Υπάρχει ανδρική λογοτεχνία;

[Ίζι]

Για μένα υπάρχει ξεκάθαρα λογοτεχνία που διαβάζεται σχεδόν αποκλειστικά από γυναίκες. Στην κατηγορία αυτή μπορώ να βάλω βιβλία τύπου Άρλεκιν (50 Αποχρώσεις), δραματικά ερωτικά μυθιστορήματα (Το Ημερολόγιο του Σπαρκς), βιβλία με φεμινιστικό και στοχαστικό περιεχόμενο (Σιμόν Ντε Μποβουάρ), ανάλαφρα κωμικά μυθιστορήματα (Έλεν Φίλντινγκ) κ.ο.κ.

Από την άλλη, υπάρχουν σίγουρα και βιβλία που διαβάζονται σχεδόν αποκλειστικά από άντρες, ιδίως βιβλία ηρωικής φαντασίας και γουέστερν. Το ίδιο απίθανο μου φαίνεται να πιάσει μια γυναίκα να διαβάσει τον "Κόναν" όσο κι ένας άντρας ένα άρλεκιν.

Όπως υπάρχουν γυναικεία και αντρικά περιοδικά (και δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίρρηση σχετικά μ' αυτούς τους όρους), έτσι υπάρχει αντρική, γυναικεία και unisex λογοτεχνία. Στο μυαλό μου αυτά τα πράγματα είναι ξεκάθαρα.

Όμως το πρόβλημα με τον όρο "γυναικεία λογοτεχνία" είναι ότι χρησιμοποιείται υποτιμητικά, για να χαρακτηρίσει ευτελή, ευπώλητα βιβλία, ή τουλάχιστον αυτά που αξιολογούνται ως τέτοια απ' τους ανθρώπους που τον χρησιμοποιούν. Παράδειγμα. Ε, όταν χρησιμοποιείται έτσι, ο όρος μού προκαλεί τουλάχιστον αμηχανία.

 

[Στιλλ ιλλ]

Όποτε έχω πέσει σε άρθρο του pillowfights με κάνει να ντρέπομαι που κι αυτές και γώ ανήκουμε στο ίδιο φύλο. Στενομυαλιά και κομπλεξισμός. Και μετα μας βγαίνει και το όνομα οχι τίποτα άλλο.

 

[Μεντα η Πιπερωδης]

Για μένα υπάρχει ξεκάθαρα λογοτεχνία που διαβάζεται σχεδόν αποκλειστικά από γυναίκες. Στην κατηγορία αυτή μπορώ να βάλω βιβλία τύπου Άρλεκιν (50 Αποχρώσεις), δραματικά ερωτικά μυθιστορήματα (Το Ημερολόγιο του Σπαρκς), βιβλία με φεμινιστικό και στοχαστικό περιεχόμενο (Σιμόν Ντε Μποβουάρ), ανάλαφρα κωμικά μυθιστορήματα (Έλεν Φίλντινγκ) κ.ο.κ.

Πως ονομάζεται αυτό που περιγράφεις σαν ενιαίο σύνολο ομάδων αναγνωστριών αγαπητή Ίζι; Γιατί τα αντικείμενα είναι όχι απλά αντιφατικά, αλλά και εμφυλιοπολεμικά και θα γίνω εξαιρετικά σαφής. Τα ρομάντζα πολεμήθηκαν απ’ τις φεμινίστριες όσο τίποτα. Και οι συγγραφείς ρομάντζων έχουν γραμμένο το φεμινιστικό κίνημα στα παλαιά τους υποδήματα. Πώς συστεγάζονται αυτές οι πολέμιοι μεταξύ τους κάτω απ’ την σοβαρή κατά τη γνώμη μου ομπρέλα του όρου “Γυναικεία Λογοτεχνία;” Η Μποβουάρ παρέα με τη Δημουλίδου;

με κάνει να ντρέπομαι που κι αυτές και γώ ανήκουμε στο ίδιο φύλο

Δεν γνωρίζω τις κυρίες του pillowfight (θα’πρεπε; ) αλλά απ’ την άλλη δεν ξέρω, γιατί αυτές ορίζουν κάτι λάθος. Για το είδος, που εγώ γνώρισα ως ρομάντζο σ’ όλη μου τη ζωή και τώρα έχει αναδειχθεί σε “Γυναικεία Λογοτεχνία”, τι διαφορετικό λέει ο Φαροφύλακας από τις Pillowfight; Και οι δύο αποδέχονται τον όρο και διαφοροποιούνται στην αποδοχή του αντικειμένου.

