε συναντήσει στην καθημερινότητά μας (αχ, αυτοί οι γερό-Λαδάδες...) και μία έκφραση αγάπης για τον Θεό μοναδική.

 

[Φαίη]

Δεν έχω διαβάσει τίποτα από Καζαντζάκη και το συγκεκριμένο βιβλίο με περιμένει στο ράφι των αδιάβαστων. Πιστεύω πως με το που θα αρχίσει να πλησιάζει το Πάσχα θα το πιάσω επιτέλους στα χέρια μου...

 

[Ηλιαχτίδα]

Και στην δική μου καρδιά αυτό το βιβλίο κατέχει μια ιδιαίτερη θέση. Εϊχα ταυτιστεί πολύ με τον Μανολιό και το πάθημά του, την δοκιμασία του, και αναρωτιόμουν πού θα καταλήξει τελικά αυτό το μαρτύριο που περνούσε (αν και το είχε υπομείνει με απίστευτη καρτερικότητα και εγκαρτέρηση, όπως -τελικά- του ταίριαζε).

Για τον παπα-Γρηγόρη, τί να πω.. Με έκανε απλά να αναγνωρίσω την διαχρονικότητα κάποιων φαινομένων, αναγνωρίζοντάς τα γύρω μου εδώ και χρόνια. Ο γερο-Λαδάς μέσα στην μιζέρια του, επίσης ένας χαρακτήρας που συναντάμε συχνά και προσπαθώ, προσωπικά, να αποφεύγω. Είναι ιδέα μου, ή η έκφραση "γερο-λαδάς" έχει καταλήξει να χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για τον χαρακτηρισμό του τσιγκούνη;

 

[Ηλιαχτίδα]

Ο γερο-Λαδάς μέσα στην μιζέρια του, επίσης ένας χαρακτήρας που συναντάμε συχνά και προσπαθώ, προσωπικά, να αποφεύγω. Είναι ιδέα μου, ή η έκφραση "γερο-λαδάς" έχει καταλήξει να χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για τον χαρακτηρισμό του τσιγκούνη;

Τελικά, απ' ότι βλέπω και εδώ, γερο-λαδάς= τσιγκούνης.

 

[Χόλντεν]

Δεν έχω διαβάσει τίποτα από Καζαντζάκη και το συγκεκριμένο βιβλίο με περιμένει στο ράφι των αδιάβαστων. Πιστεύω πως με το που θα αρχίσει να πλησιάζει το Πάσχα θα το πιάσω επιτέλους στα χέρια μου...

Καλή περίοδος για να διαβάσεις το συγκεκριμένο βιβλίο.

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

Πολύ καλό βιβλίο που επιπλέον έχει την τύχη να έχει μεταφερθεί 2 φορές με επιτυχία στην οθόνη.

 

[Χόλντεν]

Πολύ καλό βιβλίο που επιπλέον έχει την τύχη να έχει μεταφερθεί 2 φορές με επιτυχία στην οθόνη.

Θυμάμαι μία παλιά σειρά, ασπρόμαυρη. Η δεύτερη φορά πια ήταν;

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

Ασπρόμαυρη γαλλική ταινία των μέσων της δεκαετίας του 50 του Ντασέν (Χαλαρή διασκεύη με πρωτότυπο τιτλο "Αυτός που έπρεπε να πεθάνει") http://www.imdb.com/title/tt0050237/

 

[Χρυσηίδα]

Είχα πέσει σε ένα αναγνωστικό τέλμα τις τελευταίες μέρες. Από τη μία ο Ζαρατούστρας του Νίτσε να μου κάνει το μυαλό κομμάτια σε κάθε του σελίδα, από την άλλη ο Έφηβος του Ντοστό, που τον ξεκίνησα αλλά δε με τράβηξε καθόλου και τον παράτησα... Και είπα "δεν πιάνω το Χριστός Ξανασταυρώνεται που το έχω αδιάβαστο;". Η αλήθεια είναι ότι θυμάμαι κάμποσα από την τηλεοπτική σειρά. Ήμουν μικρή όταν παιζόταν, αλλά θυμάμαι τη μάνα μου να παρατάει τα πάντα για να δει το κάθε καινούργιο επεισόδιο με το Μανωλιό.

Στο βιβλίο τώρα... Σε λιγότερο από 24 ώρες έχω ξεπεράσει τις 100 σελίδες. Το βρίσκω υπέροχο και απορώ γιατί το είχα να κάθεται τόσο καιρό. Πόσο σπουδαίος είναι ο Καζαντζάκης, αλήθεια! Πόσο σπουδαίος! Είχα καιρό να πιάσω ένα βιβλίο, στο οποίο επίτηδες να φρενάρω μόνη μου την ανάγνωση για να παρατείνω την απόλαυση. Και στον Καζαντζάκη, πέρα από πλοκή, πέρα από ηθικά και άλλα μηνύματα, αυτό που θαυμάζω είναι η γλώσσα. Τέτοια ελληνική γλώσσα στη λογοτεχνία μας μάλλον δεν κατάφερε άλλος κανείς να χρησιμοποιήσει.