Η αντίθεση της Στιλ Ιλλ έγκειται στη μη αποδοχή αυτού του είδους από τις Pillowfight, υπό τον ίδιο όρο του οποίου όμως το αντικείμενο ο Φαροφύλακας αποδέχεται;

Οι ερωτήσεις μου δεν ενέχουν ούτε υποψία στριμώγματος. Να καταλάβω θέλω πώς εννοούνται από εσάς, εδώ τα πράγματα, όπως είπε κι ο Φαροφύλακας.

Ερώτηση προς τους άνδρες! Θεωρείτε τις ιστορίες του Κόναν λογοτεχνία;

 

[Ίζι]

Πως ονομάζεται αυτό που περιγράφεις σαν ενιαίο σύνολο ομάδων αναγνωστριών αγαπητή Ίζι; Γιατί τα αντικείμενα είναι όχι απλά αντιφατικά, αλλά και εμφυλιοπολεμικά και θα γίνω εξαιρετικά σαφής. Τα ρομάντζα πολεμήθηκαν απ’ τις φεμινίστριες όσο τίποτα. Και οι συγγραφείς ρομάντζων έχουν γραμμένο το φεμινιστικό κίνημα στα παλαιά τους υποδήματα. Πώς συστεγάζονται αυτές οι πολέμιοι μεταξύ τους κάτω απ’ την σοβαρή κατά τη γνώμη μου ομπρέλα του όρου “Γυναικεία Λογοτεχνία;” Η Μποβουάρ παρέα με τη Δημουλίδου;
.

Συστεγάζονται, στην αντίληψή μου, απλώς και μόνο επειδή διαβάζονται αποκλειστικά από γυναίκες. Αυτά τα είδη σχεδόν δεν έχουν αντρικό κοινό, πώς να το κάνουμε; Μιλάμε για εντελώς διαφορετικά κείμενα, το αντιλαμβάνομαι αυτό. Είναι γυναικεία λογοτεχνία ένα φεμινιστικό κείμενο ή δεν είναι; Ένα ρομάντζο; Από κει και πέρα μπορούμε, φαντάζομαι, να μιλήσουμε για "επαναστατική γυναικεία λογοτεχνία", "σοβαρή γυναικεία λογοτεχνία", "εύπεπτη γυναικεία λογοτεχνία" ή "ευτελή γυναικεία λογοτεχνία", αν και προσωπικά δεν συμφωνώ με τέτοιους διαχωρισμούς.

Παρ' όλα αυτά, καταλαβαίνω γιατί υπάρχει πρόβλημα με τη συγκεκριμένη ταμπέλα, όταν χρησιμοποιείται όπως χρησιμοποιείται.

 

[Μεντα η Πιπερωδης]

Επειδή πρέπει να είμαστε ακριβολόγες. Τα φεμινιστικά θεωρητικά κείμενα δεν είναι λογοτεχνία. Σε πανεπιστήμια του εξωτερικού υπάρχουν τμήματα σπουδών περί τα γυναικεία ζητήματα. Λέγονται Women’s Studies.

Η λογοτεχνία που ενέχει στοιχεία γυναικείας αυτογνωσίας είναι άλλο. Η Βιρτζίνια Γουλφ για παράδειγμα είναι μια τέτοια περίπτωση. Η Ζερμαίν Γκρήρ πάλι όχι, με τη “Γυναίκα Ευνούχο" της. Γυρνώντας πίσω στο χρόνο στα καθ’ ημάς θα λέγαμε, ότι η δικιά μας Καλλιρόη Παρρέν, η πρωτοπόρα φεμινίστρια στην Ελλάδα, έχει κοινό με τη Δημουλίδου το ότι αμφότερες διαβάζονται από γυναίκες και άρα είναι αμφότερες εκπρόσωποι της “Γυναικείας Λογοτεχνίας”; Ή μήπως θα λέγαμε παρά πέρα ότι το σύστημα μάρκετιγκ έχει κάνει τη Δημουλίδου την χρυσή κυρία και δικαιωματικά το έργο της αναβαθμίζεται σε “Γυναικεία Λογοτεχνία” και μειώνεται η αξία της λιγότερο γνωστής και λιγότερο διαβασμένης Καλλιρρόης Παρρέν;

Γιατί τη Δημουλίδου που μας μοστράρει την ανιμαλ πριντ αισθητική της, την πουλάει και το σουπερμάρκετ με απορρυπαντικά και χαρτιά υγείας της γειτονιάς μου, ενώ την Καλλιρρόη Παρρέν, που έφερε όσα έφερε στην ελληνική κοινωνία δεν θέλει να τη θυμάται κανείς.

Για ποιόν είναι συφερτικό να ενωποιούνται όλες αυτές οι αντιφατικές μορφές και τα αντιφατικά έργα τους κάτω απ’ την ίδια ονομασία;

 

[Ίζι]

Δεν είχα στο μυαλό μου θεωρητικά κείμενα, αλλά διηγήματα και μυθιστορήματα, όπως την "Προδομένη γυναίκα" της Μποβουάρ που διάβασα πριν λίγες εβδομάδες. Ξεκάθαρα γυναικείο ανάγνωσμα, με έντονο φεμινιστικό χαρακτήρα.

Νομίζω, Μέντα, η διαφορά μας εντοπίζεται στην αντίληψη του όρου "λογοτεχνία". Για μένα λογοτεχνία είναι και ο Κόναν και η Δημουλίδου και η Γουλφ και η Καλλιρρόη Παρρέν (δεν τη γνώριζα αλλά θα την ψάξω). Εσύ, απ' ό,τι καταλαβαίνω, δεν θεωρείς όλα τα πεζογραφικά έργα κατ' ανάγκη και λογοτεχνικά.

 

[Μπέιζιλ Γκραντ]

Πάντως αυτό που είπες με το σκάκι δεν το κατάλαβα...
Τα παγκόσμια τουρνουά είναι δλδ μεικτά;; Μπορεί ας πούμε να αναμετρηθούν για τον ΄τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή ένας άντρας με μια γυναίκα;;;

Φυσικά Νικόλα, αν και δεν έχει γίνει ποτέ ως τώρα.
Μικρή σκακιστική παρέκβαση από τη λογοτεχνική μας συζήτηση.
Στους Top 100 σκακιστές σήμερα (βλ. εδώ) δεν υπάρχει ούτε μία γυναίκα. Μία και μοναδική εξαίρεση υπήρξε πριν από μερικά χρόνια, όταν για κάποιο ικανό διάστημα ήταν στους Top 10 η Judith Polgar, η οποία εγκατέλειψε πριν λίγα χρόνια το αγωνιστικό σκάκι και ασχολείται με προπονήσεις, συγγραφή βιβλίων (σκακιστικών! ), κλπ. Η Polgar είναι η μόνη γυναίκα που έχει κερδίσει σε παρτίδα κανονικού χρόνου σκέψης τον Κασπάροβ. Αν το «παρτίδα κανονικού χρόνου σκέψης» προκαλεί ερωτηματικά, να πω ότι είναι παρτίδα με διάρκεια που ξεπερνά τις 3 ώρες κατά μέσο όρο. Υπάρχει και το γρήγορο σκάκι (blitz). Μπορείτε να πάρετε μια ιδέα από αυτό (δεν θα τολμήσω να προτείνω βίντεο κανονικού χρόνου! :χαχαχα: ) εδώ, όπου παίζει μια φιλική παρτίδα ο τωρινός παγκόσμιος πρωταθλητής, ο 26χρονος Νορβηγός (τι;; όχι Ρώσος;;) Magnus Carlsen (με την πράσινη μπλούζα), κι εδώ όπου παίζει η Polgar (είναι αριστερά με το μωβάκι).
Υπάρχει ξεχωριστή διοργάνωση για γυναικείο παγκόσμιο πρωτάθλημα. Σήμερα είναι πρωταθλήτρια η Κινέζα Hou Yifan. Αυτή είναι η μόνη που θα μπορούσε να είναι στους 100 (ήταν το Μάρτιο του 2015). Η επόμενη σκακίστρια σε δυναμικότητα ακολουθεί σε αρκετή απόσταση. Να αναφέρουμε και τη Σταυρούλα Τσολακίδου. Δύο φορές παγκόσμια πρωταθλήτρια στην κατηγορία κάτω των 14 και κάτω των 15 ετών αντίστοιχα. Μια συνέντευξή της εδώ.