Και επειδή δεν το έχω τελειώσει και δεν μπορώ να κάνω κάποιο άλλο σχόλιο προς το παρόν, παραθέτω την πολύ - πολύ ωραία αρχή του μυθιστορήματος:

Κάθεται ο Αγάς της Λυκόβρυσης στο μπαλκόνι του απάνω από την πλατεία του χωριού, καπνίζει το τσιμπούκι του και πίνει ρακή. Ψιχαλίζει ήσυχα, τρυφερά, και στα γυρτά χοντρά μουστάκια του, τα φρεσκοβαμμένα με καραμπογιά, κρέμουνται λαμπυρίζοντας μερικές ψιχάλες. Κι ο Αγάς, ξαναμμένος από τη ρακή, τις αναγλείφει να δροσερέψει. Δεξά του στέκεται όρθιος ο σεΐζης, ένας θεόρατος άγριος ανατολίτης, αλλήθωρος και κακομούτσουνος, με την τρουμπέτα του. Ζερβά του κάθεται διπλοπόδι, απάνω σε βελουδένιο μαξιλάρι, ένα όμορφο στρουμπουλό τουρκόπουλο. που του ανάβει κάθε τόσο το τσιμπούκι και του γεμίζει ακατάπαυτα την κούπα του ρακή.

Μισοσφαλνάει τα μαχμουρλίδικα μάτια και χαίρεται ο Αγάς τον απάνω κόσμο. Όλα τα' καμε καλά ο Θεός, συλλογιέται, πετυχεμένο πράμα είναι ο κόσμος τούτος, τίποτα δεν του λείπει: αν πεινάσεις, έχει ψωμί και κρέας κοκκινιστό και πιλάφι με κανέλα, αν διψάσεις έχει το αθάνατο νερό, τη ρακή, αν νυστάξεις έχει κάμει ο Θεός τον ύπνο, ένα κι ένα για τη νύστα, αν θυμώσεις έχει κάμει το βούρδουλα και τα πισινά του ραγιά, αν σε πιάσουν τα μεράκια σου έχει κάμει τον αμανέ. Κι αν θες να ξεχάσεις τα ντέρτια και τα βάσανα του κόσμου, έχει κάμει το Γιουσουφάκι.

- Μεγάλος μάστορας είναι ο Αλλάχ, μουρμούρισε συγκινημένος, μεγάλος μάστορας, μερακλής, κόβει το μυαλό του. Πώς του ήρθε τώρα κι έκαμε τη ρακή και το Γιουσουφάκι.

Για τον Αλλάχ δεν ξέρω, αλλά ο Καζαντζάκης είναι σίγουρα μεγάλος μάστορας. Σε δυο μονάχα παραγράφους έχει ήδη ζωγραφίσει το σκηνικό του με τα πλέον ζωντανά χρώματα, έχει αποδώσει κάποια βασικά χαρακτηριστικά στον Αγά κι έχει ρίξει τις πρώτες του "μπηχτές" για τη θρησκεία και για τους πιστούς.

 

[Χρυσηίδα]

Από Πρεβελάκη έχω διαβάσει μόνο δοκίμια και έχω δει κάποια αποσπάσματά του στα ανθολόγια του σχολείου. Δεν θυμάμαι να είχα εντυπωσιαστεί με τη γλώσσα του. Όταν διαβάσω κάποιο μυθιστόρημά του, τα ξαναλέμε.

 

[Λευτέρης Λ]

Εκτός απο το βιβλίο, όσοι απο σας παρακολουθούν σειρές, ψάξτε να βρείτε και κατεβάστε τη σειρά που παίχτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 70...μακράν η καλύτερη στιγμή της ελληνικής τηλεόρασης, απο καταβολής της.

Όποιος δεν την έχει παρακολουθήσει, δε μπορεί να φανταστεί τι έχει χάσει
Ή τι...δεν πρόλαβε να δει

Εδώ ένα επεισόδιο (έχω πρόβλημα με τον ήχο και δεν ξέρω ποιο κατά σειρά είναι)

 

[Φυσαλίδα]

Χθες το βράδυ το αποχωρίστηκα!
Ήταν ένα πολύ όμορφο και πολύ ανθρώπινο βιβλίο.
Καθώς το διάβαζα ταξίδεψα μακριά και ευχόμουν να μην τελειώσει...
Η γραφή του Καζαντζάκη με μάγεψε παρόλο που πριν από μερικά χρόνια είχα εγκαταλείψει τον Καπετάν Μιχάλη μετά από εκατό περίπου σελίδες που είχα διαβάσει.

Επόμενος στόχος: "Ο τελευταίος πειρασμός"! )