 

[Μεντα η Πιπερωδης]

Αγαπητή Ίζι δεν είναι τι θεωρώ εγώ. Είναι τι θεωρείται γενικά σαν Λογοτεχνία. Πεζογραφία είναι το είδος όπως και Ποίηση. Λογοτεχνία είναι η Δημιουργία μέσα απ’ τον χειρισμό του Λόγου. Είναι Τέχνη. Λέμε Κινηματογραφιστής. Δεν μας λέει αυτή η προσφώνηση τι είδους. Απλά προσδιορίζει την Τέχνη του. Είναι ο Κινηματογράφος. Αν κάποιος δηλώνει συγγραφέας και δεν δηλώνει τι είδους, πολλά μπορεί να φανταστεί κανείς. Αν κάποιος δηλώσει λογοτέχνης, ποιητής, πεζογράφος σημαίνει πως φέρει συγκεκριμένες ιδιότητες και παράγει συγκεκριμένο έργο. Τα νόμιζα θεμελιώδη αυτά.

Ναι όντως δεν αναγνωρίζω στην μυθολογία του Κόναν λογοτεχνική αξία. Άλλο τόσο και στης Δημουλίδου τα βιβλία δεν αναγνωρίζω λογοτεχνική αξία. Δεν μπορώ να διανοηθώ λογοτεχνική αξία σε έργο που ενέχει το στοιχείο της υπερπαραγωγής. Είμαι επιφυλακτική όσο δεν περιγράφεται.

 

[Ινσμούθιος]

Μέντα, μια χαρά λογοτεχνία είναι οι ιστορίες του Κόναν, και μια χαρά λογοτέχνης ο Robert E. Howard.. Δεν χρειάζεται να το κουράζεις τόσο.. Γεμίσαμε μέντορες που γενικεύουν το τι θεωρούν αυτοί, ως γενική αντίληψη...

 

[Ίζι]

Μέντα, εγώ γνωρίζω ότι λογοτεχνία αποτελεί κάθε πεζογραφικό, ποιητικό ή θεατρικό έργο, ανεξαρτήτως πωλήσεων ή αντικειμενικής αξίας, αν υπάρχει κάτι τέτοιο (προσωπικά δεν το δέχομαι). Εδώ λοιπόν ανήκουν και η Δημουλίδου και ο Σεφέρης και ο Τσέχοφ και ο Κόναν και τα άρλεκιν. Παρ' όλα αυτά, έχω συναντήσει πολλές φορές, και στη λέσχη και εκτός, την άποψη ότι άλλα έργα είναι λογοτεχνία κι άλλα δεν είναι. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι αυτή είναι η βασική διαφορά μας στην προσπάθειά μας να ορίσουμε τη "γυναικεία λογοτεχνία". Αναρωτιέμαι αν σου ακούγεται καλύτερα να στοιβάξουμε είδη όπως το ρομάντζο και συγγραφείς όπως η Δημουλίδου, η Γουλφ και η Παρρέν υπό τον όρο "γυναικεία πεζογραφία".

 

[Μεντα η Πιπερωδης]

Αυτό που λες μια χαρά λογοτεχνία δεν είναι παρά ένα γερό παλπ-φίξιον! αγαπητέ Ινσμούθιε και η αλήθεια είναι πως τελικά όλοι σαν μέντορες φερόμαστε...οπότε δεν με ξενίζει ο χαρακτηρισμός που μου απευθύνεις. Αυτοκριτικά θα με έλεγα παλιομοδίτισσα και μανιώδη με τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Τίποτ’ άλλο. Με ενοχλεί να οικειοποιούνται ιδιότητες που δεν έχουν οι άνθρωποι. Ας βάλω κι εγώ το χαμογελάκι μου τώρα για να ξεκουράσω αυτό που κούρασα )

Επανέρχομαι αγαπητή Ίζι για προσθήκη. Έγινες ακριβέστερη και αυτό είναι πιο ταιριαστό. Κοινώς συναντηθήκαμε στα μισά της απόστασης που μας χώριζε. Θα το άντεχα τον όρο που θέτεις με υποκατηγορίες φυσικά. Γυναικεία πεζογραφία λοιπόν. Γυναικεία λογοτεχνία οι Γουλφ και η παρέα της, ρομάντζα η Δημουλίδου και η παρέα της. Είμαι ευγνώμων για την καλή θέληση να κατανοήσεις την προσέγγισή μου που δεν είναι μόνο μου.

Και Ινσμούθιε τι θαλεγες να λέγαμε το ίδιο για τον Κόναν; Εννοώ πεζογράφημα φτηνής παραγωγής; Για να μας βοηθήσουν οι καλοί χρήστες της γλώσσας εδώ, το pulp fiction πώς θα το λέγαμε ελληνικά;

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

βασικά λογοτεχνία...

 

[Ινσμούθιος]

Γερό παλπ-φίξιον! Μέντα, δεν νομίζω να περιμένεις να σε πάρω στα σοβαρά μετά απ'όλα αυτά, έτσι;
Ευχαριστώ, αποχωρώ..

 

[Χήθκλιφ]

Αυτοκριτικά θα με έλεγα παλιομοδίτισσα και μανιώδη με τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Τίποτ’ άλλο. Με ενοχλεί να οικειοποιούνται ιδιότητες που δεν έχουν οι άνθρωπο

Μέντα, με συγχωρείς, αλλά ακούγεται κάπως επηρμένο το παραπάνω... σαν να αυτο - ορίζεσαι αντικειμενικός κριτής για τις ιδιότητες των ανθρώπων, είτε τις οικειοποιούνται, είτε πράγματι τις διαθέτουν.

 

[Μεντα η Πιπερωδης]

Αγαπητή Χήθκλιφ, να σε πείσω, πως δεν είναι επηρμένο να υιοθετεί κάποιος αξιολογικά κριτήρια, που υφίστανται διατυπωμένα διεθνώς και δεν είναι υποκειμενική κρίση, αλλά επιλογή τάσεων στο χώρο της παραγωγής βιβλίου, δεν έχει νόημα. Όπως δεν έχει νόημα να σε πείσω πως αυτά τα κριτήρια παραγκωνίζονται από κύκλους της αγοράς του βιβλίου στην Ελλάδα, για προφανείς λόγους. Η ενόχλησή μου πηγάζει καθαρά απ’ αυτές τις διαπιστώσεις κι όχι γιατί ξύπνησα κάποιο πρωί κι αποφάσισα να γίνω αδέκαστος κριτής στη Λέσχη του Βιβλίου. Διαφωνούμε με όσα λέει κάποιος, αλλά ας μην γινόμαστε τόσο απαξιωτικοί. Δεν είμαι μόνη σε όσα λέω. Ίσως είμαι μόνη σ’ αυτό το φόρουμ, ίσως έχω το θάρρος της γνώμης μου ίσως, ίσως, όμως αυτό δεν θα το’λεγα έπαρση. Θα το’λεγα θάρρος της γνώμης.

Και αγαπητέ Ινσμούθιε, μην με παίρνεις σοβαρά. Δεν είμαι μόνη ούτε μ’ αυτήν την άποψη περί του τι ουσιαστικά είναι ο Κόναν. Ελπίζω να συμφιλιωθείς μ’ αυτό που δίνεται σαν ιστορική αξιολόγηση αυτού το έργου ΕΔΩ.

Καληνύχτα σας! Πάω να μαγειρέψω η επηρμένη και ασόβαρη, ρεβυθοκεφτέδες, κεφτέδες, ψαροσαλάτα, και πατάτες φούρνου με δενδρολίβανο. Αύριο έχω μπουφέ.

 

[Φαροφύλακας]

Μέντα, μια χαρά λογοτεχνία είναι οι ιστορίες του Κόναν, και μια χαρά λογοτέχνης ο Robert E. Howard.. Δεν χρειάζεται να το κουράζεις τόσο.. Γεμίσαμε μέντορες που γενικεύουν το τι θεωρούν αυτοί, ως γενική αντίληψη...

Προσυπογράφω.

Φυσικά και είναι λογοτεχνία ο Κόναν, οι ιστορίες με τον Πουαρό και βασικά οτιδήποτε έχει γραφτεί κι είναι εξιστόρηση.

Πργματικά κι εγώ νιώθω πως "το κουράζουμε", που λέει κι ο Ινσμούθιος, για πράγματα που κατά τ' άλλα μάλλον είναι αυτονόητα.

Μέντα, βάζεις μπροστά την τελείως ιδιωτική σου προσωπική αντίληψη κόντρα σε αυτό που πραγματικά είναι επειδή θέλεις να κουμπώσει σε κάποια θεωρία, που μάλλον έχεις (φεμινιστική υποθέτω). Γυναικεία λογοτεχνία είναι η λογοτεχνία που διαβάζεται κατεξοχίν από γυναίκες. Είναι ελαφριά αναγνώσματα τα οποία έδωσαν στον όρο μια υποτιμητική χροιά, όπως σωστά παρατηρεί η Ίζι.

Θέλω να πιστεύω πως σε ένα όμορφο μέλλον θα απενοχοποιηθούν τα ελφριά αναγνώσματα όπως επιτέλους σήμερα έχει απενοχοποιηθεί το κόμιξ και ως έναν βαθμό και το αστυνομικό μυθιστόρημα.

Και πιστεύω πως η Λέσχη συνδράμει σε αυτό έστω λίγο.

Έχουμε δει εδώ μέσα κάμποσο σνομπισμό μέσα στα χρόνια απέναντι στον Χάρη Πότερ, την Μαντά, τα αστυνομικά, τον Στίβεν Κινγκ κτλ. (και τώρα τον Κόναν) αλλά νομίζω πως στον περισσότερο κόσμο δεν περνάει πια το παραμύθι.

 

[Φθινόπωρο]

Ναι, είναι όμορφο να απενοχοποιούνται τα ελαφριά αναγνώσματα και μαζί τους και όσοι τα διαβάζουν για να χαλαρώσουν και να περάσουν όμορφα. Και ο σνομπισμός δεν βοηθάει πουθενά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν αξιολογικά κριτήρια και φαντάζομαι πως αυτό εννοεί και η Μέντα. Το αν θα οριστεί κάτι λογοτεχνικό ή όχι, ή, από την άλλη πλευρά, αν όλα τα θεωρούμε λογοτεχνία που όμως τα αξιολογούμε ως κακή, μέτρια, καλή ή σπουδαία, δεν είναι τελικά δευτερεύον? Δεν λέω πως δεν υπάρχει κάποια διαφορά, η πρώτη ίσως τοποθέτηση να ενέχει κάποια πιο αυστηρά κριτήρια, γιατί μπορεί για παράδειγμα να εξαιρέσει ολόκληρες κατηγορίες βιβλίων, όπως τα αστυνομικά και την επιστημονική φαντασία από τη λογοτεχνία (ως τέχνη του λόγου και ίσως ακόμα πιο αυστηρά ως έργο τέχνης). Όμως, όπως κι αν τοποθετηθεί κανείς, νομίζω πως υπάρχει κοινός τόπος και στις δύο απόψεις που, για κάποιο λόγο μοιάζει να αγνοείται και να δίνεται περισσότερη σημασία στις διαφορές, κάποιες από τις οποίες συχνά μοιάζουν επίπλαστες. Γιατί έχω την αίσθηση πως σε πολλά πράγματα δεν υπάρχει ουσιαστική διαφωνία, αλλά δίνουμε διαφορετικό ορισμό στις λέξεις...

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

Μα όχι Φαροφύλακα έχεις άδικο. Όταν οι πολλοί λένε ότι η γυναικεία λογοτεχνία είναι η ρομαντική λογοτεχνία έχουν άδικο. Η Μέντα ξέρει και διαφωνεί.

Όταν οι πολλοί λένε ότι η ρομαντική λογοτεχνία και η λογοτεχνία του φανταστικού δεν είναι λογοτεχνία έχουν δίκιο. Η Μέντα ξέρει και συμφωνεί.

Παρακαλώ τον Φαροφύλακα να σταματήσει να εκφράζει λανθασμένες απόψεις.

 

[Φαροφύλακας]

Τα αντικειμενικά κριτήρια που θα κρίνουν ποια είναι καλή και ποια κακή λογοτεχνία ακόμα δεν τα είδα, τόσα χρόνια εδώ μέσα. Είδα πολλούς να τα επικαλούνται αλλά τα ίδια τα κριτήρια δεν τα είδα ποτέ. Διότι απλά δεν γίνεται να υπάρξουν. Κι αν υπάρξουν θα είναι η υποκειμενική αντίληψη, ακόμα κι ενός ειδήμονα, σε ένα θέμα το οποίο είναι τέχνη και άρα προσωπικό βίωμα του καθενός από εμάς. Τί να μου πει κάποιος αν το τάδε βιβλίο είναι "κακή" λογοτεχνία όταν εγώ μπορεί να έχω ζήσει μέσα από αυτό κάτι που αυτός μήτε μπορεί να φανταστεί;

Όμως εδώ μιλάμε για πλήρη απαξίωση. Κάτι δεν είναι απλά "κακή" λογοτεχνία αλλά δεν είναι καν λογοτεχνία.

Και έχει μεγάλο ενδιαφέρον να το βλέπεις αυτό να έρχεται από την Μέντα η οποία θίχτηκε σε άλλο νήμα (και μάλλον καλά έκανε) γιατί έμοιασε πως πάνε να της απαξιώσουνε την Αποκάλυψη του Ιωάννη (η οποία αν δεν είχε συμπεριλφθεί σε ένα "θεόπνευστο" βιβλίο κανείς δεν θα την έπαιρνε στο τίποτα σοβαρά) αλλά η ίδια σε αυτην εδώ την συζήτηση έχει όλη την έπαρση, όπως σωστά παρατήρησαν κι άλλοι στην κουβέντα, να απαξιώσει όχι απλά ένα βιβλίο στο οποίο βρίσκει κάποιος άλλος όσα βρίσκει αυτά στην Αποκάλυψη, αλλά ολόκληρα είδη και μας παραπέμπει και στην Βικιπαίδεια για να μας δείξει το "αντικειμενικό" του σκεπτικού της για τον Κόναν!

Η Μέντα θεωρεί αυτά που της αρέσουν σημαντικά ενώ των άλλων μπορεί να τα απαξιώσει. Και φυσικά δεν είναι η μόνη. Είναι κάτι συνηθισμένο στον κόσμο των ανθρώπων.

(Κόρτο, τώρα σε διάβασα )) ευστοχότατος! )

 

[Φθινόπωρο]

Φάρε, στη μουσική υπάρχουν κριτήρια, αλλά στη λογοτεχνία όχι?
Δεν είμαι ειδική, αλλά μπορώ να αναγνωρίσω πως η Μάρω Βαμβουνάκη που απολαμβάνω να διαβάζω δεν είναι ούτε Ντοστογιέφσκι, ούτε Τολστόι. Και μπορώ να πω πως, από την άλλη, τα βιβλία της είναι πολύ καλύτερα από τον Ιούδα που φιλούσε υπέροχα ή από τις 50 αποχρώσεις ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Αυτό είναι μόνο δική μου άποψη και προσωπικό μου γούστο? Με αυτό δεν εννοώ πως σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή (ή και τις περισσότερες στιγμές αν αυτό μου κάνει κέφι) δεν θα προτιμήσω να διαβάσω κάτι που αξιολογείται ως ανάλαφρο και που λογοτεχνικά ίσως δεν έχει τόσο μεγάλη αξία.
Υπάρχει τόσο μεγάλη διαφωνία εδώ? Δηλ. καλό βιβλίο είναι μόνο ότι γουστάρει να διαβάζει κανείς, σύμφωνα με το προσωπικό του γούστο? Τι θα απαντούσες αν κάποιος έγραφε στη λέσχη πως θεωρεί τη Δημουλίδου κορυφή και τον Ντοστογιέφσκι π.χ. υπερεκτιμημένο?